Katar zatokowy u dzieci – kiedy udać się do lekarza?

Katar zatokowy u dziecka – kiedy do lekarza?

Katar zatokowy u dzieci najczęściej jest wynikiem infekcji wirusowej. Rzadziej rozwija się bakteryjne zapalenie zatok. Rodzice często zastanawiają się, kiedy udać się z chorym maluchem do lekarza, a kiedy można samodzielnie leczyć go w domu. O ile w przypadku starszych dzieci, rzeczywiście można początkowo wstrzymać się z konsultacją lekarską (poza pewnymi wyjątkami, o których będzie mowa w dalszej części artykułu), o tyle u noworodków i niemowląt zazwyczaj nie warto z nią zwlekać.

U najmłodszych dzieci, pozornie błahe dolegliwości mogą świadczyć o poważniejszym problemie zdrowotnym. Drogi oddechowe u takich maluchów są węższe, przez co łatwiej dochodzi do ich obrzęku, a w konsekwencji tego wyższe jest ryzyko pojawienia się zaburzeń oddychania. Gorączka pojawiająca się u dziecka w ciągu pierwszych 3 miesięcy życia zawsze jest wskazaniem do wizyty u lekarza. Podobnie, jeśli temperatura ciała przekracza 39 °C u dzieci między 3 a 36 miesiącem życia.

Katar zatokowy u dzieci wymaga konsultacji również wtedy, gdy utrzymuje się dłuższy czas lub nie ustępuje mimo stosowanego leczenia. Przewlekły katar u dziecka zawsze jest wskazaniem do konsultacji lekarskiej, a często również do przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki i poszukania przyczyny dolegliwości. Jeśli ogólny stan zdrowia dziecka jest zły, jest ono apatyczne, bardzo słabe i pojawiają się jakiekolwiek niepokojące objawy (np. problemy z oddychaniem), również nie należy zwlekać z udaniem się z dzieckiem do lekarza. Konsultacji wymaga też nawracający katar zatokowy u dziecka. Może on bowiem świadczyć o istnieniu poważniejszej przyczyny, np. wady anatomicznej.

Katar zatokowy u dzieci najczęściej przebiega w sposób niepowikłany. Zdarza się jednak, że powikłania występują i stwarzają realne zagrożenie dla zdrowia małego pacjenta. Wśród dzieci, powikłania zapalenia zatok dotyczą zazwyczaj oczodołów. Rzadziej rozwijają się powikłania kostne i powikłania wewnątrzczaszkowe. O rozwoju powikłań mogą świadczyć takie objawy jak:

• zaburzenia widzenia – mogą mieć one różną postać. Dziecko może zgłaszać np. podwójne widzenie lub niewyraźne widzenie,
• światłowstręt,
• opadanie powieki,
• wytrzeszcz gałki ocznej,
• obrzęk w okolicy oczodołu lub czoła,
• silny ból głowy,
• nudności, wymioty,
• drgawki,
• zaburzenia świadomości.

Pojawienie się któregokolwiek z wymienionych objawów wymaga pilnego uzyskania pomocy medycznej.

Co na katar zatokowy u dziecka stosować?

Stosowanie odpowiednich leków na zatoki poprawia komfort małego pacjenta. Uśmierza odczuwane przez niego objawy, przywraca swobodny oddech przez nos i wpływa na lepszą jakość snu. Katar zatokowy u niemowlaka wymaga regularnego oczyszczania noska z nagromadzonej w nim wydzieliny oraz nawilżania błony śluzowej. Maluch w ciągu pierwszych miesięcy życia oddycha jedynie przez nos. Dlatego tak ważne jest utrzymanie jego drożności. Przydatne są wówczas specjalne aspiratory do nosa, które ułatwiają odciąganie śluzu. Można z nich korzystać zarówno wtedy, gdy katar jest wodnisty i lejący, jak również wówczas, gdy staje się on gęsty. W przebiegu ostrej infekcji górnych dróg oddechowych występują bowiem określone etapy kataru u dziecka. Gdy pojawia się gęsta i biała, żółta czy też zielona wydzielina, warto wprowadzić do noska niewielką ilość soli fizjologicznej przed użyciem aspiratora. Ułatwi to efektywne odciąganie śluzu.

Co na katar zatokowy u dziecka można dodatkowo zastosować? Krótkotrwale można korzystać z leków obkurczających śluzówkę nosa. Szybko zmniejszają one obrzęk błony śluzowej i przywracają drożność nosa. Dostępne są aerozole z ksylometazoliną i oksymetazoliną, a także preparaty, które oprócz jednej z tych substancji zawierają też składnik nawilżający i wspomagający regenerację śluzówki. Leki z dodatkiem takich związków mogą być lepiej tolerowane przez małych pacjentów.

Katar w zatokach u dziecka można też leczyć z wykorzystaniem leków ziołowych. Przykładem są krople Sinupret, których składniki rozrzedzają wydzielinę i zmniejszają obrzęk błony śluzowej nosa. Posiadają też właściwości przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Krople są więc odpowiednie zarówno na wirusowy, jak i bakteryjny katar u dziecka. Lek ten przeznaczony jest dla dzieci powyżej 6 roku życia. W razie pojawienia się bólu i/lub gorączki, można podać dziecku lek z paracetamolem lub ibuprofenem dostosowując dawkę do masy ciała dziecka.

Antybiotyki są rzadko stosowane na katar zatokowy u dziecka. Jak zostało już wspomniane, zapalenie zatok najczęściej ma podłoże wirusowe. Antybiotyki to natomiast skuteczne leki przeciwbakteryjne, które przy infekcji wirusowej nie tylko nie będą skuteczne, ale też stwarzają ryzyko pojawienia się działań niepożądanych.

Katar bakteryjny u dzieci może wymagać zastosowania antybiotyku. Dodatkowo, warto pamiętać o regularnym oczyszczaniu noska dziecka. Jeśli zachodzi potrzeba, można też sięgnąć po leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.

Katar zatokowy u dzieci – możliwe powikłania

Katar wirusowy u dzieci , a także katar bakteryjny rzadko przebiega z wystąpieniem powikłań. Niej mniej jednak warto o nich wspomnieć, bo czasami dochodzi do ich rozwoju. U dzieci, jak zostało już wspomniane, najczęściej pojawiają się powikłania oczodołowe. Mogą mieć one postać zapalenia tkanek miękkich za przegrodą oczodołową, ropnia oczodołu czy chociażby zakrzepowego zapalenia zatoki jamistej. Typowe jest wówczas występowanie objawów dotyczących narządu wzroku, takich jak zaburzenia widzenia, obrzęk i zaczerwienienie powiek oraz ból. Często pojawia się też gorączka. Taki stan wymaga szybkiego wdrożenia leczenia. Jego zaniechanie może skutkować dalszym rozprzestrzenianiem się zapalenia.

Rzadziej rozwijają się powikłania wewnątrzczaszkowe, takie jak np. zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy ropniak podtwardówkowy. Objawiać się one mogą gorączką, silnym bólem głowy, nudnościami, wymiotami, silnym osłabieniem i zaburzeniami świadomości. W razie wystąpienia powikłań zapalenia zatok często konieczne jest szybkie wprowadzenie antybiotykoterapii. W pewnych przypadkach wskazane jest leczenie chirurgiczne.

Katar zatokowy u dziecka nie zawsze wymaga konsultacji lekarskiej. Jest ona jednak wskazana w przypadku rozwoju infekcji u najmłodszych dzieci, dzieci gorączkujących lub o złym ogólnym stanie zdrowia. Jeśli rodzic zauważy jakiekolwiek niepokojące objawy, nie powinien zwlekać z wizytą u lekarza.