Niedobór żelaza u dziecka - objawy i zalecenia

Niedobór żelaza u dzieci- przyczyny

Niedobór żelaza może wystąpić u dzieci zdrowych. Ma to związek z  sytuacjami gdy podaż składnika jest zbyt mała w stosunku do zapotrzebowania. Problem ten najczęściej dotyczy niemowląt oraz nastolatek, które rozpoczynają miesiączkę, ale też niejadków. W ich przypadku mocno ograniczona dieta nie zaspokoją zapotrzebowania na pierwiastek. Niskie żelazo u dziecka może mieć związek również z problemami z wchłanianiem pierwiastka z dróg pokarmowych. Sytuacja tego typu ma miejsce w przebiegu chorób zapalnych jelit oraz celiakii. Spadek żelaza we krwi bywa związany także z pojawieniem się krwawień, m.in. z przewodu pokarmowego, dróg rodnych, moczowych, oddechowych, a także po zabiegach chirurgicznych czy w wyniku urazów. 

Niskie żelazo u dziecka- objaw innych chorób. Niekiedy obniżone stężenie żelaza we krwi może być sygnałem ostrzegawczym, że w organizmie dziecka rozwija się poważniejszy problem zdrowotny. Dlatego jeśli inne badania nie potwierdzają anemii u dziecka, należy poszerzyć diagnostykę.   

Niedobór żelaza u dziecka objawy

Objawy niedoboru żelaza u dzieci są bardziej lub mniej specyficzne. Do tych charakterystycznych zaliczyć można:

• Bladość skóry, spojówek i błony śluzowej w jamie ustnej,
• Osłabienie, spadek formy i łatwe męczenie się,
• Kołatanie serca,
• Pojawienie się podłużnych rowków na paznokciach,
• Osłabienie kondycji włosów, ich zwiększona łamliwość.

Niekiedy pojawia się również wygładzenie powierzchni języka i towarzyszący mu ból i pieczenie oraz  łaknienie na nietypowe rzeczy. Dzieci sięgają wówczas po kredę czy wyjadają glinę z doniczek. Do mniej specyficznych objawów niedoboru żelaza zaliczyć można bóle głowy, problemy z koncentracją oraz trudności z nauką w szkole czy też słabą odporność i dużą skłonność do infekcji.

Niski poziom żelaza u dziecka- kiedy rozpocząć suplementację?

Na własną rękę lepiej nie zaczynać suplementacji żelaza u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Nie tylko niedobór, ale również nadmiar pierwiastka nie jest obojętny dla zdrowia. Jeśli natomiast dziecko odżywia się w zdrowy i zbilansowany sposób, niedobory żelaza są raczej rzadkością. Dlatego suplementacja żelazem powinna odbywać się tylko po wykonaniu badań krwi, uzyskaniu wyników i ich interpretacji przez lekarza. Pediatra najlepiej oceni i wskaże czy preparaty z żelazem są wymagane w celach leczniczych bądź dla uzupełnienia diety naszej pociechy. Zwykle tego typu preparat stosuje się przez kilka miesięcy, aż do uzyskania poprawy wyników. Należy pamiętać, że stosując żelazo stolec zmienia barwę na ciemną, a dziecko może borykać się z zaparciami i innymi dolegliwościami trawiennymi. Niektóre preparaty z żelazem mogą pozostawiać nieprzyjemny, metaliczny posmak na języku, co nie jest zbyt przyjemne i dziecko niechętnie będzie stosowało dany produkt. Warto zatem wybrać preparat, gdzie smak metalu został skutecznie zamaskowany. Rodzice powinni pamiętać, że związki żelaza, w wysokich stężeniach mogą powodować również pojawienie się przebarwień na zębach. Dlatego najlepiej sięgać po produkty, w których problem ten został rozwiązany technologicznie lub podając dziecku preparat z żelazem unikać jego kontaktu z zębami.

Więcej informacji na temat żelaza, jego właściwości oraz bezpieczeństwa stosowania i ryzyka związanego z nadmierną suplementacją znajdziesz w artykule: Żelazo normy.

Jakie są wskazania do rozpoczęcia leczenia dziecka z zastosowaniem preparatu z żelazem? Badanie krwi musi wskazywać na spadek liczby erytrocytów (hemoglobina < 11,5 g/dL dla dzieci do 9. roku życia, < 12 g/dL dla nastolatek i < 12,5 mg/dL dla nastolatków), zmniejszenie ich objętości (spadek MCV) oraz na niski poziom samego żelaza. Jakie są natomiast normy żelaza u dzieci?

• Dla dzieci od 6. miesiąca do 15. roku życia: 45–185 µg/dl,
• Dla dziewcząt powyżej 15 roku życia: 40–145 µg/dl,
• Dla chłopców powyżej 15 roku życia: 55–160 µg/dl.

Dzieci w wieku intensywnego wzrostu i dojrzewania mają zwiększone zapotrzebowanie na żelazo. Podobnie jak kobiety w ciąży, matki karmiące i niemowlęta. Warto pamiętać, że niedobór żelaza w ciąży, szczególnie w ostatnich tygodniach jej trwania, zwiększa ryzyko zaburzeń rozwojowych u dziecka na etapie prenatalnym, jak również po narodzinach oraz wystąpienia niedokrwistości.

Niedobór żelaza u dzieci- co jeść?

Bez wątpienia najlepiej przyswaja się żelazo pochodzące z produktów spożywczych. Dlatego zastanawiając się jak uzupełnić żelazo u dziecka? W pierwszej kolejności warto zmodyfikować nieco jego codzienne menu, wprowadzając do niego produkty stanowiące dobre źródło pierwiastka. Jak powinna wyglądać dieta na niedobór żelaza  w przypadku dzieci?

Dobrym źródłem żelaza są przede wszystkim:

• mięso i jego przetwory- wołowina, cielęcina, królik, podroby (głównie wątróbka),
• ryby- łosoś, makrela (również wędzona), dorsz, śledź, tuńczyk,
• jajka,
• produkty zbożowe wieloziarniste- pieczywo, kasze, makarony, płatki,
• nasiona- dyni, słonecznika, siemię lniane, nasiona chia,
• orzechy- pistacje, laskowe, arachidowe, włoskie, arachidowe,
• warzywa- buraki, brokuły, fasolka szparagowa, groszek, koper, natka pietruszki, szpinak, por, szczypiorek,
• owoce- czarna i czerwona porzeczka, poziomki, maliny, awokado,
• suszone owoce- morele, figi, rodzynki, daktyle, jabłka,
• nasiona roślin strączkowych- soczewica, soja i kiełki.

Anemia u dziecka, jak również inne zaburzenia zdrowotne związane z niedoborem żelaza, nie będą stanowiły problemu jeśli jego dieta będzie zdrowa i różnorodna. Gorzej jeśli mamy do czynienia z niejadkiem. Niedobór żelaza u niemowląt i mniejszych dzieci można kompensować uzupełnianiem diety o mleko modyfikowane wzbogacone o odpowiednią ilość pierwiastka. W przypadku starszych dzieci warto wspólnie znaleźć akceptowalne przez niego produkty, które będą stanowiły dobre źródło żelaza i regularnie przemycać je komponując codzienne posiłki.

Niedobór żelaza u dzieci, objawy z nim związane i skutki zdrowotne to poważny problem z którym zmaga się niemała liczba maluchów. Ten niezwykle ważny, dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu, pierwiastek można uzupełniać w codziennym menu. Wiele produktów spożywczych zawiera spore ilości żelaza. Jeśli pojawia się u dziecka anemia z niedoboru żelaza konieczne jest przyjmowanie go w formie leku. Suplementacja żelazem u dzieci powinna odbywać się jedynie na wyraźne wskazanie lekarza. Nadmiar pierwiastka w organizmie nie jest obojętny i może nieść za sobą poważne skutki zdrowotne w przyszłości.