Jak bezpiecznie usunąć kleszcza? Poradnik po ugryzieniu przez kleszcza

Ugryzienie kleszcza- jak rozpoznać?

Wbrew pozorom rozpoznanie ukąszenia przez kleszcza wcale nie jest takie proste. Ten niewielkich rozmiarów pajęczak, w momencie przebicia skóry wprowadza substancje miejscowo znieczulające. Jego ugryzienie zatem jest całkowicie bezbolesne. Baczny obserwator może zauważyć wbitego kleszcza w skórę. Wygląda on jak niewielkich rozmiarów czarny punkt z odnóżami. Pajęczaki te lubią miejsca ciepłe i wilgotne, dlatego też często umiejscawiają się za uszami, na szyi, pod pachami, w pachwinach, za kolanami, czy w linii bielizny. Taka lokalizacja utrudnia ich znalezienie.

Niekiedy można zaobserwować samo ugryzienie po kleszczu, jeśli odpadnie on sam. Wygląda ono jak niewielkich rozmiarów strupek, krostka, czy czerwony punkcik, a skóra w tym miejscu może być zaczerwieniona, podrażniona, czy też swędząca. Konsultacji lekarskiej wymaga natomiast okrągłe, powiększające się zaczerwienienie z przejaśnieniami w środku, które powiększa się. Może to oznaczać, że doszło do ugryzienia przez kleszcza, a na jego skutek do rozwoju boreliozy. Choroba ta może atakować zarówno układ nerwowy, jak i mięsień sercowy, a w późniejszej fazie również stawy.

Oczywiście ważna jest profilaktyka i wiedza jak chronić się przed kleszczami. Warto podejmować kompleksowe działania takie jak: regularne przycinanie trawnika, samokontrola, czy stosowanie repelentów odstraszających kleszcze. Natomiast gdy mimo tego przytrafi się ukąszenie kleszcza, nie można zwlekać z jego usunięciem. Kleszcze stanowią wektory dla wielu chorób, a ryzyko ich transmisji wzrasta wraz z wydłużaniem się czasu żerowania pasożyta w skórze. Najlepiej gdy pozbędziemy się kleszcza do 24-godzin.

Jak usunąć kleszcza?

Przede wszystkim usunąć kleszcze należy możliwie jak najszybciej, gdy tylko go zauważymy, najlepiej do 24-godzin od jego wkłucia. W tym celu należy zastosować odpowiednie narzędzie. W aptece dostępna jest cała gama urządzeń pomocnych w wyjęciu pasożyta, ale te najczęściej rekomendowane to pęseta z cienkimi końcówkami, tzw. lasso, kleszczołapki, czyli haczyk w kształcie litery V lub karty do usuwania kleszczy. Pasożyta trzeba złapać za pomocą wybranego urządzenia jak najbliżej skóry, tak aby nie ściskać jego odwłoku, ponieważ mogłoby to skutkować wprowadzeniem treści z jego układu pokarmowego do rany i zwiększyć ryzyko transmisji chorób odkleszczowych. Następnie należy zdecydowanym ruchem wyciągnąć kleszcza ze skóry. Proces ten powinien być płynny, ale spokojny. Wyciąganie kleszcza przeprowadza się prostym ruchem lub stosując delikatny obrót, jak w przypadku stosowania lassa. Nie wolno wyszarpywać pasożyta z rany, ponieważ spowoduje to, że jego część zostanie w skórze. Jeśli usunięcie nie uda się za pierwszym razem, należy podjąć kolejną próbę. Ślad po kleszczu musi zostać zdezynfekowane. Do tego celu sprawdzą się popularne środki do odkażania ran z oktenidyną. Po zakończeniu czynności należy umyć ręce

Jeśli pacjent sam nie jest w stanie usunąć sobie kleszcze, a w najbliższej okolicy nie ma osoby, która mogłaby mu pomóc, powinien on zgłosić się do przychodni POZ lub Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. Są to miejsca, gdzie wykwalifikowany personel pomoże w eliminacji pasożyta ze skóry.

Na życzenie pacjenta, pobrany z rany, odpowiednio zabezpieczony kleszcz może zostać zbadany na obecność krętków boleriozy, czy innych patogenów chorobotwórczych. Ta kosztowna procedura nie ma jednak zbytnio sensu, ponieważ nawet jeśli okaże się, że dany kleszcz był nosicielem wspomnianych patogenów, a został on stosunkowo szybko usunięty, ryzyko zakażenia jest niewielkie. 

Cały proces nie kończy się na etapie usunięcia kleszcza i zdezynfekowania rany. Ważna jest obserwacja samego miejsca ugryzienia, jak i skóry, przez około 30 dni. W tym bowiem czasie może pojawić się na skórze wspomniany wcześniej rumień od kleszcza, tzw. rumień wędrujący, który stanowi typowy objaw świadczący o rozwoju boleriozy po ugryzieniu kleszcza. 

Ugryzienie kleszcza u dziecka i dorosłego- czego nie wolno robić podczas wyciągania pasożyta? Zdecydowanie nie dopuszcza się smarowania go środkami, które rzekomo miałyby pomóc w jego usunięciu, tj. masło, olej, benzyna, terpentyna, czy alkohol. Wynika to z tego, że żerowanie to takie naprzemienne cykle ssania i plucia. Jeśli kleszcz będzie podduszany, bądź przypalany dojdzie do „wymiotów”, tzn. więcej będzie plucia i wracania treści układu pokarmowego pasożyta z powrotem do krwi żywiciela, a w związku z tym rośnie również ryzyko zakażenia chorobami odkleszczowymi. Nie wolno również usuwać kleszcza poprzez wyrywanie go palcami lub wykręcanie, wówczas występuje duże prawdopodobieństwo, że nie zostanie on usunięty w całości ze skóry.

Usuwanie kleszcza- najczęstsze pytania i problemy

Ze względu na coraz liczniejsze występowanie kleszczy w środowisku, znacznie częściej pojawia się konieczność jego usunięcia, a wraz z nią liczne pytania o technikę tego zabiegu i różne nieprawidłowości w czasie jego wykonywania. Oto odpowiedzi na najczęstsze pytania użytkowników:

·         Jak wyjąć kleszcza domowym sposobem? Kleszcza należy wyciągnąć za pomocą pęsety, lassa lub innego tego typu urządzenia. Jak zalecają specjaliści, nie wolno go niczym smarować, zalewać, czy przypalać. Najważniejsze, żeby zrobić to szybko i zdecydowanie.

·         Jak wyciągnąć kleszcza pęsetą? Należy złapać pasożyta jak najbliżej skóry i zdecydowanym ruchem wysunąć pionowo w górę.

·         Czym wyciągnąć kleszcza? Do tego celu służą różnego rodzaju urządzenia do usuwania kleszczy , tj. pęsety z cienkimi końcówkami, lasso, czy kleszczołapki. Wszystkie tego typu urządzenia dostępne są powszechnie w aptekach. Nie należy wyciągać kleszcza palcami.

·         W którą stronę wykręcać kleszcza? Jeśli do tego celu stosuje się pęsetę, lepiej nie wykręcać kleszcza, ponieważ grozi to oderwaniem jego główki. Wyjątek stanowi wyciągnie go za pomocą lassa. Kiedy już pętelka będzie owinięta wokół pajęczaka, można wykręcić go w dowolnym kierunku.

·         Jak wyjąć resztki kleszcza? Jeśli w skórze widoczny jest fragment główki lub odnóża można wyjąć go za pomocą pęsety lub igły, podobnie jak drzazgę. Niekiedy wystarczy również zdezynfekowanie miejsca ugryzienia. W razie trudności należy zgłosić się do lekarza.

·         Co zrobić, gdy główka kleszcza zostanie? Nie ma potrzeby wpadania w panikę, ponieważ zwykle taki niewielkich rozmiarów fragment pajęczaka zostanie samoistnie usunięty ze skóry. Oczywiście należy obserwować dane miejsce, a w razie pojawienia się niepokojących objawów, tj. zaczerwienienie, obrzęk, ból należy zgłosić się do lekarza.

·         Jak sprawdzić czy kleszcz wyszedł cały? Po jego wyciągnięciu trzeba dokładnie sprawdzić, czy pajęczak ma odwłok, główkę i odnóża. W innym wypadku będzie oznaczało to, że jego fragment został w skórze.

·         Ugryzienie kleszcza kiedy do lekarza? Zawsze wtedy, gdy sami mamy problem z usunięciem kleszcza, lub w skórze zostanie jego spory fragment i mamy problem z jego wyciągnięciem. Zawsze należy skonsultować z lekarzem niepokojące objawy w miejscu ugryzienia, jak również rumień wędrujący, który może pojawić się po kilku tygodniach, w innym miejscu niż umiejscowiony był kleszcz.

Problem ugryzień przez kleszcze staje się coraz powszechniejszy. Umiejętność ich wyciągania jest bardzo ważna, ze względu na istotę szybkiej reakcji. Musimy nauczyć się żyć w środowisku pełnym tych pajęczaków, dlatego należy mieć świadomość jak uchronić się przed ugryzieniem i jak postępować gdy już do niego dojdzie. Borelioza u dzieci i dorosłych, podobnie jak kleszczowe zapalenie opon mózgowych to poważne schorzenia, ale właściwa profilaktyka i świadomość zdrowotna pomogą zniwelować strach przed nimi. W końcu nie każde ugryzienie przez kleszcza niesie za sobą powikłania.