Katar u noworodka – rodzaje, leczenie i powikłania

Katar u noworodka – jakie może mieć przyczyny?

Katar u noworodka może być budzić niepokój i stres u opiekunów. Nie wiedzą oni, czy jest to zwykły, niegroźny katar wirusowy u dzieci czy może oznaka poważniejszego problemu. Sam katar jest też przyczyną dyskomfortu u dziecka. Noworodki oddychają przez nos. Jego zatkanie utrudnia więc swobodne pobieranie powietrza, a także jedzenie.

O katarze u noworodka mówimy, gdy nieżyt nosa pojawia się u dziecka do ukończenia 4 tygodnia życia. Dzieci po 28 dniu życia nazywamy już niemowlakami. Katar u noworodka może mieć różne przyczyny. U tak małych dzieci zazwyczaj rozwija się niegroźny katar wirusowy. W ciągu pierwszych lat życia układ odpornościowy intensywnie się rozwija. Nie jest jeszcze w stanie zwalczać chorobotwórczych patogenów tak efektywnie jak ma to miejsce w przypadku nastolatków czy osób dorosłych. Katar bakteryjny u dzieci w pierwszym miesiącu życia występuje rzadziej.

Katar u noworodka może wynikać również z narażenia na kontakt z dymem papierosowym, zanieczyszczeniami środowiska i innymi niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak chociażby suche powietrze w mieszkaniu. U noworodków rzadko rozpoznaje się alergiczny nieżyt nosa. Choroba ta częściej diagnozowana jest u starszych dzieci, w wieku szkolnym.

W rzadkich przypadkach, katar u niemowlaka lub noworodka jest objawem wady anatomicznej, takiej jak np. zwężenie nozdrzy tylnych. Obserwuje się wówczas przewlekłą niedrożność nosa i jednocześnie brak innych oznak infekcji. Wśród rzadszych przyczyn kataru u noworodka znajdują się też alergia na białka mleka krowiego oraz refluks żołądkowo-przełykowy.

Katar u noworodka – objawy

Jak rozpoznać katar u noworodka? Nieżyt nosa jest dość łatwo zauważalny. Można zaobserwować wyciek wydzieliny z noska dziecka. Często pojawia się też kichanie i łzawienie. Mogą wystąpić również objawy zapalenia spojówek. Noworodek może być niespokojny i rozdrażniony. Częściej może potrzebować bliskości i wsparcia empatycznego opiekuna.

Z uwagi na fakt, że dzieci w pierwszych tygodniach życia oddychają przez nos, pobieranie powietrza może być utrudnione. Rodzice czasami zauważają „charczenie” u dziecka. Oddech staje się głośniejszy. Sen dziecka może być niespokojny i przerywany. Maluchy pobierając pokarm oddychają przez nos. Jeśli nos jest zablokowany, trudniej jest im ssać mleko z piersi lub butelki. Często więc przerywają jedzenie i są niespokojne podczas karmienia.

Katar u noworodka – objawy nieżytu nosa często współwystępują z innymi dolegliwościami. Jeśli przyczyną kataru jest infekcja, u dziecka może pojawić się też stan podgorączkowy lub gorączka oraz kaszel. W przebiegu infekcji można zauważyć określone etapy kataru u dziecka [link do nowego wpisu blogowego: Etapy kataru u dziecka - jak rozpoznać koniec?]. Początkowo obserwuje się wodnistą wydzielinę, która z czasem gęstnieje. Może też zmieniać zabarwienie na zielonkawe lub żółtawe.

Ile trwa katar u noworodka? Katar wynikający z infekcji najczęściej utrzymuje się kilka dni. Jeśli rodzice obserwują przedłużający się nieżyt nosa wskazana jest wizyta u lekarza. Przewlekły katar u noworodka może wymagać pogłębionej diagnostyki.

Katar u noworodka – co robić?

Katar u noworodka – kiedy do lekarza? W razie pojawienia się kaszlu lub innych objawów infekcji u malucha w pierwszym miesiącu życia, zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Jak zostało wspomniane w początkowej części artykułu, u tak małych dzieci, czasem pozornie niegroźne objawy mogą zwiastować poważniejszą chorobę. Jeśli oprócz kataru występują jakiekolwiek inne niepokojące objawy, wskazana jest wizyta u lekarza. Podobnie, jeśli katar utrzymuje się dłuższy czas lub nie ustępuje mimo wprowadzenia leczenia. Przewlekły katar u dziecka zawsze stanowi wskazanie do konsultacji lekarskiej.

Co na katar u noworodka można stosować?

Jak wybrać skuteczny lek na katar dla noworodka? Zacznijmy od tego, czego nie stosować u tak małych dzieci. Przede wszystkim, niewskazane jest aplikowanie do noska wszelkich spray’ów lub kropli obkurczających z ksylometazoliną czy oksymetazoliną. Wybrane leki obkurczające dedykowane są dzieciom powyżej 3 miesiąca życia. O ich zastosowaniu u młodszych dzieci powinien zadecydować lekarz.

Co na katar u noworodka można w takim razie podać? Podstawą jest oczyszczanie noska i przywrócenie jego drożności. Wodnisty katar u dziecka można odciągać przy pomocy aspiratora. Noworodek sam nie wydmucha nosa. Potrzebuje więc pomocy w usuwaniu zalegającej wydzieliny. Przy odciąganiu śluzu warto pamiętać o tym, aby zarówno przed zabiegiem, jak i po nim wkroplić do noska dziecka niewielką ilość soli fizjologicznej, która dostępna jest w postaci jednorazowych, niewielkich ampułek.

Gęsty katar u dziecka warto rozrzedzić przed usunięciem. W przeciwnym razie, trudno może być efektywnie pozbyć się gęstej wydzieliny. Do rozrzedzenia śluzu można wykorzystać wspomnianą już sól fizjologiczną lub wodę morską w aerozolu.

Wybierając konkretny aerozol z wodą morską, warto zwrócić uwagę na ograniczenia wiekowe. Izotoniczny Marimer Baby czy też Sterimar Baby Higiena nosa mogą być stosowane już od pierwszych dni życia. Otrivin Oddychaj Czysto dla dzieci zaleca się natomiast stosować od 2 tygodnia życia. Roztwory hipertoniczne często przeznaczone są dla niemowlaków po 3 miesiącu życia lub starszych dzieci.

Gęsty katar zatokowy u dzieci można też rozrzedzić za pomocą inhalacji. Nie wszystkie dzieci będą jednak chętnie się inhalować. Warto podejść do tego zabiegu z dużą dozą cierpliwości i empatii. Rozrzedzony katar można usunąć przy pomocy wspomnianego już aspiratora. Aby wspomóc spokojny sen dziecka, można przykleić do ubranka lub łóżeczka plaster aromatyczny. Warto jednak zwrócić uwagę, aby nie był on w zasięgu małych rączek dziecka.

Katar u noworodka – co robić? Oprócz oczyszczania noska i inhalowania przy pomocy olejków eterycznych, warto też zadbać o odpowiednie nawilżenie powietrza w mieszkaniu. Z pomocą mogą przyjść dobrej jakości nawilżacze powietrza. Jest to szczególnie istotne w okresie zimowym, kiedy to na skutek ogrzewania powietrza w domu często jest ono nadmiernie suche. Malucha z katarem bez gorączki i innych niepokojących objawów warto też zabierać na spacery, szczególnie jeśli powietrze w najbliższej okolicy jest wystarczająco czyste.

Mając w domu noworodka z katarem warto zadbać też o odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu. Przegrzewanie nie wpływa korzystnie na stan zdrowia malucha, nie przyspieszy ustąpienia objawów, nie wpłynie korzystnie na jego samopoczucie, a dodatkowo nie wspiera też funkcjonowania układu odpornościowego. Jeśli maluch jest karmiony mlekiem matki, warto też jak najczęściej przystawiać go do piersi.

Katar u noworodka może budzić niepokojów rodziców. Choć najczęściej jest to niegroźny objaw, wskazana jest uważna obserwacja malucha. W razie pojawienia się dodatkowych objawów warto skonsultować się z lekarzem. W leczeniu kluczowe jest oczyszczanie noska, które przywraca jego drożność i umożliwia dziecku swobodne pobieranie powietrza. Pomocne jest też zadbanie o jego komfort, poprzez utrzymywanie odpowiedniej temperatury i wilgotności w mieszkaniu.