Jod a tarczyca – niedoczynność tarczycy a niedobór jodu

Jod a tarczyca

Jod, podobnie jak inne pierwiastki należące do mikroelementów jest niezbędny dla wydajnej pracy organizmu i utrzymania zdrowia. Omawiany pierwiastek ma szczególne znaczenie dla efektywnego funkcjonowania tarczycy. Jest on niezbędny do syntezy hormonów tarczycy: T3 (trójjodotyroniny) i T4 (tyroksyny). Związki te wpływają natomiast na wiele procesów i przemian zachodzących w organizmie. Oddziałują na pracę układu nerwowego, układu mięśniowego, a także serca. Biorą też udział w regulowaniu temperatury ciała i metabolizmie. 

Jod – działanie tego mikroelementu jest związane z syntezą hormonów tarczycy, które wpływają na wiele procesów zachodzących w organizmie. Bez odpowiedniej podaży jodu, tarczyca nie jest w stanie efektywnie funkcjonować.

Tarczyca a jod – organizm w pewnym zakresie reguluje proces wchłaniania jodu z przewodu pokarmowego, w zależności od poziomu tego pierwiastka. Oznacza to, że posiada on możliwość adaptowania się do niedoboru jodu. Przy niskiej podaży jodu zwiększony zostaje wychwyt tego pierwiastka. Jeśli jednak niedobór jodu jest długotrwały pojawiają się tego określone objawy.

Jod na tarczycę spożywany powinien być przez osoby dorosłe w ilości 150 µg na dobę. W czym jest jod? Pierwiastek ten obecny jest w jodowanej soli kuchennej, rybach morskich, owocach morza, orzechach laskowych, jajach oraz produktach mlecznych.

Niedoczynność tarczycy a jod

Jaki jest związek między jodem a niedoczynnością tarczycy? Niedobór jodu może być jedną z przyczyn niedoczynności tego gruczołu. Należy jednak zaznaczyć, że dotyczy to głównie obszarów, na których powszechnie występuje niedobór jodu. Patrząc na ogół pacjentów z tą chorobą, niedostateczna podaż jodu nie należy do najczęstszych przyczyn jej rozwoju. Niedoczynność tarczycy w większości przypadków powodowana jest przez proces autoimmunologiczny (choroba Hashimoto). W jej przebiegu dochodzi do nadmiernej aktywacji określonych komórek układu odpornościowego, które niszczą komórki tarczycy. Prowadzi to do zapalenia tarczycy i stopniowego zmniejszania syntezy hormonów wytwarzanych w tym gruczole.

Hashimoto a jod – choć bezpośrednią przyczyną choroby Hashimoto jest nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, obserwuje się związek między częstością występowania tego zaburzenia a nadmierną podażą jodu.

Niedoczynność tarczycy – jod dostarczany do organizmu w zbyt małej ilości jest jedną z przyczyn niedoczynności tarczycy. Choroba ta może mieć jednak również inne źródła, dlatego bez odpowiedniej diagnostyki nie należy zakładać, co mogło ją wywołać.

Ile jodu przy niedoczynności tarczycy stosować? Jak suplementować jod?  Osoby zauważające u siebie objawy niedoczynności tarczycy powinny skonsultować się z lekarzem, który zleci odpowiednią diagnostykę, a następnie (w razie potrzeby) leczenie. Przy podejrzeniu lub po rozpoznaniu chorób tarczycy nie należy na własną rękę rozpoczynać suplementacji jodu. Jak zostało już wspomniane, niedoczynność tarczycy może, ale wcale nie musi, wynikać z niedoboru jodu w organizmie. Przy chorobach tarczycy lekarz powinien zalecić lub odradzić suplementowanie jodu, ponieważ zarówno jego niedobór, jak nadmiar może zaburzać funkcjonowanie tarczycy. 

Jod przy Hashimoto lub innych chorobach tarczycy najlepiej jest dostarczać z dietą. Spożywanie urozmaiconych, zdrowych i odżywczych posiłków pozwoli w sposób bezpieczny utrzymać odpowiedni poziom jodu w organizmie. Dodatkowe preparaty na tarczycę z jodem powinny być stosowane przez pacjentów chorujących na Hashimoto jedynie po konsultacji z lekarzem.

Suplementacja jodu na tarczycę jest obecnie rekomendowana wszystkim kobietom ciężarnym. W czasie ciąży zwiększa się bowiem zapotrzebowanie organizmu kobiety na jod, a dodatkowo wzmożona zostaje synteza hormonów tarczycy, do której pierwiastek ten jest niezbędny. Standardowo rekomenduje się przyjmowanie 150-200 µg jodu w okresie ciąży i karmienia piersią. Jeśli jednak u pacjentki wykryte zostanie zaburzenie pracy tarczycy, należy indywidualnie dopasować ilość przyjmowanego jodu do poziomu hormonów tarczycy. W okresie ciąży wiele kobiet zmaga się z niedoczynnością lub nadczynnością tego gruczołu. Zaburzenia te wymagają leczenia, ponieważ w przypadku jego braku rośnie ryzyko rozwoju różnego rodzaju komplikacji ciążowych.

Nadmiar jodu a tarczyca

Stosowanie zbyt dużej dawki jodu na tarczycę zazwyczaj kojarzy się z nadczynnością tego gruczołu. Rzeczywiście nadmierna podaż jodu jest jedną z kilku możliwych przyczyn nadczynności tarczycy. Warto jednak wiedzieć, że wysoki poziom jodu w organizmie może też prowadzić do rozwoju niedoczynności tego gruczołu. Przy nadmiernej podaży jodu może bowiem dojść do ograniczenia jego wychwytu przez tarczycę, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia syntezy hormonów T3 i T4. Bywa tak, że po unormowaniu podaży jodu, poziom tych hormonów wraca do normy. Może jednak zdarzyć się również taka sytuacja, w której wskutek utrzymującego się nadmiaru jodu w organizmie rozwija się niedoczynność tarczycy. Reakcja organizmu na nadmiar jodu może być więc bardzo indywidualna i trudna do przewidzenia.

Jod na tarczycę – skutki uboczne wywołane przedawkowaniem jodu to np. bóle brzucha, biegunka i ciemne zabarwienie śluzówki. Przy długotrwałym stosowaniu zbyt dużych dawek jodu mogą pojawić się również: metaliczny posmak w ustach, zmiany skórne i podrażnienie błony śluzowej żołądka.

Jod a tarczyca – pierwiastek ten jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Zarówno jego niedobór, jak i nadmiar, mogą zaburzać pracę gruczołu, dlatego istotne jest dostarczanie jodu do organizmu w odpowiedniej ilości. Przy podejrzeniu lub rozpoznaniu choroby tarczycy nie należy samodzielnie rozpoczynać suplementacji jodu. Zestawy witamin i minerałów ze znaczną zawartością jodu powinny być stosowane jedynie wtedy, gdy dieta nie pokrywa zapotrzebowania organizmu na ten pierwiastek. Jeśli pojawiają się wątpliwości co do poziomu jodu w organizmie, można wykonać odpowiednie badania, które pozwolą określić, czy zawartość jodu jest prawidłowa, czy też zbyt niska.