Jaką witaminę C wybrać? Najlepsza witamina C!

Witamina C - jaka najlepsza?

Przez pewien czas za najlepszą uważana była witamina C lewoskrętna. Czy rzeczywiście to właśnie ją warto stosować? Zdecydowanie nie. Mit lewoskrętności witaminy C pochodzi z nieprawidłowego rozumienia oznaczenia litery L w nazwie “kwas L-askorbinowy”. Symbol “L” nie oznacza skręcalności optycznej. Odnosi się do innej cechy - konfiguracji względnej. Witamina C w rzeczywistości nie jest lewoskrętna, lecz prawoskrętna. Każda witamina C, zarówno ta zawarta w pożywieniu, jak i lekach lub suplementach diety ma tą sama postać chemiczną. Jest to zawsze jeden i ten sam kwas L-askorbinowy, czyli witamina C prawoskrętna. Niezależnie więc od tego, czy wybierzemy witaminę C w proszku reklamowaną jako lewoskrętna, czy zwykłą witaminę C w tabletkach - wszędzie znajduje się dokładnie ten sam związek.

Lewoskrętny kwas askorbinowy nie posiada właściwości przypisywanych witaminie C. Stosowany jest jako konserwant do produktów żywnościowych lub leków.

Jaka w takim razie witamina C jest najlepsza? Może się wydawać, że najlepsza witamina C to ta, która zawarta jest w produktach naturalnych, głównie owocach i warzywach. Organizm jednak nie rozróżnia naturalnej witaminy C od syntetycznej. W przeprowadzonych badaniach nie zauważono różnic we wchłanialności witaminy C między tymi dwiema formami.

Witamina C do ssania, w proszku - różnice w przyswajalności

Witamina C do ssania, w proszku, w tabletkach lub kapsułkach po podaniu doustnym przyswaja się na podobnym poziomie. Jest to ten sam związek, który niezależnie od postaci preparatu wchłania się w zbliżony sposób. W ostatnim czasie, reklamowana jest witamina C o przedłużonym uwalnianiu. Wykorzystanie odpowiednich metod wytwarzania suplementów ma na celu zapewnić stopniowe uwalnianie witaminy C po jej połknięciu. W teorii ma to chronić przed wydalaniem kwasu L-askorbinowego z moczem, ponieważ duża dawka witaminy C przyjęta jednorazowo jest właśnie w ten sposób usuwana w znacznej części z organizmu. Niewielkie badania przeprowadzone z wykorzystaniem witaminy C o przedłużonym uwalnianiu nie wykazały przewagi tej postaci kwasu L-askorbinowego nad innymi formami witaminy C. 

Pewne nadzieje budzi jednak liposomalna witamina C. Liposomalna, czyli zamknięta w specjalnych nośnikach - liposomach. Transportują one witaminę C aż do miejsca, w którym zostaje ona wchłonięta z przewodu pokarmowego. Liposomalna witamina C wykorzystywana jest nie tylko w suplementach (np. Ascolip), ale również w kosmetykach do pielęgnacji ciała. Czy witamina C liposomalna jest lepsza od tej zwykłej? Istnieją pewne dowody na to, że faktycznie liposomalna witamina C może wchłonąć się w większym stopniu w porównaniu ze zwykłym kwasem L-askorbinowym. Potrzeba jednak dalszych badań, aby jednoznacznie określić, czy witamina C w liposomach przyswaja się na znacząco wyższym poziomie.

Witamina C podana dożylnie pozwala na uzyskanie większych stężeń tego związku w organizmie w stosunku do doustnego przyjęcia witaminy C. Wlewy z witaminy C nie mają obecnie udowodnionego działania przeciwnowotworowego. Więcej informacji o właściwościach witaminy C i jej skuteczności w leczeniu oraz zapobieganiu różnym chorobom można znaleźć w artykule: Witamina C - właściwości, działanie i zastosowanie.

Witamina C - lek, nie suplement

Preparaty z witaminą C mają postać leku lub suplementu diety. Nie są one równoważne. Leki z witaminą C zapobiegają pojawieniu się niedoborów kwasu askorbinowego w organizmie i związanych z tym konsekwencji. Stosuje się je również w celu leczenia niedoboru i jego następstw. Lek posiada właściwości lecznicze, których pozbawiony jest suplement diety. Suplementy mogą być przyjmowane jako uzupełnienie sposobu odżywiania się. Nie zapobiegają, ani nie leczą żadnych chorób. Stosuje się je jako wzbogacenie diety o witaminę C, jeśli tej może brakować w spożywanych posiłkach.

Witamina C w postaci leku dostępna jest w kilku preparatach. Są to m.in. krople Juvit C, Cebion i Ibuvit C, a także kapsułki Vitamina C Synteza oraz tabletki musujące Ascorvita. Leki przechodzą rygorystyczne badania i kontrole. Muszą mieć potwierdzone bezpieczeństwo stosowania i wysoką jakość. Suplementy diety nie podlegają takim testom. Ich jakość najczęściej nie jest potwierdzona badaniami. Pozostaje nam wierzyć zapewnieniom producenta danego suplementu, dotyczącym składu i właściwości preparatu.

Jakie jest zalecane dziennie spożycie witaminy C?

• niemowlęta do ukończenia pierwszego roku życia: wystarczające dziennie spożycie wynosi 20 mg
• dzieci 1-3 lata: 40 mg
• dzieci 4-12 lat: 50 mg
• dziewczęta 13-18 lat: 65 mg
• chłopcy 13-18 lat: 75 mg
• kobiety >18 lat: 75 mg
• kobiety w ciąży mające mniej niż 19 lat: 80 mg, starsze: 85 mg
• kobiety karmiące piersią mające mniej niż 19 lat: 115 mg, starsze:120 mg
• mężczyźni: 90 mg
   

Witamina C może być stosowana w różnych dawkach. Dużą popularnością cieszą się preparaty zawierające 1000 mg kwasu L-askorbinowego lub więcej. Okazuje się jednak, że mniejsze dawki witaminy C wchłoną się w większym stopniu niż jednorazowa, duża ilość tego związku. Przyjmując do 200 mg witaminy C, przyswoi się ona w ilości 70-90%. Z dawki 1000 mg, organizm wchłonie jednak już nie więcej niż 50%. Nadmiar tego związku wydalony zostanie z moczem.

Stosowanie dużych dawek witaminy C przy braku niedoboru tego związku nie ma uzasadnienia. Co więcej, może przyczyniać się do wytrącania kamieni nerkowych i zwiększać ryzyko kamicy. 

Uczulenie na witaminę C występuje bardzo rzadko. Może wiązać się z wystąpieniem objawów skórnych, biegunki lub innych objawów alergii. W przypadku uczulenia na witaminę C, preparaty ją zawierające są przeciwwskazane.

Z czym nie należy łączyć witaminy C i kiedy najlepiej ją stosować?

Witaminy C nie zaleca się przyjmować jednocześnie z witaminą B12, ponieważ może to negatywnie wpłynąć na efektywność jej działania. W razie potrzeby stosowania witaminy C i witaminy B12 należy zachować kilka godzin przerwy.

Skuteczność witaminy C ulega osłabieniu pod wpływem kwasu salicylowego, acetylosalicylowego (aspiryny) i pochodnych im związków. W tym przypadku również zalecany jest odstęp czasowy. Witaminy C nie powinno się stosować jednocześnie z niektórymi lekami przeciwdepresyjnymi (z grupy TLPD - np. doksepina, amitryptylina, opipramol), ponieważ może ona zmniejszać ich działanie. Kwasu L-askorbinowego nie zaleca się przyjmować jednocześnie z estrogenami, warfaryną oraz działającymi przeciwbakteryjnie sulfonamidami. 

Korzystną interakcją dotyczącą witaminy C jest jej połączenie z żelazem. Warto przyjmować te substancje razem, ponieważ kwas askorbinowy zwiększa wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego. Z tego też powodu, dostępne są preparaty, które jednocześnie zawierają oba te związki, np. Actiferol Fe Start, Ascofer Plus i Biofer.

Kiedy warto przyjmować witaminę C? Stosowanie leku z witaminą C jest skuteczne w przypadku osób, u których poziom tego związku w organizmie jest niewystarczający. Racjonalna dieta bez trudu zaspokaja zapotrzebowanie organizmu na odpowiednią ilość witaminy C. Na pojawienie się jej niedoboru w większym stopniu narażeni są palacze. W ich przypadku zaleca się o 40% większe spożycie kwasu askorbinowego. Większy popyt na witaminę C obserwuje się również u diabetyków, osób zmagających się z nadciśnieniem tętniczym oraz innymi chorobami przewlekłymi. 

Dawkowanie leku należy dostosować do stopnia niedoboru witaminy C w organizmie lub kierować się zaleceniami zawartymi w ulotce. Diabetycy podczas wyboru konkretnego preparatu z witaminą C powinni zwracać uwagę na zawartość cukru. Dotyczy to głównie tabletek musujących. Lek z witaminą C Ascorvita 1000 mg, który również ma postać tabletek musujących, nie zawiera cukru. Może być stosowany przez osoby cierpiące na cukrzycę.

Najlepszym źródłem witaminy C jest pożywienie. Jedząc owoce i warzywa dostarczamy bowiem nie tylko potrzebną ilość kwasu L-askorbinowego, ale również inne, cenne dla organizmu związki. Jeśli zachodzi potrzeba dodatkowej suplementacji witaminy C, można sięgnąć po odpowiedni preparat, najlepiej lek, nie suplement. Witamina C pochodząca z tabletki nie różni się niczym od tej z pożywienia. Przyswoi się w podobnym stopniu, wykazując taką samą skuteczność. Jeśli więc w diecie może brakować tego związku lub znajdujemy się w grupie ryzyka wystąpienia niedoboru, warto rozważyć stosowanie leku z witaminą C.