Lignany – właściwości i najlepsze źródła. Jak działają te przeciwutleniacze?

Lignany – co to za związki?

Lignany to związki naturalnego pochodzenia, które posiadają liczne właściwości prozdrowotne. Większość substancji należących do tej grupy zyskuje swoją aktywność po przemianach, jakim ulegają dzięki mikrobiocie jelitowej (mikroorganizmom zasiedlającym jelita). Lignany to szeroka grupa związków, które klasyfikuje się do kilku głównych typów. Ich źródłem są głównie nasiona roślin oleistych. Najbardziej znane są lignany lniane pochodzące z lnu zwyczajnego, określanego też jako siemię lniane. 

Lignany – działanie estrogenne sprawia, że związki te znalazły wykorzystanie w łagodzeniu objawów menopauzy (klimakterium). Wybrane tabletki na menopauzę mają w składzie lignany. Czasami są one jedynymi składnikami aktywnymi, a czasem występują łącznie z innymi związkami o korzystnym wpływie na funkcjonowanie organizmu. Len zwyczajny jest też stosowany przy zaparciach oraz podwyższonym cholesterolu. 

Lignany – właściwości

Lignany lniane – w nasionach lnu znajduje się wiele cennych związków aktywnych. Należą do nich m.in. właśnie lignany. Są to fitoestrogeny , które pod wpływem bakterii bytujących w jelicie ulegają przekształceniu w związki o właściwościach estrogennych – enterodiol i enterolakton.  Budową chemiczną są one zbliżone do naturalnych estrogenów. Ze względu na roślinne pochodzenie są więc zaliczane do tzw. fitoestrogenów. Lignany lniane znalazły zastosowanie w łagodzeniu objawów menopauzy, o czym będzie mowa w dalszej części artykułu.

Lignany, podobnie jak flawonoidy (flawonoidy właściwości) zaliczane są do polifenoli. Cennymi właściwościami polifenoli jest ich działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Związki te chronią komórki przed stresem oksydacyjnym. Nadmiar wolnych rodników tlenowych prowadzi bowiem do uszkodzeń komórek oraz ich przedwczesnej śmierci. Jest on wiązany z rozwojem wielu chorób cywilizacyjnych. W badaniach na zwierzętach wykazano, że składniki nasion lnu mają zdolność do zwiększania aktywności enzymów wychwytujących wolne rodniki tlenowe, w efekcie prowadząc do obniżenia ich ilości.

Lignany posiadają też właściwości przeciwzapalne. Len zwyczajny wykorzystywany jest również w celu obniżenia poziomu lipidów. Wyniki badań, w których oceniano wpływ stosowania lnu na stężenie cholesterolu, są jednak sprzeczne. Uważa się, że len, podobnie jak inne polifenole, np. resweratrol, wykazuje też działanie przeciwnowotworowe. Potrzeba jednak dalszych badań, aby potwierdzić te właściwości.

Lignany – w jakich produktach spożywczych można je znaleźć?

Lignany – gdzie występują? Lignany znaleźć można głównie w nasionach roślin oleistych. Lignany lniane pozyskiwane są z nasion lnu zwyczajnego. Stosunkowo wysokie stężenie lignanów jest też w nasionach sezamu. Znacznie mniejsze ilości tych związków można natomiast znaleźć w zbożach, a także warzywach i owocach. Jeśli więc celem jest zwiększenie spożycia naturalnych lignanów, z pewnością warto zadbać o wzbogacenie diety w produkty na bazie lnu zwyczajnego i sezamu, ponieważ to właśnie w nich jest największa zawartość tych związków.

Lignany lniane – skutki uboczne występują rzadko. Lignany są najczęściej dobrze tolerowane. Jednak nadmierne spożywanie siemienia lnianego lub innych produktów bogatych w lignany, może powodować wystąpienie nudności, bólu brzucha oraz biegunki. Szkodliwe może być spożywanie niedojrzałych nasion lnu, dlatego jest to przeciwwskazane. Mimo wysokiej tolerancji i bezpieczeństwa stosowania produktów bogatych w lignany warto mieć na uwadze, że len zwyczajny może ograniczać wchłanianie innych spożywanych leków. Z tego powodu zalecany jest odstęp czasowy między zażyciem siemienia lnianego, a przyjęciem leków.

Lignany lniane a menopauza

Menopauza i związany z nią spadek poziomu hormonów, u większości kobiet powoduje pojawienie się różnorodnych, nieprzyjemnych dolegliwości. Do najczęstszych z nich należą uderzenia gorąca, zlewne poty i wahania nastroju. W łagodzeniu objawów menopauzy o łagodnym i umiarkowanym nasileniu wykorzystuje się właśnie fitoestrogeny, takie jak lignany lniane. Mogą one zmniejszyć uciążliwe objawy menopauzy, szczególnie wspomniane uderzenia gorąca i nadmierną potliwość.

Lignany lniane a menopauza – lignany, podobnie jak fitoestrogeny, są cenną opcją leczenia dla kobiet, u których z różnych powodów nie mogą być stosowane syntetyczne leki hormonalne (HTZ - hormonalna terapia zastępcza). Lignany mogą być przyjmowane również przez pacjentki, które mimo braku przeciwwskazań do HTZ wolą naturalne sposoby leczenia. Choć skuteczność lignanów w łagodzeniu objawów menopauzy nie została jednoznacznie potwierdzona, są one jednymi z najczęściej stosowanych roślinnych składników na menopauzę. Spośród preparatów aptecznych, lignany lniane można znaleźć w kapsułkach Ligunin oraz Ligunin Meno Comfort.

Aby zmniejszyć dokuczliwość objawów menopauzy, można sięgnąć też po inne preparaty. Przy zwiększonym napięciu, rozdrażnieniu i problemach ze snem pomocne są tabletki na uspokojenie, w których składzie znajdują się związki pomagające się wyciszyć i zrelaksować. Na suchość pochwy warto stosować preparaty nawilżające, które szybko łagodzą dyskomfort. Nie bez znaczenia w łagodzeniu objawów menopauzy jest też aktywność fizyczna i zdrowa, odżywcza dieta.

Lignany lniane dzięki właściwościom estrogennym znalazły wykorzystanie w łagodzeniu objawów menopauzy. Preparaty roślinnego pochodzenia mogą być stosowane przez kobiety, które decydują się na bardziej naturalną opcję leczenia. Cenną zaletą lignanów jest ich wysokie bezpieczeństwo stosowania i dobra tolerancja. Suplementy zawierające lignany lniane należy przyjmować regularnie, przez dłuższy okres czasu.