Chlor i jego rola w organizmie

Chlor w organizmie – jaką pełni funkcję?

Chlor, w postaci jonów chlorkowych, jest obok sodu kluczowym elektrolitem obecnym w surowicy. Pomaga utrzymać równowagę elektrolitową oraz równowagę kwasowo-zasadową. Reguluje też gospodarkę płynów ustrojowych. Chlor obecny jest w kwasie solnym produkowanym przez komórki żołądka, a także w ślinie, skórze i kościach. Stężenie chlorków w surowicy jest kontrolowane przez nerki. Prawidłowy poziom chlorków w organizmie jest potrzebny do utrzymania optymalnej objętości oraz ciśnienia krwi.

Elektrolity na odwodnienie mają w składzie chlorki oraz inne jony, takie jak np. jony sodu czy potasu. Doustne płyny nawadniające zaleca się stosować w celu uzupełnienia wody oraz elektrolitów, które organizm traci podczas intensywnego pocenia się, biegunki lub wymiotów. Chlor w postaci chlorku sodu znajduje się też w roztworze soli fizjologicznej oraz soli hipertonicznej. Sól fizjologiczna jest powszechnie stosowana do płukania lub przemywania oczu, oczyszczania i nawilżania noska u dzieci, a także do przemywania skóry. Roztwór chlorku sodu zamknięty w ampułkach jest też wykorzystywany do inhalacji na kaszel, katar i inne dolegliwości występujące przy infekcji dróg oddechowych.

Chlorki wchodzą w skład elektrolitów, które stosuje się w celu nawodnienia organizmu. Chlorek sodu jest też składnikiem soli fizjologicznej oraz soli hipertonicznej. Preparaty witaminowe nie zawierają w składzie chloru.

Niedobór chloru w organizmie – objawy

Chlor – pierwiastek ten zazwyczaj występuje w organizmie w odpowiedniej ilości. Niedobór chloru może się pojawić, gdy dochodzi do nadmiernej utraty tego elektrolitu wraz z moczem, potem lub w trakcie biegunki czy wymiotów. Niskiemu poziomowi chlorków (hipochloremii) często towarzyszą też inne zaburzenia elektrolitowe. Hipochloremia zazwyczaj występuje jednocześnie z obniżonym poziomem sodu.

Skutki niedoboru chloru zależą w dużej mierze od nasilenia niedoboru. Dolegliwości, które mogą pojawić się u osób z obniżonym poziom chlorków to m.in. osłabienie, brak energii, apatia i wymioty. Przy zaburzeniach elektrolitowych mogą wystąpić również bóle i zawroty głowy oraz trudności ze skupieniem uwagi. 

Niedobór chloru w organizmie może być wynikiem niewydolności nerek, niewydolności serca, czy też utrzymującej się biegunki lub wymiotów. Niektóre leki na nadciśnienie (np. hydrochlorotiazyd), a także kortykosteroidy i leki przeczyszczające również zwiększają ryzyko pojawienia się zaburzeń elektrolitowych, w tym także obniżenia stężenia jonów chlorkowych.

Jak uzupełnić chlorki w organizmie?

Jeśli zachodzi podejrzenie zaburzeń elektrolitowych, wskazane jest wykonanie badań, które pomogą ocenić gospodarkę wodno-elektrolitową oraz rozpoznać ewentualne niedobory elektrolitów. Przy biegunce lub wymiotach, w celu zapobiegania nadmiernej utracie elektrolitów, warto od samego początku stosować doustne płyny nawadniające. Należy przy tym pamiętać, że w przypadku biegunki i wymiotów istotne znaczenie ma wybór odpowiednich elektrolitów. Powinny mieć one osmolarność na poziomie 200-240 mOsm/l oraz odpowiednią zawartość sodu, potasu i glukozy. 

Dlaczego należy uzupełniać elektrolity? Stosowanie elektrolitów ma na celu zapobieganie odwodnieniu organizmu. Odwodnienie jest szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci, osób starszych oraz pacjentów z chorobami przewlekłymi. Może mieć ono różne nasilenie. Ciężkie odwodnienie stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta. Dlatego tak ważne jest regularne uzupełnianie traconych płynów. 

Nadmiar chloru w organizmie – przyczyny i objawy

Nadmiar chloru w organizmie występuje rzadko. Może być wynikiem nadmiernej podaży soli fizjologicznej, co skutkuje zaburzeniami elektrolitowymi. Hiperchloremia może też rozwinąć się na skutek przewlekłej choroby nerek, hipoaldosteronizmu lub stosowaniem niektórych leków. Jak zostało już wspomniane, to właśnie nerki odpowiadają głównie za regulację poziomu chlorków w organizmie. Jeśli nie pracują wydajnie, może dojść do ograniczonego lub nadmiernego wydalania chlorków z moczem. Zarówno ostre, jak i przewlekłe choroby nerek mogą prowadzić do zaburzenia poziomu chlorków w organizmie.

Podwyższone stężenie chlorków może powodować takie objawy jak uczucie splątania, zaburzenia koncentracji, senność, bóle brzucha, utrata przytomności. Zbyt wysoki poziom chlorków często współwystępuje z kwasicą metaboliczną. Może więc dojść też do spadku ciśnienia tętniczego, przyspieszonej pracy serca, zaburzeń świadomości, a nawet śpiączki.

Właściwości chloru to przede wszystkim utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej oraz odpowiedniego balansu płynów w organizmie. Chlor jest potrzebny dla zachowania prawidłowego ciśnienia tętniczego. Jest jednym z podstawowych makroelementów, który zazwyczaj dostarczany jest w optymalnej ilości. W przypadku podejrzenia zaburzeń elektrolitowych wskazane jest przeprowadzenie badania laboratoryjnego i sprawdzenie poziomu chlorków.