Babka zwyczajna – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie

Jak wygląda babka zwyczajna?

Babka lekarska (Plantago major) to niewysoka bylina z liśćmi osadzonymi blisko podłoża. Określana jest też jako babka lekarska. W Polsce roślina ta występuje powszechnie, na różnego rodzaju terenach. Spotkać można ją przy drogach, na trawniku, na łąkach oraz przy rowach i zbiornikach wodnych. Nie ma wysokich wymagań, choć preferuje raczej tereny o większej wilgotności.

Liść babki zwyczajnej może mieć kształt eliptyczny lub jajowaty. Ma też różną wielkość. Wierzchołek liścia jest tępo zakończony. Kwiaty zebrane są w długie kłosy, które mają tendencję do zwężania się ku górze. Nie wydzielają żadnego specyficznego zapachu. Babka zwyczajna kwitnie w okresie od przełomu maja-czerwca do wczesnej jesieni.

Surowcem wykorzystywanym w medycynie jest liść babki zwyczajnej. Dawniej był on wykorzystywany do leczenia chorób układu krążenia, dolegliwości trawiennych, a także chorób skóry. Obecnie naturalne zioła, takie jak babka lekarska, nadal są używane do łagodzenia różnego rodzaju dolegliwości, choć ich stosowanie nie jest już tak szerokie i powszechne. 

Babka zwyczajna – właściwości lecznicze

Babka zwyczajna – właściwości babki lekarskiej są różnorodne. Wynikają one z obecności wielu związków aktywnie czynnych. Liście babki zwyczajnej są bogate w glikozydy irydoidowe. Substancje te mogą częściowo chronić roślinę przed zwierzętami, które chcą się nią posilić. Zawartość tych związków jest szczególnie wysoka w młodych liściach babki zwyczajnej. Wraz z wiekiem rośliny, ich ilość systematycznie spada. Oprócz irydoidów babka lekarska zawiera też flawonoidy, garbniki i kwasy fenylokarboksylowe. Jej składnikami są również substancje śluzowe, wybrane witaminy i minerały, takie jak sód, wapń, potas i magnez.

Babka zwyczajna – właściwości lecznicze, przypisywane dawniej tej roślinie, były bardzo szerokie. Liście babki zwyczajnej wykorzystywano w leczeniu krwawień z przewodu pokarmowego, wrzodów żołądka, choroby hemoroidalnej oraz niestrawności. Wyciąg z liści stosowany był przy chorobach płuc, astmie i gruźlicy. Różnego rodzaju stany zapalne toczące się w obrębie zębów i dziąseł również leczone były z wykorzystaniem babki zwyczajnej. Sok z liści babki zwyczajnej był też spożywany przy chorobach oczu. Roślina ta uznawana była za remedium na różne problemy z funkcjonowaniem układu moczowo-płciowego, takie jak choćby zatrzymanie moczu czy zaburzenia menstruacji. Nie można też zapomnieć o zastosowaniu babki zwyczajnej przy zmianach skórnych. Liście babki lekarskiej aplikowano na oparzenia, rany przewlekłe, pokrzywkę oraz inne zmiany wywołujące swędzenie.

Babka zwyczajna – właściwości tej rośliny odnoszą się do jej działania przeciwzapalnego, powlekającego i antyoksydacyjnego. Składniki aktywne obecne w babce zwyczajnej mogą też wspomagać proces gojenia się ran. Babce lekarskiej przypisuje się również właściwości przeciwcukrzycowe i obniżające poziom cholesterolu we krwi. 

Babka zwyczajna – zastosowanie

Babka zwyczajna – zastosowanie babki lekarskiej w lecznictwie obecnie jest znacznie bardziej ograniczone niż dawniej. Liście babki zwyczajnej wykorzystywane są do łagodzenia objawów infekcji górnych dróg oddechowych. Ze względu na właściwości powlekające, roślina ta może być pomocna przy kaszlu oraz suchości i podrażnieniu gardła. Wspomagająco wyciąg z babki zwyczajnej może być też wykorzystywany przy dolegliwościach trawiennych. 

Babka zwyczajna – okłady z liści babki lekarskiej mogą być stosowane zewnętrznie na łagodne zmiany skórne. Mogą one wspomagać gojenie się skóry i łagodzić podrażnienie naskórka. Należy jednak zaznaczyć, że skuteczność babki zwyczajnej w profilaktyce lub leczeniu jakichkolwiek chorób nie ma na obecną chwilę potwierdzenia w wysokiej jakości badaniach naukowych. Uważa się, że liście babki zwyczajnej mogą być pomocne dla osób zrywających z nałogiem palenia papierosów. Ma to wynikać ze wspomagania oczyszczenia organizmu, rozkurczowego działania na mięśnie oddechowe oraz właściwości uspokajających. Takie zastosowanie babki zwyczajnej jak dotąd także nie ma potwierdzenia naukowego.

Wybrane preparaty na oczy, a także innego rodzaju kosmetyki do pielęgnacji skóry zawierają w składzie wyciągi z różnych gatunków babki. Składnik ten ma działać ochronnie, łagodząco, nawilżająco i regenerująco. 

Babka zwyczajna – jak poprawnie przygotować i używać?

Babka zwyczajna na wzrok lub zmiany skórne może być stosowana w formie okładów. Do tego celu potrzebne są liście tej rośliny, które najczęściej zbiera się w okresie jej kwitnienia. Z liści można przygotować świeży napar. Aby to zrobić, należy zalać liście wrzącą wodą i pozostawić na kilka minut pod przykryciem. Po przecedzeniu można nasączyć nim wacik lub gazę i przyłożyć do skóry.

Babka zwyczajna – herbata przygotowana ze świeżych lub suszonych liści babki lekarskiej może być spożywana 1-2 razy dziennie. Jej przygotowanie jest takie, jak wskazano wyżej – wystarczy zalać liście wrzątkiem i pozostawić do zaparzenia, a następnie przecedzić. Samodzielnie można też przyrządzić syrop z liści babki zwyczajnej, który następnie może być stosowany wspomagająco przy łagodnych infekcjach dróg oddechowych, jako naturalny środek na kaszel lub podrażnienie gardła.

Babka zwyczajna – przeciwwskazania

Babka zwyczajna, jeśli stosowana jest w zalecanych ilościach, najczęściej jest dobrze tolerowana przez organizm. Możliwe działania niepożądane, które mogą pojawić się wskutek jej spożycia to przemijające nudności, wzdęcia oraz inne dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Po zastosowaniu na skórę babka zwyczajna może u osób nadwrażliwych powodować jej zaczerwienienie i swędzenie.

Babka zwyczajna – przeciwwskazania do jej stosowania są nieliczne. Nie zaleca się korzystania z liści babki zwyczajnej u dzieci, kobiet w ciąży oraz kobiet karmiących piersią, ponieważ brakuje dobrej jakości danych, które potwierdziłyby skuteczność i bezpieczeństwo stosowania babki lekarskiej wewnętrznie lub zewnętrznie u tych grup pacjentów.

Babka zwyczajna, choć powszechnie uważana za chwast, jest bogata w liczne związki aktywne, które mogą wywierać korzystny wpływ na stan zdrowia. Obecnie liście babki zwyczajnej wykorzystywane są głównie do łagodzenia objawów niegroźnych infekcji górnych dróg oddechowych oraz w celu wspomagania gojenia się skóry. Samodzielnie przygotowany napar lub okłady z babki zwyczajnej mogą służyć jako naturalny środek wspomagający leczenie.