Leki na biegunkę

Lek na biegunkę – jak działa i co zawiera?

Leki przeciwbiegunkowe bez recepty to duża grupa produktów dostępnych w aptece. Do najpopularniejszych środków należy m.in. loperamid. Ten często wybierany, skuteczny lek na biegunkę zaliczany jest do grupy opioidów i działa na receptory w ścianie jelit. Loperamid hamuje nadmierną perystaltykę jelit, spowalniając przesuwanie się pokarmu i umożliwiając lepsze wchłanianie wody oraz zagęszczenie masy jelitowej. Środek na biegunkę, jakim jest loperamid, posiada jeszcze jedno ważne działanie – zwiększa napięcie mięśni zwieracza odbytu, dzięki czemu obniża naglące parcie na stolec i potrzebę skorzystania z toalety. Warto zaznaczyć, że efekt działania loperamidu pojawia się nawet po 1 godzinie od zażycia, przez co loperamid często określany jest jako najszybszy lek na biegunkę.

Inny znany lek na biegunkę bez recepty to diosmektyt dostępny w postaci saszetek. Ta substancja czynna posiada silne właściwości adsorpcyjne, pochłania bakterie i ich toksyny, a ponadto zmniejsza stan zapalny i powleka śluzówkę przewodu pokarmowego. Warto wspomnieć, że diosmektyt to lekarstwo na biegunkę, które cechuje dobry profil bezpieczeństwa. Mogą go stosować dzieci od 2. roku życia, kobiety w ciąży i karmiące piersią. 

Wśród środków aptecznych na rozwolnienie swoich zwolenników posiada także węgiel leczniczy. Kapsułki czy tabletki z tą substancją działają podobnie jak diosmektyt i adsorbują toksyny. Aby węgiel na biegunkę okazał się skuteczny, ważne jest prawidłowe dawkowanie. W razie luźnych stolców należy bowiem przyjąć aż 4 g węgla, czyli 13 tabletek po 300 mg substancji czynnej.

Rzadziej stosowany lek przeciw biegunce to racekadotryl. Po podaniu substancja zmniejsza wydzielanie jelitowe, co oznacza, że mniej wody trafia do jelit, stolec zagęszcza się, a objawy biegunki ulegają zmniejszeniu. Wymienić należy także taninę dostępną jako saszetki, kapsułki lub tabletki na biegunkę. Środek hamuje namnażanie się bakterii oraz działa ściągająco.

Co jeszcze można zażyć w razie rozwolnienia? Leki przeciw biegunce często bazują na substancji jaką jest nifuroksazyd. Składnik działa przeciwbakteryjnie, dlatego znajduje zastosowanie w leczeniu rozwolnień wywołanych zakażeniem bakteryjnym. Niektórzy sięgają również po zioła na biegunkę do zaparzania.

Biegunka towarzyszy nie tylko infekcjom. Czasem jest objawem stresu czy chorób przewlekłych jak np. zespół jelita drażliwego. W takich sytuacjach można sięgnąć po leki na układ pokarmowy, które będą wspierać jelita i ich działanie. Należy do nich m.in. trimebutyna i kwas masłowy.

Nawadniające preparaty na biegunkę oraz probiotyki

Pacjenci w aptece, którzy proszą o coś na biegunkę, często dostają zalecenie intensywnego nawadniania, szczególnie przy pomocy elektrolitów. Jest to dobra rada, ponieważ razem z luźnym, biegunkowym stolcem z organizmu uciekają duże ilości wody i ważnych minerałów. Może to prowadzić do groźnego, szczególnie dla dzieci, odwodnienia.

Na rynku dostępne są liczne preparaty nawadniające. Posiadają status suplementów diety lub żywności specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Najchętniej wybierane są elektrolity w formie tabletek musujących lub proszku do rozpuszczenia w wodzie. Rzadziej spotkać można gotowe do wypicia roztwory. 

Pomocne w terapii rozwolnienia mogą okazać się probiotyki. Zaleca się je szczególnie w biegunce podróżnych oraz w trakcie i po antybiotykoterapii w celu uzupełnienia i wzmocnienia flory bakteryjnej jelit. Często stosowane tabletki na biegunkę zawierają szczep drożdży Saccharomyces boulardii lub bakterie Lactobacillus rhamnosus GG.

Jak stosować leki przeciwbiegunkowe? 

Każdy lek przeciwbiegunkowy dawkuje się inaczej, w zależności od konkretnej substancji czynnej, wieku i wagi pacjenta. Najpopularniejsze środki na biegunkę u dorosłych stosuje się według następujących schematów:

●        Loperamid – w pierwszej dawce należy zażyć 2 tabletki (po 2 mg loperamidu każda), a następnie 1 tabletkę po każdym wypróżnieniu,

●        Diosmektyt – standardowa dawka to 3 saszetki na dobę, jednak w ostrej biegunce można przyjąć nawet 6 saszetek dziennie,

●        Węgiel leczniczy – jednorazowa dawka 4 g węgla leczniczego,

●        Racekadotryl – 1 kapsułka 3 razy dziennie,

●        Nifuroksazyd – 4 razy dziennie po 1 kapsułce (200 mg) lub po 2 kapsułki (100 mg).

Powyższe schematy dawkowania przeznaczone są dla osób dorosłych.

Leki na biegunkę dla dorosłych bez recepty – o czym pamiętać?

Warto wiedzieć, że niektóre stosowane leki na biegunkę mają właściwości adsorpcyjne, to znaczy, że na swojej powierzchni wiążą różne substancje. Nie działają jednak wybiórczo, pochłaniając wyłącznie bakterie, toksyny i szkodliwe związki. Mogą też “łapać” inne leki stosowane przez pacjenta. Dlatego ważne jest, żeby zachować co najmniej dwugodzinny odstęp między preparatem na rozwolnienie a przyjmowanymi medykamentami. Które leki przeciw biegunce mają właściwości adsorbujące? Wymienić należy diosmektyt, węgiel leczniczy, taninę.

Ograniczenia posiada również stosowanie loperamidu. Nie należy go używać przy wysokiej gorączce i krwi w stolcu, które mogą świadczyć o infekcji bakteryjnej. W takich przypadkach zwolnienie perystaltyki może przedłużyć obecność patogenów w jelitach i powrót do zdrowia. Dlatego loperamid w takiej sytuacji stosować tylko razem z antybiotykiem na zlecenie lekarza.

Wybierając preparat przeciwbiegunkowy, koniecznie trzeba mieć na względzie wiek pacjenta. Dobry lek na biegunkę dla dzieci to m.in. elektrolity, probiotyki, tanina (dla niemowląt i starszych dzieci), diosmektyt (od 2. roku życia), loperamid (od 6. roku życia), węgiel leczniczy (od 12. roku życia).

Leki na biegunkę wirusową i bakteryjną

Aktualnie leki na biegunkę bez recepty nie posiadają substancji działających typowo przeciwwirusowo. Dlatego w biegunce wirusowej zalecane leczenie to regularne nawadnianie przy pomocy elektrolitów oraz stosowanie objawowych preparatów jak lek na biegunkę na bazie loperamidu czy diosmektytu.

W przypadku rozwolnienia spowodowanego przez bakterie dostępne są środki bez recepty. Takie leki na biegunkę bakteryjną to probiotyki zawierające szczep drożdży Saccharomyces boulardii, tabletki nifuroksazyd i tanina. Jeżeli biegunka spowodowana jest bakterią, to konieczna może okazać się wizyta u lekarza, który przepisze antybiotyk.