Katar u niemowlaka - rodzaje, leczenie i powikłania

Katar u niemowlaka- przyczyny

Małe dzieci są bardzo narażone na pojawienie się kataru. Wynika to m.in. z niedojrzałej budowy układu oddechowego. Aparat śluzowo-rzęskowy nie jest w pełni wydolny, drogi oddechowe mają krótką i wąską budowę, a nabłonek je wyścielający jest przepuszczalny dla patogenów. U maluchów po narodzinach powoli kształtuje się układ odpornościowy, co sprawia, że są one bardziej podatne na infekcje i też ciężej mogą je przechodzić. Dlatego przebywanie kilkumiesięcznego dziecka w dużych skupiskach, szczególnie w sezonie infekcyjnym, nie jest zalecane. Jak również w zapylonych pomieszczeniach, w których panuje zbyt niska wilgotność i za wysoka temperatura. Niekiedy katar może mieć związek z fizjologicznym refluksem, tj. cofaniem się treści pokarmowej z żołądka do jamy ustnej i nosowej. Co u dzieci, które jeszcze nie siedzą, bywa częstym zjawiskiem. Małe dzieci wkładają też wiele przedmiotów do buzi. Ich zanieczyszczenie w połączeniu z niewystarczającą obronnością organizmu również może skutkować pojawieniem się kataru.

Katar u noworodka i kilkumiesięcznego malucha ma zwykle kilka przyczyn, szczególnie jeśli utrzymuje się dłużej. Dlatego chociaż może mieć on związek z infekcją, nie bez znaczenia są występujące w tym czasie zwiększone stężenia pyłków roślin w powietrzu, zanieczyszczenie środowiska czy też wyrzynające się zęby. Do najczęstszych przyczyn kataru u niemowląt zaliczyć można:

• Infekcje, a przede wszystkim zakażenia wirusowe- katar wirusowy u dzieci najczęściej wywołują rhinowirusy, adenowirusy, koronawirusy, wirus RS (RSV) oraz inne wirusy przeziębienia. Natomiast katar bakteryjny u dzieci zwykle pojawia się jako powikłanie infekcji wirusowej.
• Ząbkowanie- proces wyrzynania się zębów sprzyja infekcjom. W tym czasie nieco osłabia się układ odpornościowy, a do tego dziecko ma tendencję do wkładania brudnych rąk i przedmiotów do buzi.
• Fizjologiczny refluks- kwaśna treść zarzucana z żołądka podrażnia śluzówkę nosa, w wyniku czego pojawia się sapanie, furczenie, rzężenie i wydzielina w nosie.
• Alergia- pojawiający się wodnisty katar u dziecka wynika z nadwrażliwości układu immunologicznego na pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt i inne alergeny wziewne.

Katar u niemowlaka- ile trwa? Rodzaje kataru

To, z jakim katarem u niemowlaka mamy do czynienia często wskazują objawy dodatkowe i czas jego trwania. Nieżyt nosa spowodowany przez wirusy charakteryzuje się wodnistą wydzieliną, która po kilku dniach gęstnieje i staje się biała lub lekko żółta. Infekcji wirusowej często towarzyszy kaszel, początkowo suchy, a niekiedy również gorączka. Kiedy dojdzie do nadkażenia bakteryjnego, wówczas wydzielina staje się żółto-zielona, często ma ona również nieprzyjemny zapach. Katar bakteryjny u dziecka może wiązać się z pojawieniem się wysokiej gorączki. Ile trwa katar u niemowlaka związany z infekcją? Jeśli nie dojdzie do rozprzestrzenienia się zakażenia na inne odcinki układu oddechowego, to objawy mijają zwykle po około 7 dniach. Niestety u kilkumiesięcznego malucha to rzadki scenariusz. Ze względu na budowę dróg oddechowych i trudności w oczyszczaniu nosa zakażenie rozprzestrzenia się na zatoki i generuje katar zatokowy u dzieci, który jest gęsty żółty lub zielony i utrzymuje się dłużej. U małych dzieci infekcja dotyczy zwykle zatok sitowych, rzadziej szczękowych. Jeśli lejący katar u niemowlaka utrzymuje się przez dłuższy czas, a do tego pojawiają się kichanie czy swędzenie oczu, może to wskazywać na katar alergiczny. Jest to bardzo częsty problem u dzieci do 4. roku życia, w tym niemowląt.

Dlaczego katar u niemowlaka to duży dyskomfort?

Należy pamiętać, że dziecko do 1. roku życia nie ma jeszcze umiejętności oddychania przez usta. Fizjologiczne dla niego jest oddychanie przez nos. To właśnie dlatego niemal wszystkie etapy kataru u dziecka wywołują u niego rozdrażnienie i niepokój. Jest to prawdziwa udręka zarówno dla malucha, jak i jego rodziców. Dlaczego jeszcze zarówno wodnisty, jak i gęsty katar u dziecka stanowią tak duży problem? Podczas nieżytu nosa pojawiają się trudności ze snem, co wpływa niekorzystnie na samopoczucie malucha i jego ogólny stan zdrowia. Dodatkowo często występują problemy z karmieniem. Zatkany nos utrudnia ssanie piersi czy butelki.

Przez katar maluch nie może spać i jest zmęczony, nie może jeść, więc jest głodny, a do tego ma kłopoty z oddychaniem. Staje się płaczliwy, drażliwy i nie ma ochoty na zabawę. Nic więc dziwnego, że rodzice szukają sposobu jak szybko wyleczyć katar u niemowlaka, tym bardziej, że infekcja rozpoczynająca się od nieżytu nosa szybko może przekształcić się w coś poważniejszego.

Co na katar u niemowlaka?

Wśród metod leczenia i łagodzenia objawów nieżytu nosa znajdują się zarówno domowe sposoby na katar u niemowlaka, jak i leki dostępne bez recepty oraz te ordynowane przez lekarza. Już przy pierwszych symptomach kataru warto zadbać o nawilżenie powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa maluch, co znacznie poprawi funkcjonalność błony śluzowej, wyścielającej drogi oddechowe. Ważne jest również nawadnianie małego pacjenta. Zwykle nie ma potrzeby zmuszania dziecka do jedzenia, ale grunt, żeby piło więcej niż zwykle. Na zatkany nos u malucha pomogą również ciepła kąpiel oraz dedykowane dla dzieci plastry i maści zawierające kompozycję olejków eterycznych. Niemowlę z katarem może iść na spacer, oczywiście jeśli nie gorączkuje. W czasie infekcji ważne jest też zapewnienie maluchowi dostępu do świeżego powietrza. Warto zatem często wietrzyć pomieszczenie, w którym przebywa najczęściej i nie przegrzewać go.

Sprawdzone sposoby na katar u niemowlaka to również nawilżanie i oczyszczanie nosa za pomocą hipertonicznej wody morskiej w spray oraz w ampułkach do nebulizacji. Inhalacja z wykorzystaniem 1,5-3% roztworu chlorku sodu, którego stężenie dobiera się w zależności od wieku dziecka, na zasadzie osmozy, pomoże upłynnić zalegającą w jamach nosa i zatok wydzielinę i ułatwić jej ewakuację. Zarówno po zastosowaniu sprayu, jak i nebulizacji warto oczyścić nosek malucha, wykorzystując aspirator.

Dzieciom powyżej 3. miesiąca życia można aplikować krople z oxymetazoliną. Pozwolą one obkurczyć śluzówkę, ograniczyć wyciek z nosa i ułatwią oddychanie. Warto używać ich szczególnie przed snem. Nie mniej jednak ich aplikacja ogranicza się jedynie do 5-7 dni. Po tym czasie krople powinny zostać odstawione. Tabletki na katar dla małych dzieci raczej nie są ordynowane. Jeśli występuje konieczność, tj. katar ma charakter bakteryjny, zatokowy i utrzymuje się długotrwale, konieczne jest zastosowanie antybiotyku w formie donosowych kropli lub doustnej zawiesiny. O tym jednak decyduje lekarz. Dlatego gdy pojawią się inne dodatkowe objawy infekcji lub katar u niemowlaka utrzymuje się powyżej 7 dni, należy skontaktować się z pediatrą. Wodnisty, przewlekły katar u dziecka wymaga diagnostyki i konsultacji pod kątem alergii. Należy pamiętać, że leki przeciwhistaminowe, zarówno te miejscowe, jak i doustne, u małych dzieci zawsze powinien ordynować lekarz. Samoleczenie w przypadku małych pacjentów może doprowadzić do powikłań. Trzeba pamiętać, że katar u dziecka ma często charakter mieszany i tylko specjalista może wdrożyć w takim wypadku odpowiednie postępowanie terapeutyczne.

Katar u niemowlaka- powikłania

U małych dzieci przeziębienie bardzo rzadko kończy się na samym katarze. Zwykle infekcja przechodzi również na inne obszary. Częstym powikłaniem kataru u niemowląt są:

• Zapalenie ucha środkowego– zwykle to gęsty, zalegający katar u dziecka prowadzi do zakażenia w obrębie ucha środkowego. Wynika to z niedojrzałości anatomicznej i czynnościowej trąbki słuchowej, łączącej część nosową gardła i ucho środkowe. Chorobie towarzyszy zwykle wysoka gorączka.
• Zapalenie oskrzeli, płuc- występuje kiedy infekcja zapoczątkowana w obrębie błony śluzowej nosa rozprzestrzenia się na niższe partie dróg oddechowych. Wymagana jest wówczas antybiotykoterapia, a u kilkumiesięcznych niemowląt nawet hospitalizacja.
• Zapalenie zatok- katar i obrzęk śluzówki blokują ujście zatok, co generuje gromadzenie się wydzieliny w ich wnętrzu, namnażanie się patogenów i rozwój stanu zapalnego.
• Zapalenie spojówek- współwystępuje zwykle wraz z katarem wirusowym, może dotyczyć jednego oka lub obu. Co więcej, podczas kataru ogranicza się drożność kanałów łzowych, oczy łzawią, a maluch częściej je przeciera niekoniecznie czystymi rączkami.

Katar u niemowlaka to powszechny problem, który może być źródłem dużego dyskomfortu, ale też poważniejszych problemów zdrowotnych. Przyczyny kataru u niemowląt obejmują infekcje, ząbkowanie, fizjologiczny refluks oraz alergie. Nieżyt nosa może przybierać różne formy, od wodnistego po gęsty, a jego leczenie wymaga odpowiednich metod, takich jak nawilżanie powietrza, nawadnianie, odciąganie śluzu i stosowanie hipertonicznych roztworów soli. Warto pamiętać, że przewlekły katar może prowadzić do powikłań, takich jak zapalenie ucha środkowego, oskrzeli, płuc czy zatok. Co w przypadku niemowląt stanowi poważny problem zdrowotny. Dbanie o zdrowie niemowlaka, szybka reakcja na objawy kataru i konsultacja lekarska mogą pomóc uniknąć tych problemów.