Dzika róża – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie

Jak wygląda dzika róża?

Niemal każdy widział krzew dzikiej róży (Rosa canina), ponieważ jest to roślina powszechnie występująca w Polsce. Spotkać można ją na brzegach lasów, w zaroślach, w pobliżu domostw i na miedzach. To kolczasty krzew osiągający wysokość do 2 metrów. Gałązki rośliny zwisają  i zaopatrzone są w wygięte, zwieszające się, odchylone do tyłu kolce. Róża posiada charakterystyczne strzępiaste liście oraz duże kwiaty, o barwie różowej, a niekiedy niemal białej. Z kwiatów powstają owoce dzikiej róży- tzw. szupinka, czyli owoc pozorny, w której wnętrzu znajdują się liczne owoce właściwe przypominające białe orzeszki. 

Jako surowiec farmakopealny wykorzystywane są owoce dzikiej róży. Zbiera się je w okresie od sierpnia do października, a następne mrozi i poddaje suszeniu w warunkach kontrolowanej temperatury. Ma to ogromne znaczenie, z uwagi na ryzyko rozkładu kwasu L-askorbinowego oraz ubytki zawartości innych składników aktywnych, jakie mogłyby nastąpić w zbyt wysokiej temperaturze. W końcu owoce dzikiej róży to cała skarbnica drogocennych związków o korzystnym wpływie na organizm. Są to m.in. witaminy,  w tym głównie kwas L-askorbinowy (dzika róża witamina C- zawartość waha się w granicach od 0,5 do 2%), ale także B1, B2, PP, A, E i K oraz takie substancje jak: karotenoidy, zeaksantyna, likopen, policislikopen, rubiksantyna, taraksantyna, zantaksantyna i luteina oraz związki polifenolowe (flawonoidy, garbniki i antocyjany). Owoce dzikiej róży zawierają również sporo cukrów, pektyny, kwasy organiczne, olejek eteryczny oraz sole mineralne wapnia, magnezu, potasu, żelaza, krzemu oraz foliany. To właśnie one wpływają na właściwości odżywcze surowca, w tym na jego korzystne działanie na skórę.

Kwas L- askorbinowy (witamina C) jest on szczególnie podatny na utlenianie pod wpływem czynników  środowiskowych, tj. światło, temperaturę, wilgoć i obecność dwutlenku węgla. Wówczas dochodzi do utlenienia substancji i znacznego spadku jej zawartości w surowcu.

Dzika róża owoce- właściwości prozdrowotne

Dzika róża to roślina niezwykle bogata w składniki aktywne. Od lat cieszy się ogromną popularnością i poddawana jest licznym badaniom. Dzika róża właściwości lecznicze, które wykorzystuje się w medycynie i zostały one udowodnione:

·         Działanie przeciwnowotworowe- dzika róża jest źródłem antyoksydantów (m.in. likopen, karotenoidy), które mogą wspomagać terapię onkologiczną. Dodatkowo dzięki zawartości związków polifenolowych (głównie kwercetyna i kwas elagowy), owoce dzikiej róży wykazują aktywność antyproliferacyjną na niektóre linie komórek rakowych (rak szyjki macicy, okrężnicy, piersi).

·         Działanie przeciwzapalne- wykorzystuje się głównie sproszkowany ekstrakt z owoców dzikiej róży, który łagodzi dolegliwości bólowe, stan zapalny i poprawia funkcjonalność stawów zarówno w chorobie zwyrodnieniowej, jak i w reumatoidalnym zapaleniu stawów. 

·         Zapobieganie tworzeniu się kamieni nerkowych- surowiec zmniejsza zawartość wapnia w nerkach i moczu oraz wielkość i ilość kamieni szczawianowych, co ma znaczenie w zapobieganiu nawrotom kamicy nerkowej.

·         Działanie przeciwbiegunkowe- wyciągi z owoców dzikiej róży zwiększają wchłanianie wody i elektrolitów i jelicie, wspomagając leczenie biegunki.

·         Zapobieganie osteoporozie- składniki antyoksydacyjne, zawarte w surowcu wpływają na zmniejszenie utraty masy kostnej i wspomagają leczenie osteoporozy oraz mają znaczenie w profilaktyce choroby. 

·         Obniżanie poziomu trójglicerydów- ekstrakty z owoców i nasion dzikiej różny wpływają na obniżenie poziomu trójglicerydów oraz wolnego kwasu tłuszczowego w wątrobie. Związkiem odpowiedzialny za takie działanie jest trans-tylirozyd. 

·         Działanie przeciwwrzodowe- podawanie ekstraktu z dzikiej róży zapobiega erozji błony śluzowej żołądka i niweluje powstawanie owrzodzeń krwotocznych, co można wykorzystywać w profilaktyce i wspomaganiu leczenia choroby wrzodowej.

·         Działanie ochronne na wątrobę- surowiec zapobiega uszkodzeniom komórek wątrobowych, a podawanie odpowiednio dużych dawek, poprawia wyniki prób wątrobowych.

Ponadto olej różany pozyskiwany z owoców łagodzi stany zapalne skóry, działa regeneracyjnie i poprawia jej elastyczność. Prozdrowotne właściwości dzikiej róży są niezwykle bogate, stąd też ekstrakty z surowca znaleźć można w wielu dostępnych w aptekach preparatach. Są to m.in. preparaty na stawy, wspomagające pracę serca i układu krążenia, jak również leki na przeziębienie i kosmetyki.

Dzika róża zastosowanie medyczne i poza medyczne

Dzika róża ma wiele swoich zastosowań zarówno w medycynie ludowej, jak i w tradycyjnych sposobach leczenia. Wykorzystuje się bardzo szeroko nie tylko sam surowiec, tj. owoc, ale również dzika różna kwiat, ze względu na jej działanie ściągające m.in. w preparatach działających w obrębie błony śluzowej jamy ustnej i gardła. Olej różany znalazł szerokie zastosowanie w kosmetologii. Znaleźć można go jako składnik kosmetyków do pielęgnacji zniszczonych i pozbawionych elastyczności włosów, również takich do skóry wymagającej regeneracji, a także do cery suchej, zmęczonej i wrażliwej.

Dzika róża- na co warto ją zastosować, w jakich preparatach można ją znaleźć? Przede wszystkim znalazła ona zastosowanie jako składnik ziołowych suplementów wspomagających odporność (przeczytaj: jakie zioła wzmacniają odporność) zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych, w tym kobiet w ciąży i matek karmiących. Są to zarówno syropy, tabletki, jak również soki oraz naturalne herbaty, zawierające dużo związków polifenolowych. Ekstrakt z owoców dzikiej róży to również ważny składnik preparatów wspomagających kości i stawy. Dzika róża właściwości przeciwzapalne oraz ograniczające ubytki w kościach-  to właśnie takie udowodnione działanie surowca wykorzystywane jest w tego typu produktach. 

Owoc dzikiej róży, jak również kwiat wykorzystywany jest również w przemyśle spożywczym. Spotkać można go jako składnik ciast, deserów, lodów, galaretek, marmolad, dżemów, konfitur, zup, syropów, herbat i innych napojów. Cenione są one bardzo za swoje walory smakowe, ale też bogactwo składników aktywnych. 

Dzika róża– przeciwwskazania do stosowania i środki ostrożności podczas stosowania

Znane jest przede wszystkim połączenie dzika różna- właściwości lecznicze. Jeśli jest ona spożywana w umiarkowanych ilościach, rzeczywiście jej korzystne dla organizmu efekty działania będą widoczne. Zatem- dzika róża jak spożywać? Zgodnie z zaleceniami producenta danego preparatu. Pojawiają się doniesienia, że może ona działać prozakrzepowo oraz pogłębiać kamicę szczawianową, ze względu na zawartość witaminy C. Również kobiety w ciąży powinny rozważnie sięgać po surowiec, podobnie jak po inne preparaty ziołowe. Dlatego jak w przypadku niemal każdego surowca, aby móc czerpać korzyści z jego właściwości prozdrowotnych, należy zachować umiar, a w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Owoc róży właściwości prozdrowotne ma niezwykle cenne i zostały one w wielu przypadkach udowodnione naukowo. Preparaty zawierające w swoim składzie ten cenny surowiec, dostępne są powszechnie na aptecznych półkach. Podczas ich stosowania należy oczywiście zachować rozwagę i umiar, gdyż w końcu nie jest to składnik obojętny dla naszego organizmu.