Najlepsza witamina D3 - jak wybrać lek i suplement z witaminą D

Karina Braja
Karina Braja

magister farmacji

Witamina D lub inaczej D3 to jeden z najczęściej wybieranych leków bez recepty lub suplementów diety w aptece. Nie dzieje się tak bez powodu. Świadomość związana z cholekalcyferolem (witaminą D) jest większa niż kilka lat temu. Do głosu dochodzi również fakt nowych, do tej pory nieznanych właściwości witaminy D. Dlatego też warto wybierać witaminę D świadomie. Wiele osób zastanawia się nad różnicą między lekiem a suplementem z witaminą D. Oprócz tego istotna jest kwestia dawki - szkodliwy jest jej niedobór, ale i nadmiar. Jak świadomie wybrać preparat z witaminą D?

Najlepsza witamina D3 - jak wybrać lek i suplement z witaminą D
źródło: Obraz autorstwa ededchechine na Freepik
Spis treści

Witamina D3 - kryteria wyboru

Wybierając preparat witaminowy warto zaznaczyć kilka kwestii, które pomogą w lepszym i bardziej przemyślanym wyborze leku lub suplementu diety z witaminą D. Jakie kryteria trzeba wziąć pod uwagę?

 

I. Zasadność i cel zakupu. Czy mamy jasne wskazania od lekarza lub medyczny powód do stosowania leku czy kierujemy się chęcią uzupełnienia diety w celu wzmocnienia kości i odporności?

 

II. Dawka. Witamina D i jej dzienna porcja powinna być dostosowana do wieku, ale również masy ciała (jeśli cierpisz na nadwagę rozważ wyższą dawkę).

 

III. Postać (farmaceutyczna). Tabletki, kapsułki, krople, a może żelki dla dzieci z witaminą D lub syrop? 

 

IV. Dodatkowe składniki. Możemy zdecydować się na samą witaminę D lub jej połączenie z witaminą K, magnezem, wapniem. Witamina D lek występuje raczej bez dodatków. 

 

V. Rejestracja produktu. Warto wiedzieć, że oprócz wielu suplementów z witaminą D na rynku spora grupa to preparaty z witaminą D zarejestrowane jako leki dostępne bez recepty lub na receptę. 

 

VI. Cena i opłacalność. Można wyliczyć dzienny, tygodniowy, miesięczny, kwartalny czy półroczny koszt suplementacji. Oprócz tego dostępne są często opakowania sięgające 90 czy 120 kapsułek, zwykle bardziej ekonomiczne.

 

VII. Dodatkowe cechy produktu. Część produktów z witaminą D można być przeznaczona dla wegan, wegetarian, a także dla osób wykazujących uczulenie na składniki kapsułki czy tabletki. Istotne są również preparaty dla kobiet w ciąży i karmiących piersią z witaminą D.

 

VIII. Składniki pomocnicze. Każdy lek czy suplement diety zawiera substancje pomocnicze jak kapsułka celulozowa lub żelatynowa, rozpuszczalnik jak olej lniany, słonecznikowy, MCT.

 

IX. Czas i długość stosowania. Zależnie od poziomu witaminy D we krwi i miesiącach o mniejszym nasłonecznieniu możemy zdecydować się na stosowanie 1 dawki preparatu przez cały rok lub 2 dawek zależnie od ekspozycji i ilości promieniowania słonecznego (okres kwiecień-wrzesień lub październik-marzec).

 

X. Producent. Warto sięgać po produkty z witaminą D od rzetelnych producentów. Dlatego przed zakupem spójrz na informacje o danym producencie (np. w Internecie), czy stosuje zasady GMP, czyli dobrej praktyki produkcyjnej lub też czy podejmuje inne istotne dla Ciebie aktywności jak stosowanie surowców z recyklingu.

 

 

Witamina D3 — czysta witamina D

Witamina D bardzo często występuje jako monopreparat np. witamina d 1000, 2000, 4000 jednostek jako lek, suplement diety. Produkty z wit. D dostępne są w postaci np. kropli, tabletek, kapsułek. Część z nich dedykowane są dla dzieci, niemowląt, młodzieży, dorosłych, osób starszych i osób o nieco innych potrzebach czy wymaganiach np. dietetycznych. Jednym z podstawowych cech każdego preparatu w aptece (niezależnie od leku czy suplementu) jest dawka. Należy wybierać ją świadomie w oparciu o wiek, zapotrzebowanie (ciąża, okres intensywnego wzrostu u dzieci) czy też współistniejące choroby. To nie koniec - ważnymi aspektami w przypadku doboru witaminy D są waga (nadwaga i otyłość u pacjenta zwiększa dzienną porcję witaminy D) i pora roku (okres zmiennego nasłonecznienia i możliwości syntezy endogennej witaminy D).

 

 

Witamina D 400-1000 j.m. dla dzieci - co wziąć pod uwagę?

Zależnie od wieku dziecka (i wagi) najczęściej stosowane dawki witaminy D to 400, 600, 800 i 1000 j.m. Najczęściej przyjmuje się, że porcja:

  • 400 j.m. jest odpowiednia dla dzieci od urodzenia do 6. miesiąca życia,
  • 400 - 600 j.m. - dzieci 6. a 12. m.ż.,
  • 600 - 1000 j.m. - dzieci 1-10 lat,
  • (800) 1000 - 2000 j.m. - 11 lat i osoby dorosłe.
     

Przedział ten należy traktować orientacyjnie, ponieważ może się zdarzyć, że porcja 2000 j.m. jest odpowiednia dla otyłego nastolatka i szczupłej osoby dorosłej, ale z kolei niewystarczająca dla otyłego dorosłego. Niektórzy pacjenci ciepią również na problemy z wchłanianiem witaminy D. Dla nich dawka powinna być odpowiednio wyższa. 

 

Czym kierować się wybierając witaminę D dla dzieci? Istotna kwestia to postać farmaceutyczna produktu z witaminą D. Spora część rodziców sięgnie po krople (łatwość aplikacji, często opcja kroplomierza lub kropli w sprayu z wygodnym systemem dawkowania szczególnie dla małych dzieci). Popularną formą są również kapsułki twist-off. Dla dzieci ze zdolnością przełykania pokarmów można rozważyć np. kapsułki z olejem w środku lub tabletkę do ssania (najczęściej dla dzieci od 3. lub 4. roku życia. Oczywiście wraz z “modą” przychodzą również inne formy jak kapsułki do żucia, żelki czy syrop z witaminą D. Bez wątpienia będą to jednak produkty bogate w cukier. 

 

Dowiedz się więcej o witaminie D3 dla dzieci i sprawdź nasz artykuł: Witamina D3 dla dzieci - ważny składnik w diecie już na etapie życia płodowego.

 

 

Witamina D3 2000-4000 jednostek dla dorosłych

Dawka w przypadku osób dorosłych może rozciągać się od 1000 do 10 000. Skąd taka rozbieżność? Trzeba wziąć pod uwagę, że witamina D może występować jako lek bez recepty (maksymalnie 4000 j.m.), a także jako witamina D na receptę (w dawce jednorazowej to nawet 20000). Wtedy o częstotliwości stosowania preparatu decyduje lekarz.

 

Najczęściej za wyborem pomiędzy kroplami, kapsułką czy tabletką stoją już osobiste preferencje pacjentów. Nie mniej jednak w przypadku pacjentów z dysfagią (problem z połykaniem) zdecydowanie lepsze będą preparaty formie w kropli. Część osób dorosłych szukając witaminy D szuka produktów z jak najkrótszych i najprostszym składem.

 

Dlatego wybór dość często pada na kapsułki lub krople. Lista składników ogranicza się w ich wypadku do cholekalcyferolu (sama witamin D), oleju roślinnego (rozpuszczalnik) i opcjonalnie antyoksydantu (zależnie od oleju np. witamina E). W przypadku kapsułek należy dodać żelatynę i substancję ograniczającą wysychanie kapsułek (glicerol). 

 

Istotny zarówno dla kapsułek jak i kropli jest także temat rozpuszczalnika, którym może być olej lniany, z krokosza barwierskiego, słonecznikowy, MCT. To za sprawą rozpuszczalnika bogatego w długołańcuchowe kwasy tłuszczowe znacznie poprawia się przyswajalność witaminy D3. Preparaty zawierające olej z krokosza barwierskiego, który jest bogatym źródłem wspomnianych kwasów będą zatem droższe niż produkty z witaminą D, w przypadku których zastosowano odmienny rozpuszczalnik. Zgodnie z doniesieniami wraz z ceną uzyskujemy lepszą przyswajalność składnika czynnego. 

 

Tabletki z witaminą D z pewnością przekonają osoby z niechęcią do przyklejących się do gardła kapsułek oraz pacjentów, którzy nie chcą stosować tłustych kropli. 

 

 

Jaka witamina D jest najlepsza?

Warto nadmienić, że witamina D dostępna jest w 2-óch postaciach tj. pochodzenia roślinnego D2 jak i D3- pochodzenia zwierzęcego. Jak pokazują źródła D3 (cholekalcyferol) jest lepiej wchłaniana przez organizm niż D2 (ergokalcyferol). Często podkreśla się aspekt, że witamina D lek bez recepty jest lepsza niż suplement diety, bo ma wykonane badania z zakresu farmakokinetyki. Natomiast jeśli już sięgać po suplementy z witaminą D to najlepiej te wysokiej jakości i pochodzące od znanych wytwórców.

 

 

Witaminy D produkty - optymalne dawkowanie

Jak zażywać witaminę D3? Co do zasady najlepiej stosować ją rano, wraz z posiłkiem zawierającym tłuszcz. Nic nie szkodzi na przeszkodzie, żeby popić witaminę D mlekiem lub w mleku ją rozpuścić. Mając na uwadze zapotrzebowanie na witaminę D najczęściej stosuje się ją rano. Nie ma jednak przeciwwskazań do stosowania preparatu w dwóch mniejszych podzielonych dawkach. Wyższe dawki witaminy D, ordynowane przez lekarza, stosuje się zwykle raz na tydzień. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach nie są tak szybko eliminowane z organizmu. Stąd też taki nietypowy schemat dawkowania. 

 

Można również spotkać się z różnymi połączeniami witaminy D. Najczęściej występuje ona w duecie z witaminą K2, jonami magnezu i wapnia. Nie można zapominać, że zawierają ją również preparaty wielowitaminowe jak ADEK czy multiwitamina.

 

 

Witamina D3, K2, Mg — najpopularniejsze połączenia

Połączenie witaminy D z innymi składnikami nie jest pomysłem innowacyjnym. Jedno z podstawowych połączeń to 4 rozpuszczalne w tłuszczach witaminy ADEK. Pozostałe to: 

  • wit. D i K dla wsparcia kości,
  • witamina D3, K2 i magnez,
  • wit. D3 z jonami wapnia
  • witamina D z K2 i Ca2+.
     

Witamina D jest również częstym bywalcem w takich produktach jak:

  • tran lub olej z wątroby rekina,
  • połączenia z witaminą A (witamina a+d3 do stosowania w dermatologii)
  • “typowe” produkty witaminowo-mineralne i multiwitaminy,
  • preparaty na odporność np. z czarnym bzem (Sambucol), probiotykami, witaminą C (opcjonalnie z cynkiem)
  • w tabletkach na oczy, wątrobę i stawy.
     

W temacie połączeń cholekalcyferolu z innymi składnikami może również pojawić się pytanie - jakie połączenie z witaminą D jest najlepsze? To zależy od potrzeb, oczekiwań czy celowości stosowania. Pamiętając, że są składniki rozpuszczalne w tłuszczach, to witamina D3 i K2 w postaci kropli lub kapsułek z olejem będzie prawdopodobnie najlepszą formą. Warto również docenić właściwości witaminy A+D3 w chorobach skóry i błony śluzowej. W kwestii kości nieocenione jest zestaw - witamina D3, K2 i wapń.

 

 

Najlepsza witamina D

     

    Witamina D3 lek a suplement diety

    Jak już zostało wspomniane na początku, to jaki preparat z witaminą D wybrać w dużym stopniu zależy od celowości jej stosowania. Zupełnie inną kwestią jest leczenie niedoboru i jego objawów względem zwyczajnej chęci suplementacji. 

     

    Lek z witaminą D ma za zadanie (mając na względzie najczęstsze wskazania):

    • zapobiegać i/lub leczyć krzywicę i osteomalację u dzieci i dorosłych,
    • stanowić leczenie uzupełniające / wspomagające osteoporozy u dorosłych,
    • zapobiegać niedoborom witaminy D, a także chronić przed chorobami wynikającymi z jej niedoboru u dzieci i dorosłych,
    • stanowić leczenie w niedoczynności przytarczyc,
    • zapobiegać niedoborom witaminy D u kobiet planujących ciążę, w ciąży, karmiących piersią (po konsultacji z lekarzem).
       

    Można zatem podsumować, że witamina D3 lek ma za zadanie leczyć i zapobiegać niedoborom składnika. Może on być elementem leczenia podstawowego (przyczynowego), uzupełniającego lub objawowego.

     

    Jak wygląda definicja suplementu diety z witaminą D?

    Suplement diety z witaminą D uzupełnia czy też wzbogaca codzienną dietę w składnik jakim jest cholekalcyferol (czyli witamina D). Opisy w przypadku suplementów diety z witaminą D są inne niż leku z tym składnikiem. Co najczęściej jest napisane na opakowaniu suplementu diety z witaminą D? 

     

    Witamina D3 suplement diety:

    • wspiera wchłanianie wapnia i fosforu, wspomaga gospodarkę wapniowo-fosforanową,
    • wzmacnia i pomaga utrzymać zdrowe kości i zęby,
    • wspiera układ odpornościowy / immunologiczny i jego funkcjonowanie,
    • wspiera funkcjonowanie i pracę mięśni,
    • bierze udział w podziale komórki.

     

    Co zatem wybrać - lek z witaminą D czy suplement diety z D3?

    Definicje obu preparatów wskazują na to, że lek z witaminą D jest dla osób chorych lub mających podstawy medyczne do jej stosowania, ponieważ ich dieta nie zaspokaja dziennego zapotrzebowania lub chcą “zapobiegać niedoborom”. Z kolei witamina D w formie suplementu uzupełnia codzienne menu w witaminę D. Można więc odnieść wrażenie, że definicja obu rejestracji nieco się zaciera, jeśli mówimy o uzupełnianiu diety i zapobieganiu niedoborom. Nie zmienia to faktu, że przed rozpoczęciem jej suplementowania lub stosowania w ramach zapobiegania niedoborom powinniśmy zmierzyć poziom witaminy D we krwi. Najczęściej w tym celu wykonuje się oznaczanie ilościowe z krwi jednego z metabolitów witaminy D jakim jest kalcyfediol.

     

    Witamina D3 na receptę — kiedy może być stosowana?

    Witamina D występuje również jako lek na receptę. Są to leki zawierające duże jednorazowe dawki witaminy D, np. witamina D 10 000 czy 20 000 j.m. Zależnie od dawki stosuje się je np. raz na tydzień lub miesiąc. Wskazaniem do stosowania witaminy D na receptę jest jej duży niedobór i choroby z niego wynikające m.in. osteoporoza lub osteomalacja np. u osób dorosłych lub starszych z otyłością.

     

    Witamina D ma również kilka swoich analogów. Co to oznacza? Witamina D  połknięta w formie kapsułki czy tabletki ulega metabolizmowi w organizmie do formy aktywnej. Po wchłonięciu ulega podwójnej hydroksylacji. Jeden proces zachodzi w wątrobie, a w jego wyniku powstaje – kalcyfediol. Kolejny w nerkach, dając produkt - kalcytriol. W niektórych chorobach wynikających z niewydolności wątroby i/lub nerek stosuje się metabolity witaminy D, które nie powstałyby na drodze typowej “suplementacji” witaminy D. Dlatego kalcytriol czy kalcyferiol stosuje się w osteodystrofiach pochodzenia nerkowego lub wątrobowego, a także przy niedoczynności przytarczyc, hipokalcemii czy też leczeniu osteoporozy. Pochodne witaminy D jak takalcytol stosuje się miejscowo na skórę w leczeniu łuszczycy.

     

     

    Witamina D3 a kwestia bezpieczeństwa 

    Warto wziąć pod uwagę również stan, w którym stosowanie witaminy D jest zabronione. Są to m.in. hiperwitaminoza D, hiperkalcemia (zbyt wysoki poziom wapnia w organizmie), hiperkalciuria (zwiększone wydalanie wapnia z moczem), kamica nerkowa, ciężka niewydolność nerek i rzekoma niedoczynność przytarczyc. Oprócz tego nie należy bezkarnie przyjmować jednocześnie leku z witaminą D i suplementu. Niewskazane są również łączenia witaminy D z jej aktywnymi metabolitami (chyba, że wynika to z zaleceń lekarza). 

    Witamina D mimo szerokiego indeksu terapeutycznego może wchodzić w interakcje z innymi lekami jak:

    • tiazydowe leki moczopędne - mogą one powodować hiperkalcemię, a witamina D ją dodatkowo zwiększa,
    • węgiel aktywny, parafina ciekła (doustnie).
       

    Pewne obawy mogą mieć pacjenci przyjmujący środki ograniczające krzepnięcie w związku z profilaktyką przeciwzakrzepową. Dlatego odpowiadamy witamina D3 a leki przeciwzakrzepowe - można je bezpiecznie łączyć. Większą uwagę powinny zachować osoby, które stosują witaminę D3 i K2 razem - to połączenie nie jest wskazane w przypadku stosowania tzw. antagonistów witaminy K jak acenokumarol czy warfaryna, które są lekami przeciwzakrzepowymi i jednocześnie antagonistami witaminy K.

     

    Wybór preparatu z witaminą D wbrew pozorom nie jest łatwy. Nie ułatwia go też liczna grupa asortymentowa. Warto zatem określić cel w jakim chcemy preparat stosować, ustalić budżet oraz zapotrzebowanie na składnik. Sytuacja wygląda nieco inaczej, kiedy witamina D jest ordynowana przez lekarza. Wtedy warto sięgnąć po preparat zarejestrowany jako lek w rekomendowanej przez specjalistę dawce.

    Bibliografia

    1. CHPL leków Devikap krople doustne, Vigantol krople doustne, Vigantoletten 1000 tabletki (lek), Vigantoletten 2000 (suplement diety), Solderol, Solcidiol, Vitaminum A+D3 Hasco
    2. Helde Frankling, M. et al. (2020) “Are vitamin D3 tablets and oil drops equally effective in raising S-25-hydroxyvitamin D concentrations? A post-hoc analysis of an observational study on immunodeficient patients,” Nutrients, 12(5), p. 1230. Available at: https://doi.org/10.3390/nu12051230.
    3. Todd, J.J. et al. (2016) “Vitamin D3 supplementation in healthy adults: A comparison between capsule and oral spray solution as a method of delivery in a wintertime, randomised, open-label, cross-over study,” British Journal of Nutrition, 116(8), pp. 1402–1408. Available at: https://doi.org/10.1017/s0007114516003470.
    4. Nalbantoğlu, Ö. et al. (2021) “Investigating the efficiency of vitamin D administration with buccal spray in the treatment of vitamin D deficiency in children and adolescents,” Journal of Clinical Research in Pediatric Endocrinology, 13(4), pp. 426–432. Available at: https://doi.org/10.4274/jcrpe.galenos.2021.2021.0047

    Chociaż niniejszy serwis może zawierać informacje dotyczące kwestii medycznych, prawnych czy biznesowych informacje te nie mogą stanowić ani zastępować porady specjalisty. ADPHARMA SP. Z O.O. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje związane bezpośrednio lub pośrednio z jakimikolwiek działaniami lub zaniechaniami podejmowanymi przez użytkownika w oparciu o informacje lub materiały zawarte w niniejszym serwisie. Chociaż ADPHARMA SP. Z O.O. podejmuje wszelkie uzasadnione środki, aby informacje na tej platformie były dokładne, kompletne i aktualne, nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub straty związane z niedokładnością, niekompletnością, nierzetelnością lub brakiem aktualności informacji. Niniejszy serwis zawiera również publikacje naukowe, opinie ekspertów oraz wytyczne organizacji branżowych i naukowych. Wszelkie takie informacje stanowią wyłącznie opinie osób lub podmiotów, które je wyraziły i nie należy ich interpretować jako poglądów lub zobowiązań ADPHARMA SP. Z O.O.

    Kategorie:

    Zobacz więcej artykułów

    • Witamina D
      witamina D
      Witamina D - jej rola w organizmie i odpowiedni poziom we krwi

      Witamina D kojarzona jest przede wszystkim z utrzymaniem zdrowych, mocnych kości i zębów. Nie jest to jednak jej jedyna funkcja. Dlaczego regularna suplementacja witaminy D jest tak ważna? Czym różni się witamina D2 od witaminy D3? Kiedy wystarczy synteza skórna witaminy D, a kiedy potrzebne staje się przyjmowanie preparatu z tym związkiem?

    • Niedobór witaminy D3 i jego skutki
      witamina D
      Niedobór witaminy D3 i jego skutki

      Witamina D - niedobór prowadzi do zaburzeń mineralizacji kości i zębów, które początkowo rozwijają się bezobjawowo. Deficyt witaminy D3 zwiększa również  ryzyko rozwoju wielu innych schorzeń i zaburzeń. Jakie mogą być objawy i skutki niedoboru witaminy D? Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy D3?

    • Witamina D3 dla dzieci - ważny składnik w diecie już na etapie życia płodowego
      witamina D
      Witamina D3 dla dzieci - ważny składnik w diecie już na etapie życia płodowego

       

      Witamina D dla dzieci jest niezbędna do ich prawidłowego wzrostu i rozwoju. W trosce o zdrowie malucha warto ją przyjmować już od samego początku ciąży. Jak wybrać witaminę D dla noworodka, a jak dla starszego dziecka? Czym grozi niedobór tego związku w organizmie dziecka?

    • Witamina D w ciąży i w okresie karmienia piersią
      witamina D
      Witamina D w ciąży i w okresie karmienia piersią

      Witamina D w ciąży zapewnia prawidłowy rozwój dziecka i pozwala utrzymać zdrowie przyszłej mamy. Czym grozi niedobór witaminy D w ciąży? Jaki preparat z tym związkiem warto stosować? Czy można brać witaminę D podczas karmienia piersią?