Anemia u dziecka – objawy, przyczyny, leczenie

Anemia u dzieci – jak często występuje? Czy jest groźna?

Niedobór żelaza u dziecka  to najczęstsza przyczyna niedokrwistości. Do jej rozwoju znacznie rzadziej prowadzi niedobór kwasu foliowego czy też witaminy B12. Anemia u dzieci rozwija się często. W Polsce problem ten ma umiarkowane nasilenie. Jednak w skali światowej, szacuje się że anemia może dotyczyć nawet 40-50% dzieci poniżej 5 roku życia. Oprócz małych dzieci, na rozwój niedokrwistości z niedoboru żelaza narażone są też w większym stopniu dziewczęta wchodzące w okres dojrzewania, u których pojawia się miesiączka.

Czy anemia u dzieci jest groźna? Nieleczona niedokrwistość u małych dzieci może skutkować nieodwracalnymi zaburzeniami funkcji poznawczych. Wpływa to na ich zdolność do koncentracji w późniejszym okresie życia. Bez odpowiedniej ilości żelaza (żelazo normy) układ nerwowy dzieci nie może prawidłowo się rozwijać i funkcjonować. Anemia u dzieci starszych i nastolatków może znacząco wpływać na ich komfort życia. Pojawiające się osłabienie i apatia negatywnie oddziałują na wykonywanie codziennych obowiązków i rozwój zainteresowań. Czasami anemia jest objawem poważniejszej choroby. Niedokrwistość z niedoboru żelaza u dzieci nie powinna być więc bagatelizowana.

Anemia u dziecka – przyczyny

Niedokrwistość u dzieci może rozwinąć się pod wpływem wielu czynników:

• niedostateczna podaż żelaza w okresie życia płodowego, przedwczesny poród, brak rozszerzania diety w drugim półroczu życia czy też podawanie dziecku w 1 roku życia dużych ilości zwykłego mleka krowiego – czynniki te przyczyniają się do rozwoju niedokrwistości już u noworodków. Jeśli anemia u niemowlaka  nie będzie leczona, stopniowo pogłębia się w kolejnych latach życia, stwarzając poważne zagrożenie dla prawidłowego rozwoju dziecka,
• zbyt niskie spożycie żelaza w pokarmach – nastolatkowie którzy się odchudzają, przechodzą na dietę wegetariańską lub wegańską są bardziej narażeni na rozwój anemii. W okresie dojrzewania zapotrzebowanie na żelazo wzrasta. U dziewcząt wzrost ten jest znacznie większy, co wynika z rozpoczęcia menstruacji. U chłopców intensywnie trenujących również dochodzi do zwiększonego zapotrzebowania na żelazo,
• zaburzenia wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego – celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, zakażenie Helicobacter pylori i anatomiczne wady w obrębie układu pokarmowego to jedne z przykładów stanów, które mogą prowadzić do upośledzenia wchłaniania żelaza,
• obfite krwawienia miesiączkowe – intensywne lub przedłużające się krwawienia mogą prowadzić do rozwoju niedokrwistości. Są one wskazaniem do wizyty u ginekologa.

Anemia w ciąży wpływa na niedobór żelaza u dziecka. Jeśli nie będzie on wykryty i skutecznie leczony, niedokrwistość stopniowo nasila się po urodzeniu. Nieleczona anemia u dzieci może prowadzić do nieodwracalnych zaburzeń rozwojowych.

Objawy anemii u dziecka

Anemia u dziecka – objawy przy łagodnym niedoborze żelaza mogą w ogóle nie występować lub mieć tak niewielkie nasilenie, że są one bagatelizowane nawet przez wiele lat. Jeśli jednak niedobór żelaza nie zostanie wykryty i odpowiednio leczony, może rozwinąć się niedokrwistość. Anemia – objawy u dzieci które mogą się pojawić to:

• blady, ziemisty odcień skóry,
• blade usta,
• osłabienie, szybkie męczenie się,
• drażliwość.

Ciężka anemia u dzieci – objawy które mogą wówczas dodatkowo wystąpić to:

• przyspieszone tętno,
• duszność,
• bóle i zawroty głowy,
• opuchnięte dłonie i stopy,
• zespół niespokojnych nóg.
•  

Niedobór żelaza  może skutkować też problemami ze skupieniem uwagi i przyswajaniem nowych informacji. Jest to szczególnie istotne w kontekście dzieci uczęszczających do szkół. Niedobór żelaza może utrudniać im skupienie się na lekcji i naukę nowych rzeczy. Niedokrwistość u dzieci – objawy mogą obejmować również spaczone łaknienie oraz osłabienie włosów i paznokci.

Niedokrwistość z niedoboru żelaza u dzieci – jak leczyć?

Anemia u dziecka – jak leczyć? Odpowiednie preparaty z żelazem leczą niedokrwistość z niedoboru żelaza i pomagają w zgromadzeniu zapasów tego składnika mineralnego. Łagodzą też związane z niedokrwistością objawy u dzieci i nastolatków. Anemia u dzieci najczęściej leczona jest preparatami doustnymi. Czasami lekarz zaleca lek z żelazem na receptę, a czasami wystarczające jest stosowanie preparatów dostępnych bez recepty. Dzieci które radzą sobie bez trudu z przełykaniem tabletek, mogą przyjmować lek Ascofer. Jeśli preferowana jest forma płynna, można sięgnąć po płyn Floradix, który przeznaczony jest dla dorosłych i dzieci powyżej 3 roku życia. W zależności od potrzebnej dawki żelaza, można też wybrać któryś z preparatów Actiferol w postaci saszetek z proszkiem do rozpuszczania.

Niedokrwistość u dziecka może wymagać podawania preparatu z żelazem przez okres kilku tygodni lub miesięcy. Zależne jest to m.in. od stopnia anemii oraz stosowanej dawki żelaza. Oprócz wyrównania niedoboru ważne jest też zgromadzenie odpowiednich zapasów żelaza w organizmie. Pamiętajmy również o tym, aby podając dziecku żelazo nie stosować jednocześnie innych suplementów witaminowych, które zawierają wapń lub cynk.

Tabletka z żelazem powinna być popijana wodą lub np. sokiem pomarańczowym, który ze względu na obecność witaminy C, może zwiększać wchłanianie żelaza. Zdecydowanie należy unikać popijania leku herbatą, kawą czy chociażby sokiem rabarbarowym bogatym w kwas szczawiowy, który może ograniczać przyswajalność żelaza.

Anemia u dzieci – co jeść? Aby pokryć normy żelaza u dzieci warto zwrócić uwagę na codzienne posiłki. Wskazane jest zwiększenie spożycia produktów, które stanowią dobre źródło żelaza (np. mięso, ryby, żółtka jaj, brokuły, jarmuż, nasiona roślin strączkowych). Jednocześnie dobrze byłoby nie łączyć ich z posiłkami lub napojami, które mogą zmniejszyć przyswajalność żelaza. Są to m.in. herbata, kawa, produkty bogatobłonnikowe. Pamiętajmy też o tym, że leki zobojętniające, które czasami są stosowane przez nastolatków w celu łagodzenia zgagi, zażywane w nadmiarze mogą ograniczać wchłanianie żelaza. Odpowiednia dieta na niedobór żelaza skutecznie wspomaga leczenie niedokrwistości.

Anemia u dziecka jest często traktowana jako zwykły niedobór żelaza. Czasami jednak, niedokrwistość jest jednym z objawów poważnych chorób, zagrażających życiu i zdrowiu małego pacjenta. Jeśli oprócz anemii rodzic zauważa powiększone węzły chłonne, gorączkę, ciemne zabarwienie moczu, krwistą biegunkę, zaburzenia tętna lub ciśnienia, konieczna jest pilna konsultacja z lekarzem.