Olej lniany - właściwości, stosowanie i przeciwskazania

Olej lniany – właściwości lecznicze 

Olej lniany to ceniony składnik w medycynie ludowej i kosmetologii. Jego znaczenie w lecznictwie sięga starożytności, kiedy to olej lniany był stosowany jako środek zmiękczający, powlekający i przeczyszczający. Składnik ten był znany także w medycynie chińskiej jako preparat zmniejszający stany zapalne i poprawiający wygląd skóry.

Obecnie wiadomo, że olej lniany jest źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT): α-linolenowego (ALA, omega-3), linolowego (omega-6) i oleinowego (omega-9), które nadają odpowiednich właściwości wyciągowi z lnu. Przede wszystkim NNKT działają przeciwzapalnie, kardioprotekcyjnie, neuroprotekcyjnie i obniżają poziom cholesterolu LDL. Dodatkowo, kwasy omega wspierają odbudowę naturalnej warstwy hydrolipidowej skóry. Karotenoidy i witamina E pełnią rolę naturalnych przeciwutleniaczy, a największą ich ilość można znaleźć właśnie w roślinnych tłuszczach tj. olej lniany. Właściwości zdrowotne oleju z lnu wiążą się również z obecnością licznych białek, takich jak globuliny i albuminy, oraz wolnych aminokwasów, m.in. kwasu glutaminowego, argininy, waliny, leucyny, tyrozyny i fenyloalaniny. Warto wspomnieć, że olej lniany jest bogaty także w polifenole i lignany, które łagodzą stan zapalny oraz zmniejszają ilość wolnych rodników - odpowiedzialnych za uszkodzenia białek, lipidów i DNA. 

Olej lniany – na co pomaga? 

Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego zastąpienie tłuszczów zwierzęcych na produkty roślinne, bogate w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe mogą skutecznie zmniejszyć ryzyko powstania chorób sercowo-naczyniowych, związanych z miażdżycą. W związku z tym pacjenci zmagający się z miażdżycą lub chorzy po zawale serca powinni na stałe włączyć do codziennej diety olej lniany. Wartości odżywcze wyciągu z lnu i obecność NNKT wpływają na zmniejszenie poziomu cholesterolu LDL, a także regulują pracę układu odpornościowego, zapobiegając przed powstawaniem blaszek miażdżycowych. 

Olej lniany jest również szczególnie polecany pacjentom, którzy borykają się z przewlekłymi chorobami o podłożu zapalnym. Olej z lnu hamuje czynniki prozapalne, które często odpowiadają za przykre objawy i progresję choroby. Olej lniany jest zalecany w przypadku endometriozy, zespołu policystycznych jajników, przewlekłych chorób jelit i otyłości.

Niektóre badania wskazują, że olej lniany może działać neuroprotekcyjnie. Testy na zwierzętach wskazują, że wyciąg z lnu może poprawiać pamięć i łagodzić objawy lęku, natomiast potrzebne są dokładniejsze analizy w celu potwierdzenia tych wyników.

Na co jest dobry olej lniany? - zastosowanie w kosmetologii

Osoby, które zmagają się z atopowym zapaleniem skóry, egzemą lub łuszczycą mogą dołączyć do codziennej diety olej lniany. Działanie wyciągu z lnu wynika z przeciwzapalnych właściwości NNKT. Regularna dieta, bogata w składniki przeciwzapalne może zmniejszyć nawrót choroby oraz wpłynąć na szybszą regenerację skóry. 

Ponadto wiele kosmetyków dla skóry suchej i atopowej zawiera olej lniany. Produkty te działają nawilżająco, kojąco oraz wspierają odbudowę naturalnej warstwy hydrolipidowej skóry. Olej lniany jest również głównym składnikiem wielu preparatów do pielęgnacji skóry niemowląt.

Olej lniany – jak stosować? 

W zależności od towarzyszących schorzeń, a także od wieku i masy ciała zalecane są różne porcje NNKT obecne w tłuszczach roślinnych tj. olej lniany. Dawkowanie zaproponowane w badaniach klinicznych dla osób dorosłych wynosiło do 28 g oleju lnianego dziennie, co odpowiada około 2 łyżkom stołowym. Dodatkowo, w badaniach stwierdzono, że już 2,5 g oleju lnianego (około 1 łyżeczki) przynosi korzystne efekty zdrowotne. Maksymalna ilość spożywanego oleju lnianego dziennie, nie powinna przekraczać 60 ml (około 5 łyżek stołowych). U dzieci w wieku 1-9 lat zalecana dzienna porcja kwasu omega-3 wynosi 700-900 mg, co odpowiada ¼ łyżeczki oleju lnianego. 

Kiedy pić olej lniany - rano czy wieczorem?

Olej lniany można przyjmować zarówno rano, jak i wieczorem. Natomiast ważne jest, aby olej spożywać razem z posiłkiem. Olej lniany na czczo spowalnia wchłanianie składników aktywnych wyciągu z lnu. Dodatkowo przyjmowanie oleju lnianego w czasie jedzenia wspomaga wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach m.in. witaminy A, D, E i K.

Olej lniany – ile razy dziennie? 

Olej lniany można przyjmować raz dziennie, razem z posiłkiem. Jeśli po spożyciu jednej porcji oleju odczuwalne są objawy zgagi lub wystąpi biegunka, zaleca się przyjmowanie go w dwóch oddzielnych porcjach. W przypadku stosowania oleju u dzieci zaleca się, aby zawsze go przyjmować w dawkach podzielonych.

Jak długo można pić olej lniany? 

Olej lniany można na stałe dołączyć do codziennej diety. Regularne stosowanie oleju lnianego jest szczególnie zalecane u pacjentów kardiologicznych, dla których zmiana tłuszczów zwierzęcych na roślinne może przynieść długofalowe efekty prozdrowotne. Dodatkowo NNKT są kluczowe do rozwoju układu nerwowego u dzieci, dlatego produkty tj. olej lniany czy tłuste ryby powinny na stałe zagościć w codziennym jadłospisie malucha.

Jak pić olej lniany – kilka prostych przepisów 

Olej lniany można spożywać na wiele różnych sposobów. Przykładowo warto dodawać go posiłków:

•    Sałatek - olej lniany sprawdzi się, jako podstawa do sosu sałatkowego. Można go używać do sporządzenia sosu vingeret, koperkowego lub czosnkowego.
•    Kanapek - olej lniany stawi dobrą alternatywę dla masła lub margaryny. Tłuszcze roślinne dodatkowo podbijają smak innych składników potrawy.
•    Twarożku - posiłek składający się z twarogu i oleju lnianego to doskonałe źródło białka i zdrowych tłuszczy. Taki posiłek potrafi nasycić na kilka godzin. Zaleca się, aby do takiego zestawu dołączyć garść pestek dyni lub innych orzechów, które są dodatkowym źródłem cennych pierwiastków.
•    Koktajlu - smak oleju lnianego w owocowych koktajlach jest niewyczuwalny, a sam olej stanowi dodatkowe źródło składników odżywczych.
•    Kaszki - ten sposób podania oleju lnianego jest szczególnie polecany dla maluchów, które nie są w stanie przełknąć samego oleju.

Warto zaznaczyć, że olej lniany powinien być stosowany jako dodatek do zimnych posiłków. Olej lniany nie nadaje się do smażenia i pieczenia.  

 

Czy olej lniany jest zdrowy? - przeciwwskazania i działania niepożądane

Olej lniany jest źródłem wielu niezbędnych składników dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Natomiast, tak jak wszystkie preparaty stosowane w medycynie naturalnej , także olej lniany może powodować działania niepożądane. Reakcje alergiczne to najczęstsze zgłaszane efekty uboczne stosowania oleju lnianego. Skutki uboczne mogą dotyczyć także zaburzenia pracy układu pokarmowego. Objawiają się zwykle biegunką, odbijaniem, zaparciami i wzdęciami. Niektóre badania wskazują także, na istotny wpływ działania oleju lnianego na obniżenie poziomu glukozy i ciśnienia tętniczego, prowadząc do osłabienia. Olej lniany, podobnie jak inne oleje roślinne, w jednej łyżce zawierają dużo kalorii, sprawiając, że spożywanie nadmiernej ilości nawet zdrowych tłuszczów może przyczynić się do wzrostu wagi.

Czy olej lniany szkodzi na wątrobę? 

Nie stwierdzono, aby uszkodzenie wątroby było istotnie związane ze spożywaniem produktów z lnu tj. olej lniany. Przeciwwskazania do stosowania oleju lnianego dotyczą pacjentów stosujących leki przeciwzakrzepowe. Olej lniany może dodatkowo zwiększać ryzyko krwawień, szczególnie gdy jest stosowany w nadmiernych ilościach. Ponadto, kobiety w ciąży powinny unikać spożywania oleju lnianego, ze względu na jego potencjalny wpływ na układ hormonalny. 

Gdzie kupić olej lniany?

Olej lniany można zakupić w sklepach lub aptekach stacjonarnych i internetowych. Podczas zakupu warto zwrócić uwagę, w jakich warunkach produkt powinien być przechowywany, aby zachować najwyższą jakości produktu. Polecany olej lniany powinien być:

•    tłoczony na zimno,
•    niefiltrowany i nierafinowany,
•    zapakowany w ciemne szkło,
•    posiadać krótki termin przydatności,
•    przechowywany w lodówce.

Jak przechowywać olej lniany?

Olej lniany powinien być przechowywany w lodówce. Naturalny olej lniany ma krótki termin ważności i zazwyczaj należy do zużyć w ciągu 4-6 tygodni.

Olej lniany to doskonałe źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, dlatego powinien być stałym składnikiem codziennych potraw. Zalecana porcja dla osoby dorosłej to 2 łyżki dziennie. Można dodać go do zimnych potraw tj. sałatki, koktajle lub twarożek. Oleju lnianego nie należy wykorzystywać do obróbki termicznej żywności. Dodatkowo należy przestrzegać zalecanych porcji oleju lnianego, ze względu na ryzyko działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego i krwionośnego.