Ślad po kleszczu - jak wygląda ukąszenie i jak długo się utrzymuje?

magister farmacji
Zwykle ślad po kleszczu nie wygląda niepokojąco. Zmiana jest lekko zaczerwieniona i obrzęknięta, pojawia się również czerwona krostka. Kiedy odczyn powiększa się lub pacjent odczuwa inne niepokojące objawy ogólnoustrojowe, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Na jakie zmiany należy zwrócić szczególną uwagę?
Zwykle ślad po kleszczu nie wygląda niepokojąco. Zmiana jest lekko zaczerwieniona i obrzęknięta, pojawia się również czerwona krostka. Kiedy odczyn powiększa się lub pacjent odczuwa inne niepokojące objawy ogólnoustrojowe, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Na jakie zmiany należy zwrócić szczególną uwagę?

Dlaczego ślad po kleszczu wzbudza niepokój?
Ugryzienie kleszcza wzbudza niepokój z wielu względów. Pajęczaki te przenoszą schorzenia, które są trudne do zdiagnozowania na początkowym etapie, niosą za sobą trwałe skutki zdrowotne i wymagają długotrwałego leczenia. Te najczęściej pojawiające się to borelioza po ukąszeniu kleszcza i wirusowa choroba układu nerwowego- kleszczowe zapalenie mózgu. Co więcej, schorzenia te charakteryzują się długim okresem bezobjawowym, co znacznie opóźnia diagnozę i leczenie, a także zwiększa ryzyko powikłań. Również kwestia jak usunąć kleszcza bywa dość problematyczna. Tutaj w grę wchodzi zarówno strach przed niewłaściwym wykonaniem tej czynności, jak również trudność w odnalezieniu kleszcza na ciele. Pajęczak ten umiejscawia się w mało oczywistych miejscach, np. w pachwinach, za uszami, na szyi, tj. tam, gdzie jest ciepło i wilgotno. Przebijając się przez skórę, wpuszcza substancje znieczulające, co sprawia, że ofiara nie ma pojęcia, że została ugryziona. Poza tym często, wbijając się w skórę jest bardzo mały, ponieważ znajduje się we wczesnym stadium rozwoju (nimfa). To wszystko sprawia, że nie tak łatwo zorientować się, że ugryzł nas kleszcz i pajęczak często odpada sam. Stąd też ochrona przed kleszczami w formie różnego rodzaju repelentów staje się coraz bardziej popularna, a lekarze apelują o szczepienia, ponieważ tylko wtedy realna profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu ma sen.
Problemem pojawiającym się po ugryzieniu i wyciągnięciu pasożyta jest również sama rana po kleszczu. Jeśli nie goi się ona prawidło, warto skonsultować się z lekarzem. Sprzyjać jej zakażeniu może brak odpowiedniej higieny podczas i po usunięciu kleszcza, np. niezastosowanie preparatu antyseptycznego, bądź pozostawienie fragmentu pajęczaka w ranie (zwykle główki lub części aparatu gębowego).
Jak wygląda ślad po ugryzieniu kleszcza?
Miejsce po ugryzieniu kleszcza zwykle jest lekko zaczerwienione, obrzęknięte, a w środku zmiany widoczny jest czerwony punkt. Jeśli ślad po ugryzieniu kleszcza jest niewielkich rozmiarów, nie powiększa się i nie zaostrzają się objawy związane z lokalnym odczynem zapalnym (zaczerwienienie, obrzęk, ból), oznacza to, że miejsce po ukąszeniu ładnie się goi i po kilku dniach skóra będzie wyglądać już całkiem normalnie. Należy pamiętać o regularnym stosowaniu środka antyseptycznego, ponieważ pozwoli on zapobiec ewentualnym powikłaniom. Nie jest również niczym dziwnym czerwony bąbel po ugryzieniu kleszcza. Zmiana może być nawet dość twarda, ale znika po upływie 1-2 tygodni.
Wiele osób zastanawia się również czy ugryzienie kleszcza swędzi, podobnie jak ukąszenie komara? Kiedy kleszcz jest wbity w skórę, wówczas świąd nie jest odczuwalny. Natomiast po jego wyciągnięciu, objaw ten znacznie może się zaostrzyć. Co jest wynikiem miejscowej odpowiedzi nadwrażliwości na ślinę kleszcza. Ważne jest jednak, aby nie drapać zmiany, ponieważ może to prowadzić do pojawienia się powikłań i jej nadkażenia. Aby ograniczyć nieprzyjemne dolegliwości, można sięgnąć po środki na łagodzenie ukąszeń kleszczy, które zadziałają przeciwświądowo i nadają się do stosowania również na miejscowe odczyny po ugryzieniu komarów i innych owadów.
Wszystkie te miejscowe odczyny, tj. czerwony ślad po kleszczu, obrzęk, świąd to odpowiedź organizmu związana z łagodną reakcją nadwrażliwości na składniki śliny kleszcza. Jeśli osoba jest mocniej na nie uczulona, wówczas odczyn ten jest znacznie większy, a zmiana wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia przeciwalergicznego.
Zdarza się również, że fragment kleszcza zostaje w skórze. Jeśli nie jest on umiejscowiony głęboko i nie dojdzie do nadkażenia, wówczas powinien zostać on usunięty samoistnie. Wystarczy jedynie regularnie sięgać po środki antyseptyczne i obserwować zmianę, a gdy pojawią się niepokojące symptomy skonsultować się z lekarzem.
Ślad po ukąszeniu kleszcza- na jakie niepokojące objawy zwrócić uwagę?
Rana po ukąszeniu kleszcza pojawia się, gdy pasożyt wbity był dość głęboko w skórę. Taka pozostałość po jego usunięciu jest podatna na ewentualne nadkażenia, dlatego szczególnie należy zadbać o jej higienę i regularne odkażanie. Wówczas należy pamiętać o tym, że rozdrapywanie miejsca po ugryzieniu kleszcza sprzyja bakteryjnym zakażeniom rany i generuje pojawienie się powikłań. W takim wypadku obrzęk po ugryzieniu kleszcza staje się większy, zmiana jest ciepła, bolesna i mocno zaczerwieniona. Z rany może sączyć się ropna lub zabarwiona krwią wydzielina. Taki ślad po ugryzieniu kleszcza koniecznie wymaga konsultacji z lekarzem. Często konieczna jest wówczas nawet antybiotykoterapia.
Ryzyko zakażenia śladu po kleszczu zwiększa się również, gdy fragment pajęczaka zostanie w skórze. Najczęściej jest to główka lub fragment aparatu gębowego. Powoduje to miejscowy odczyn zapalny, co ma związek z tym, że organizm traktuje fragment kleszcza jak ciało obce i próbuje go odrzucić. Zmiana staje się wówczas mocno zaczerwieniona, obrzęknięta, bolesna i ciepła w dotyku. Jeśli fragment kleszcza utknie na tyle głęboko, że ciężko, aby usunięty został samoistnie, wówczas może być konieczny zabieg chirurgiczny. Co wiąże się z koniecznością nacięcia skóry.
Najbardziej typowa i zarazem niepokojąca zmiana na skórze związana z ugryzieniem kleszcza to rumień wędrujący. Zwykle wokół miejsca ukąszenia pojawia się czerwony okrąg lub pierścień o średnicy przekraczającej 5 cm, który stopniowo powiększa się i może mieć jaśniejszy środek, co przypomina tarczę strzelnicą lub obrączkę. Warto zrobić zdjęcie zmiany i powtarzać proces przez kilka kolejnych dni, wówczas będziemy mieli pewność, że rumień wędrujący powiększa się, co jeszcze lepiej potwierdzi diagnozę. Czy wówczas ugryzienie po kleszczu swędzi? Na tym etapie może być odczuwalne jedynie lekkie ciepło w dotyku. Tego typu zmiana to pierwszy etap boreliozy, związany z namnażaniem się bakterii Borrelia burgdorferi w skórze. Może pojawić się ona nawet do 30.dni od ugryzienia kleszcza. Wówczas należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wdrożona na tym etapie antybiotykoterapia zahamuje rozwój choroby i pozwoli ograniczyć rozprzestrzenianie się patogenów w innych tkankach. To właśnie rumień wędrujący często wskazuje na boreliozę u dzieci. Przeczytaj artykuł: jak rozpoznać boreliozę u dzieci? Najmłodsi są szczególnie narażeni na występowanie powikłań po ukąszeniu kleszcza, ze względu na słabiej funkcjonujący układ immunologiczny. Dlatego też kleszcz u dziecka wzbudza spory niepokój u rodziców i opiekunów.
Zazwyczaj ślad po ugryzieniu kleszcza, szczególnie gdy pajęczak zostanie szybko wyciągnięty w całości i pozwolimy zmianie na swobodne gojenie, znika szybko. Jak długo utrzymuje się ślad po ugryzieniu kleszcza? Zwykle od 1 do 2 tygodni. Ważne, aby po wyjęciu pajęczaka ze skóry bacznie obserwować miejsce ugryzienia i odpowiednio reagować w razie wystąpienia niepokojących dolegliwości. Oprócz objawów związanych z rozwojem stanu zapalnego (obrzęk, ocieplenie, ból, zaczerwienienie), niepokojące jest pojawienie się rumienia wędrującego na skórze, jak również różnego rodzaju objawów ogólnoustrojowych, m.in. gorączki, pogorszenia samopoczucia, czy splątania, mogą one świadczyć o początku rozwoju boreliozy.
Bibliografia
1. Legatowicz-Koprowska M., Walczak E.; Borelioza — wciąż trudne wyzwanie; Forum Medycyny Rodzinnej 2011; 5(4): 336–344.
2. Bajer A.; Kleszcze rodzą się niewinne; Magazyn Polskiej Akademii Nauk 2017; 2 (50): 4-8.
3. Gniadek A., Walaszek H.; Choroby odkleszczowe i znaczenie profilaktyki w zapobieganiu zachorowaniom na boreliozę oraz kleszczowe zapalenie mózgu; Health Promotion & Physical Activity 2017.
4. Rorat M.; Borelioza z Lyme – trudności diagnostyczne; Po Dyplomie 2022; 04.
Chociaż niniejszy serwis może zawierać informacje dotyczące kwestii medycznych, prawnych czy biznesowych informacje te nie mogą stanowić ani zastępować porady specjalisty. ADPHARMA SP. Z O.O. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje związane bezpośrednio lub pośrednio z jakimikolwiek działaniami lub zaniechaniami podejmowanymi przez użytkownika w oparciu o informacje lub materiały zawarte w niniejszym serwisie. Chociaż ADPHARMA SP. Z O.O. podejmuje wszelkie uzasadnione środki, aby informacje na tej platformie były dokładne, kompletne i aktualne, nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub straty związane z niedokładnością, niekompletnością, nierzetelnością lub brakiem aktualności informacji. Niniejszy serwis zawiera również publikacje naukowe, opinie ekspertów oraz wytyczne organizacji branżowych i naukowych. Wszelkie takie informacje stanowią wyłącznie opinie osób lub podmiotów, które je wyraziły i nie należy ich interpretować jako poglądów lub zobowiązań ADPHARMA SP. Z O.O.