Jaki tran najlepszy - w płynie czy w kapsułkach?

Najważniejsze właściwości prawdziwego tranu

Zanim zaczniemy się zastanawiać nad formą tranu odpowiednią dla nas, należy zapoznać się z dokładną definicją produktu. Zgodnie z wytycznymi obowiązującymi w farmacji tran to oczyszczony olej otrzymywany z dorsza atlantyckiego i innych gatunków ryb dorszowatych. Musi zawierać on określoną ilość witaminy A i D, tj. zawartość witaminy A 600IU - 2500IU oraz witaminy D 60IU (1,5mcg) - 250IU (6,25mcg) w 1 g substancji. Wśród składników nie może zabraknąć również kwasów omega-3 (EPA i DHA). Są to bazowe składniki tranu. Natomiast dostępne na rynku preparaty często zawierają również różnego rodzaju dodatki lub są wzbogacone o wyższą zawartość witamin. Przykładem jest niewątpliwie często widoczna w składzie tranów witamina E, która pełni rolę przeciwutleniacza dodawanego do produktu na etapie jego wytwarzania. Spełnia ona jednak również swoją rolę prozdrowotną.

Produkt nazywany potocznie tranem - olej z wątroby rekina, zupełnie nie wpasowuje się tę definicję. Ma on również swoje korzystne działanie na organizm, ale nie jest tranem. Dlatego szukając prawdziwego tranu zawsze należy zwrócić uwagę, z oleju jakich ryb jest on pozyskiwany.

Prozdrowotne właściwości tranu związane są z jego najważniejszymi składnikami, do których należą:

• Kwasy tłuszczowe omega-3 (EPA i DHA) – wspierają zdrowie serca, mózgu, układu nerwowego i odpornościowego,
• Witamina A – ważna dla wzroku, skóry i błon śluzowych,
• Witamina D – niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu kostnego, gospodarki wapniowo- fosforanowej oraz układu odpornościowego.

Jaki tran wybrać- w płynie czy w kapsułkach?

Najlepszy tran to taki, który odpowiada na indywidualne potrzeby. Jego wybór w dużej mierze zależeć będzie od wieku pacjenta oraz jego preferencji smakowych. Czym charakteryzuje się tran w płynie, a jakie wady i zalety ma tran w kapsułkach?

Płynna forma tranu jest szybciej przyswajalna przez organizm. Łyżeczka tranu zawiera również zwykle więcej składników aktywnych charakterystycznych dla surowca, tj. kwasów omega-3, niż pojedyncza kapsułka. Co więcej, tran do picia jest dobrym wyborem dla małych dzieci i osób, które mają problem z połykaniem kapsułek. Ta postać oczyszczonego oleju z dorsza ma jednak mniejszą trwałość i wykazuje wrażliwość na działanie temperatury oraz promieni słonecznych. Tran jako produkt bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe jest podatny na procesy utleniania, a to wiąże się z powstaniem szkodliwych dla zdrowia związków, gdy jest on niewłaściwie lub zbyt długo przechowywany. Aby zachować swoje właściwości, nie można produktu trzymać dłużej po otwarciu, niż zaleca producent. Nie każdy toleruje także specyficzny rybi zapach i smak tranu, który bywa niekiedy bardzo intensywny. Mimo dodatków smakowych do tranów bywają one bardzo uciążliwe, a dla niektórych osób jest to bariera nie do przejścia.

Wówczas alternatywę stanowi preparat w kapsułkach. Zamknięcie tranu w żelatynowej otoczce eliminuje problem rybiego posmaku. Po zastosowaniu produktu w takiej formie nie znika zwykle jednak nieprzyjemne odbijanie się rybą. Chociaż w dużej mierze zależy to od rozwiązań technologicznych producenta. Te bardziej zaawansowane preparaty posiadają na tyle zmodyfikowaną otoczkę, że chroni ona również przed nieprzyjemnym odbijaniem. Tran w kapsułkach zdecydowanie łatwiej przechowywać i dłuższy jest jego okres do spożycia rekomendowany przez producenta. Niemniej jednak organizm potrzebuje więcej czasu na przyswojenie składników zamkniętych w kapsułce, a zawartość substancji aktywnych, charakterystycznych dla tranu jest również mniejsza w pojedynczej dawce. Taka forma preparatu zwykle zawiera jedynie część typowego oleju z wątroby dorsza, a w jej składzie znajduje się wiele składników dodanych na etapie technologicznym. W takiej pojedynczej kapsułce znaleźć można więcej witaminy D czy kwasów omega. Forma ta jest przede wszystkim rekomendowana jako tran dla dorosłych. Kapsułki zawierające olej z dorsza nie należą do małych, więc nie są wskazane dla dzieci, które mogłyby się zadławić podczas stosowania preparatu. 

Tran do picia - jak zamaskować jego nieprzyjemny smak?

Dla tradycjonalistów, którzy preferują tran do picia, rozwiązanie stanowią metody pomocne w maskowaniu jego nieprzyjemnego rybiego posmaku i zapachu. Są to m.in.:

• Kupowanie tranu zawierającego naturalny aromat, np. cytrynowy, wieloowocowy, jabłkowy,
• Przyjmowanie dawki preparatu w czasie posiłku, co również wspomaga wchłanianie jego składników czynnych,
• Picie schłodzonego tranu,
• Popijanie tranu sokiem z cytryny, samym lub rozcieńczonym wodą, co pomoże zneutralizować rybi smak.

Alternatywą dla tranu do picia, dla osób które nie potrafią zaakceptować smaku i zapachu produktu, jest tran w kapsułkach. Chociaż zwykle nie są to równoważne produkty, to pozwalają uzupełniać codzienną dietę w podobne składniki, które korzystnie wpływają na organizm, w tym odporność, układ nerwowy i narząd wzroku.

Jaki tran najlepszy, czyli na co zwrócić uwagę wybierając preparat z tranem

Zanim podejmie się decyzję o zakupie tranu, warto zwrócić uwagę na kilka aspektów. Świadomość jego smaku i zapachu to tylko kwestie, które pozwolą zdecydować co do formy preparatu- kapsułki lub płyn. Natomiast w pierwszej kolejności należy zweryfikować jego skład. Większość produktów z tranem na polskim rynku zarejestrowana jest jako suplementy diety. Oznacza to, że aby produkt nazwać tranem, nie musi on spełniać warunków farmakopealnych (norm farmaceutycznych) i dlatego poszczególne preparaty różnią się między sobą zawartością składników, ale też pochodzeniem surowca. Informacja na opakowaniu - tran rybi, wcale nie oznacza, że produkt zawiera oczyszczony olej z dorsza bądź ryb dorszowatych i nie będzie miał nic wspólnego z oryginalnym tranem. Warto zwrócić uwagę na ilość poszczególnych składników w pojedynczej dawce tranu. Generalnie powinno zależeć nam na tym, aby zawierała ona jak najwięcej kwasów omega-3 oraz racjonalne ilości, a tym samym bezpieczne, witamin A i D.

Warto zwrócić uwagę również na to, że tran w płynie jest bardzo podatny na utlenianie i charakteryzuje się ograniczoną trwałością. Należy wybierać produkt w ciemnej butelce i dostosować się do zaleceń producenta, odnośnie przechowywania produktu. Podejrzenie powinna wzbudzić informacja, że tran może być przechowywany kilka miesięcy po pierwszym otwarciu, po tym czasie wątpliwa może okazać się jednak jego zawartość. Gdy podczas przechowywania tranu w lodówce, w butelce pojawi się zmętnienie, może to oznaczać, że produkt nie został właściwie oczyszczony. 

Tran otrzymywany jest z ryb, ze względu na duże zanieczyszczenie zbiorników wodnych metalami ciężkimi i nie tylko zwraca się uwagę, aby produkty pochodzące z przetworów rybnych były wolne od zanieczyszczeń, w tym metali. Dlatego warto sięgać po tran certyfikowany, tj. gdy producent powołuje się na badania i ośrodki potwierdzające, że jego produkt jest wolny od metali ciężkich i innych zanieczyszczeń. Ma to ogromne znaczenie gdy tran ma być spożywany przez dziecko lub kobietę w ciąży. Odrębne certyfikaty będą potwierdzały trwałość i jakość produktu. Są one również bardzo ważne.

Podsumowując - jak wybrać najlepszy tran? Ranking powinien otwierać oczyszczony olej pochodzący z wątrób ryb dorszowatych, wyławianych z certyfikowanych zbiorników, standaryzowany na zawartość składników aktywnych oraz zanieczyszczeń,  w tym metali ciężkich. Jeśli  chodzi o tran w płynie, to produkt musi być przechowywany w ciemnej butelce, w warunkach zapewniających jego trwałość, tak długo jak rekomenduje producent.

Najlepszy tran dla dziecka, osoby dorosłej i kobiety w ciąży

Zastanawiając się - jaki tran dla dorosłego? Wybór będzie stosunkowo prosty. Większość preparatów na rynku dostosowana jest do potrzeb osób dorosłych. Warto zwracać jednak uwagę na skład preparatu i wybrać formę odpowiadającą własnym preferencjom, stawiając na certyfikowane produkty. Osoby cierpiące na refluks i zgagę, powinny jednak ostrożnie sięgać po tran, ponieważ może on nasilać dolegliwości gastryczne. Znacznie trudniejsza może okazać się kwestia - jaki tran dla dzieci wybrać? Kapsułki bywają dla maluchów zbyt duże do połknięcia, więc zostaje tran do picia. Producenci tranów płynnych prześcigają się w dodatkach smakowych, które pomogłyby maskować rybi smak produktu. Zwykle u niemowląt sprawdza się jednak tran naturalny, a u starszych dzieci wzbogacony o naturalny aromat cytrynowy, jabłkowy lub owocowy. Dla małych fanów ryb maskowanie smaku jest jednak zbędne. Należy pamiętać, że dzieci też mają swoje własne preferencje smakowe, które dorośli mogą kształtować od najmłodszych lat. Alternatywą, chociaż zwykle uboższą jeśli chodzi o zawartość składników aktywnych, są żelki z tranem lub takie zwierające dodatek tranu. Dostępne są ona zwykle w wielu wariantach smakowych.

Tran a ciąża, czyli czy kobieta w ciąży może pić tran? Ze względów bezpieczeństwa niemal wszystkie suplementy diety z tranem mają informację na etykiecie, że przed ich zastosowaniem kobieta w ciąży powinna skonsultować się z lekarzem. Niemniej jednak składniki tranu są bezpieczne dla przyszłej mamy. Jedyne, na co powinna ona zwracać uwagę to na zawartość witaminy A w preparacie. Ilość w ciąży dopuszczona do spożycia to około 770 µg na dobę co odpowiada około 1400 IU. Jeśli ciężarna będzie spożywała tran w ilości odpowiadającej zaleceniom producenta, nie powinno dojść do przedawkowania preparatu. W diecie kobiety w ciąży ważna jest również ilość kwasów DHA i EPA oraz witaminy D. Należy zweryfikować czy stosują dany tran, nie dojdzie do zażywania zbyt dużych dawek któregoś składnika bądź czy ilości te nie muszą zostać uzupełnione. Ma to znaczenie dla rozwoju dziecka i prawidłowego przebiegu ciąży.

Najlepszy tran to taki, który odpowiada indywidualnym potrzebom i preferencjom. Dla dzieci zwykle sprawdzi się tran w płynie o łagodnym smaku, dla dorosłych – zarówno kapsułki, jak i płyn, a dla kobiet w ciąży – preparaty o ograniczonej zawartości witaminy A. Ważne jednak, aby wybierać produkty z certyfikatem jakości, kontrolowane pod kątem zawartości kwasów omega-3 i witamin A, D, a także zanieczyszczeń i metali ciężkich. Zwróć uwagę na skład preparatu i nie zastanawiaj się czy wybrać tran z rekina czy dorsza. Jeśli chcesz wspierać organizm stosując tran - w składzie szukaj oleju z ryb dorszowatych. Wszystko po to, aby upewnić się, że tran, który pijesz lub połykasz, jest najlepszy.