Polifenole – naturalna tarcza dla zdrowia. Właściwości, źródła i wpływ na organizm

Polifenole – co to za związki?

Co to są polifenole? Polifenole to grupa związków pochodzenia naturalnego, które są szeroko rozpowszechnione w owocach, warzywach i zbożach. Z uwagi na ich cenne właściwości, polifenole cieszą się dużym zainteresowaniem. Nie sposób się temu dziwić, biorąc pod uwagę ich wpływ na zdrowie człowieka oraz potencjalną rolę w zapobieganiu i leczeniu wielu chorób cywilizacyjnych.

Polifenole to grupa, do której należą flawonoidy, lignany, stilbeny i kwasy fenolowe. Związki te różnią się między sobą budową, a także właściwościami. Z tego też względu ważne jest spożywanie różnorodnych posiłków, które dostarczają odmiennych składników odżywczych. Bogate w polifenole są wspomniane już owoce i warzywa, a także oleje roślinne (Olej z wiesiołka – na co pomaga?), spożywane napoje takie jak np. herbata i kawa oraz kakao, siemię lniane i ziarna zbóż.

Polifenole – co to za związki? Polifenole to szeroka grupa związków organicznych, które mają roślinne pochodzenie. Są szeroko rozpowszechnione w owocach, warzywach, zbożach oraz spożywanych napojach. Cenimy je za silne właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne oraz immunomodulacyjne.

Polifenole – właściwości

Produkty bogate w polifenole stanowią wartościowy element codziennej diety. Związkom tym przypisuje się bowiem szereg cennych właściwości, takich jak działanie:

·         przeciwutleniające – polifenol chroni organizm przed negatywnymi skutkami stresu oksydacyjnego. Mechanizmy działania antyoksydacyjnego polifenoli są różnorodne i należą do nich choćby unieczynnianie wolnych rodników tlenowych oraz ograniczenie aktywności enzymów biorących udział w powstawaniu reaktywnych form tlenu. Efektem końcowym jest ochronny wpływ na komórki i zapobieganie ich uszkodzeniom,

·         wspierające odporność,

·         przeciwzapalne,

·         wspomagające utrzymanie prawidłowego poziomu cukru.

Najsilniejsze polifenole wykazują mocniejszy efekt antyoksydacyjny. Działanie to wraz z właściwościami immunomodulującymi sprawiają, że polifenole uważane są przez wiele osób za związki o działaniu przeciwnowotworowym. Polifenole mają zdolność do hamowania aktywności enzymów uczestniczących w procesie replikacji DNA oraz uczestniczą w niszczeniu komórek nowotworowych. 

Związki polifenolowe wywierają też korzystny wpływ na gospodarkę węglowodanową oraz profil lipidowy. Wpływają na proces wydzielania insuliny oraz metabolizm glukozy. Oddziałują też na stężenie cholesterolu i trójglicerydów. Wszystkie te właściwości polifenoli wpływają na ich chętne stosowanie w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, z którymi obecnie mierzy się coraz większa część populacji. 

Polifenole, poprzez właściwości antyoksydacyjne, wywierają też efekt przeciwstarzeniowy. Nie oznacza to jednak, że hamują proces starzenia się organizmu, ale zapobiegają jego przedwczesnemu i nadmiernemu postępowi. Spożywanie diety bogatej w polifenole pomaga ograniczyć zmiany związane ze starzeniem się organizmu. 

Polifenole – w czym można je znaleźć?

Polifenole – gdzie najwięcej znajduje się tych związków? Związki polifenolowe znajdują się w różnych częściach nadziemnych roślin. Zazwyczaj największa ich ilość zgromadzona jest w owocach. Im bardziej intensywne jest ich zabarwienie, tym prawdopodobnie mają większą zawartość polifenoli. 

Polifenole – źródła tych związków to m.in. owoce. Borówki amerykańskie mają bardzo wysoką zawartość polifenoli. Mniejszą zawartość, choć nadal stosunkowo wysoką, mają jagody, maliny oraz truskawki. Inne owoce również zawierają polifenole. Ich źródłem są jabłka, wiśnie, czereśnie, śliwki, a także owoce cytrusowe.

Warzywa bogate w polifenole to:

·         czerwona cebula,

·         szpinak,

·         karczochy,

·         seler naciowy,

·         natka pietruszki,

·         brokuły, 

·         buraki, 

·         pomidory,

·         fasola.

Polifenole – gdzie są w większej ilości, w owocach czy warzywach? Choć zarówno owoce, jak i warzywa są bardzo dobrym źródłem związków polifenolowych, zazwyczaj to te pierwsze mają wyższą zawartość omawianych związków. 

Polifenole – produkty, w których również można znaleźć znaczne ilości flawonoidów, lignanów, stilbenów i kwasów fenolowych to także czarna oraz zielona herbata i czerwone wino. Polifenole są obecne w orzechach. Większa ilość znajduje się w orzechach laskowych i orzechach pekan. Polifenole – przykłady ich źródeł to także kakao i gorzka czekolada o wysokiej zawartości kakao. Mleczna czekolada o niskiej zawartości kakao nie stanowi już tak dobrego źródła polifenoli. Ciekawostką może być fakt, że za pokarmy, które zawierają najwięcej polifenoli, uważane są goździki, mięta pieprzowa i anyż.

Jednym ze sposobów wzbogacenia codziennych posiłków w cenne związki polifenolowe, jest częstsze spożywanie olejów roślinnych i jak największe zastąpienie przez nie olejów pochodzenia zwierzęcego. W polifenole bogate są m.in. olej lniany (właściwości oleju lnianego), olej z ostropestu oraz olej z wiesiołka.

Czy nadmiar polifenoli może być niebezpieczny? Związki polifenolowe wykazują korzystny wpływ na zdrowie, jednak jak we wszystkim, wskazane jest spożywanie ich z umiarem. Organizm posiada liczne mechanizmy, które regulują wchłanianie spożywanych składników odżywczych z pożywienia. Dodatkowo niestety wiele osób ma trudność z przyjmowaniem rekomendowanej ilości owoców i warzyw każdego dnia. Ryzyko ewentualnego spożycia zbyt dużej ilości polifenoli może jednak zajść w przypadku nadmiernej suplementacji. Trudno jest jednak ocenić, jaki wpływ może mieć nadmiar polifenoli spożywany w postaci suplementów. Warto więc przyjmować je zgodnie z rekomendacjami producenta i nie przekraczać zalecanej porcji dziennej.

Owoce, warzywa, orzechy i zboża to cenne i bardzo różnorodne źródła polifenoli. Warto komponować posiłki tak, aby zawierały one odmienne produkty, które pozwalają dostarczać do organizmu inny zestaw składników odżywczych. Regularne spożywanie pokarmów bogatych w polifenole wspiera utrzymanie zdrowia fizycznego oraz dobrego samopoczucia. Warto przy tym pamiętać o sezonowych warzywach i owocach, których wartość odżywcza jest zazwyczaj wyższa w porównaniu do produktów, które narażone są na długotrwały transport lub przechowywanie.