Babka jajowata – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie

Jak wygląda babka jajowata?

Babka jajowata (Plantago ovata) jest dość niską rośliną. U jej nasady znajdują się płaskie liście o spiczastym zakończeniu. Mają one lekko wydłużony kształt. W lecznictwie zastosowanie znajdują łuski i nasiona babki jajowatej. Nazwa tej rośliny odnosi się właśnie do charakterystycznego wyglądu nasion, które są jajowate. Drobne nasionka zamknięte są w łuskach babki jajowatej, które również posiadają cenne właściwości prozdrowotne.

Babka jajowata jest wykorzystywana głównie przy problemach z funkcjonowaniem układu pokarmowego. Wybrane środki na zaparcia zawierają tę roślinę. Jest ona stosowana w celu regulacji perystaltyki jelit. Ma przywrócić prawidłowy rytm wypróżnień. Łuski babki jajowatej przyjmowane są również dla wsparcia procesu przemiany materii i uzyskania lepszych efektów w procesie odchudzania. W artykule skupimy się na właściwościach babki jajowatej i sposobach jej stosowania. Będzie też mowa o ograniczeniach, które warto mieć na uwadze podczas korzystania z nasion babki jajowatej.

Babka jajowata – właściwości

Babka jajowata – wartość odżywcza może nieco różnić się w zależności od miejsca zbioru surowca i warunków środowiskowych, na które był on narażony. Babka jajowata jest bogata przede wszystkim w błonnik.  To właśnie ze względu na jego wysoką zawartość w surowcu, roślina ta jest wykorzystywana przy zaburzeniach pracy przewodu pokarmowego. Szczególnie duża ilość błonnika znajduje się w łupinach nasiennych. Same nasiona babki jajowatej zawierają też białka i tłuszcze.

Babka jajowata – indeks glikemiczny pokarmu z dodatkiem babki jajowatej ulega obniżeniu. Błonnik wpływa bowiem na proces trawienia pokarmu i wzrost poziomu cukru we krwi po jedzeniu. Może opóźniać opróżnianie żołądka, wydłużać procesy trawienne i ograniczać wchłanianie węglowodanów z przewodu pokarmowego.

Babka jajowata – właściwości prozdrowotne tej rośliny nie ograniczają się jedynie do regulowania pracy jelit i przywrócenia właściwego rytmu wypróżnień. Łuski babki jajowatej mogą też wspomóc proces utraty nadmiernej masy ciała. Dzięki wysokiej zawartości błonnika obserwuje się również lepszą kontrolę poziomu cukru i korzystny wpływ na stężenie cholesterolu we krwi.

Babka jajowata – zastosowanie

Babka jajowata – błonnik rozpuszczalny, w który bogate są łuski babki jajowatej, może stanowić cenny element diety u osób chorujących na IBS (zespół jelita drażliwego). Babka jajowata może być szczególnie pomocna w przypadku pacjentów, u których rozpoznano IBS z dominującym zaparciem. Roślina ta może być też stosowana przy przewlekłym zaparciu lub biegunce o innym podłożu.

W kontakcie z wodą, łuski babki jajowatej zmieniają swoją konsystencję na bardziej żelową. Błonnik wiąże wodę w jelitach, co sprzyja zwiększeniu uwodnienia masy kałowej, zwiększeniu jej objętości, a w konsekwencji – łatwiejszemu jej wydaleniu. Cenną zaletą zawartego w babce jajowatej błonnika jest też pobudzanie perystaltyki jelit. Babka jajowata może też wywierać korzystny wpływ na mikrobiotę jelit, sprzyjając namnażaniu się dobroczynnych bakterii w świetle jelita grubego. 

Wzbogacenie diety w nasiona babki jajowatej może również korzystnie wpłynąć na poziomy cholesterolu i cukru we krwi. Choć właściwości te w przypadku babki jajowatej nie zostały jak dotąd potwierdzone w badaniach naukowych, działanie to przypisuje się zawartej w babce jajowatej dużej ilości błonnika.

Dieta z odpowiednią ilością błonnika pomaga utrzymać zdrowie przewodu pokarmowego i całego organizmu. Ułatwia zachowanie prawidłowej masy ciała, dzięki czemu jest jednym z elementów profilaktyki otyłości oraz wielu chorób metabolicznych. Niektórzy badacze uważają, że nasiona babki jajowatej posiadają też właściwości przeciwbakteryjne.

Preparaty i leki na trawienie wykorzystywane są w łagodzeniu różnego rodzaju dolegliwości trawiennych. Babka jajowata jest szczególnie pomocna przy zaparciu. Zwiększa uwodnienie stolca i ułatwia jego wydalenie. Pomaga uregulować rytm wypróżnień i zapobiega zaparciu.

Babka jajowata – jak stosować?

Babka jajowata – jak przygotować? Babka jajowata na zaparcia, biegunkę czy też stosowana jako element zdrowej diety, może być spożywana na różne sposoby. Nie zaleca się jednak przyjmowania suchych łusek babki jajowatej w obawie o możliwe podrażnienie delikatnej śluzówki przewodu pokarmowego. Można natomiast przygotować z ich użyciem kleik czy też dodać nasiona babki jajowatej do jogurtu lub koktajlu. Przy spożywaniu babki jajowatej istotne jest picie większej ilości wody.

Babka jajowata – jak przygotować kleik z nasion babki? Wystarczy zalać 2-3 łyżki stołowe nasion babki jajowatej wodą o temperaturze pokojowej, a następnie odstawić na 15-20 minut. Zalecane jest spożywanie kleiku w postaci świeżej, krótko po jego przygotowaniu.

Przy zespole jelita drażliwego wskazane jest przyjmowanie 10-25 g błonnika rozpuszczalnego na dobę. Czym zastąpić babkę jajowatą? Aby dostarczać do organizmu odpowiednią ilość błonnika rozpuszczalnego, można też sięgnąć po babkę płesznik lub babkę lancetowatą. Owoce i warzywa również stanowią jego źródło. Jeśli babka jajowata stosowana jest przez osoby zdrowe, w celu wsparcia pracy przewodu pokarmowego, można przyjmować ją w ilości 10-15 g na dobę, w dawkach podzielonych.

Część ekspertów zaleca stopniowe zwiększanie zwartości babki jajowatej w codziennej diecie. Jeżeli pacjent do tej pory nie przyjmował łusek babki jajowatej, może zacząć od spożywania ich w ilości zaledwie kilku gramów na dobę. Z każdym kolejnym tygodniem można stopniowo zwiększać ich ilość aż do 10-15 g na dzień.

Babka jajowata – przeciwwskazania

Babka jajowata nie jest rekomendowana osobom z niedrożnym przełykiem lub jelitami, a także w przypadku trudności z przełykaniem. U pacjentów z przewlekłymi chorobami w obrębie przewodu pokarmowego wskazana jest konsultacja z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania nasion lub łusek babki jajowatej. Nie przy każdym bowiem schorzeniu korzystne jest zwiększenie ilości błonnika w diecie. W teorii, nadmierne spożycie błonnika może prowadzić do zaburzenia wchłaniania niektórych składników odżywczych z jelit. Badania z wykorzystaniem łusek babki jajowatej nie potwierdziły jednak, aby zmniejszała ona biodostępność witamin i składników mineralnych.

Warto podkreślić konieczność spożywania odpowiednio większej ilości płynów podczas suplementacji babki jajowatej. W przypadku bowiem picia małej ilości płynów i jednoczesnego przyjmowania dużej ilości nasion babki jajowatej zachodzi ryzyko zablokowania przez wytworzony przez nie żel drożności przewodu pokarmowego.

Babka jajowata może być wartościowym elementem diety zarówno u osób zdrowych, jak i pacjentów z wybranymi chorobami przewodu pokarmowego (np. IBS, przewlekłe zaparcie). Jej regularne spożywanie przywraca odpowiednią pracę jelit i zapobiega problemom z wypróżnieniem. Babka jajowata jest bezpieczna w stosowaniu i dobrze tolerowana. Warto jednak przyjmować ją w określonych, nie za wysokich dawkach oraz pamiętać o piciu większej ilości płynów.