Czym różni się angina wirusowa od bakteryjnej?

Lipiec 04, 2025
Karina Braja
Karina Braja

magister farmacji

Angina wirusowa i bakteryjna różnią się nie tylko czynnikiem wywołującym zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, ale również objawami i leczeniem. Jak odróżnić anginę wirusową od bakteryjnej, aby móc wdrożyć odpowiednią terapię i zapobiegać powikłaniom?

Czym różni się angina wirusowa od bakteryjnej?
źródło: Freepik
Spis treści

Angina wirusowa czy bakteryjna?- charakterystyczne objawy różnicujące

Dwa główne rodzaje anginy to zapalenie gardła i migdałków o podłożu bakteryjnym lub wirusowym. W związku z tym, że zakażenie wywołane jest przez inny czynnik etiologiczny, każdy z rodzajów anginy ma nieco inny przebieg. To właśnie na podstawie typowych objawów można różnicować anginę wirusową od bakteryjnej. Jeśli chodzi o infekcje wywołaną przez paciorkowca ropotwórczego- Streptococcus pyogenes to początek choroby może być dość nagły i często przed typowymi dla anginy objawami, tj. ból gardła, czy gorączką pojawiają się mniej charakterystyczne dolegliwości, m.in. nudności, wymioty, czy ból brzucha. W czasie infekcji występuje również wysoka gorączka, przekraczająca 38°C, jak i powiększone węzły chłonne oraz naloty włóknikowy na migdałkach. Objawy anginy paciorkowcowej[FP3]  najczęściej dotykają dzieci w wieku 5-11 lat, a najwięcej zachorować odnotowuje się późną zimą i/lub wczesną wiosną. Co więcej, w przebiegu anginy paciorkowcowej nie występuje kaszel.

Natomiast za występowanie anginy wirusowej odpowiada wiele rodzajów patogenów wirusowych, m.in. Adenovirus, wirusy  Coxsackie, Rhinovirus, Reovirus, wirus Herpex simplex i Epsteina-Barra, a także wirusy paragrypy, grypy, cytomegalii, odry i różyczki. W związku z czynnikiem etiologicznym, odpowiedzialnym za rozwój choroby, wyróżnia się nieco inne objawy ogólne, czy charakterystyczne zmiany na śluzówce jamy ustnej, tj. pęcherzyki na łukach podniebiennych w przypadku infekcji wywołanej przez wirusy Coxsackie, czy duży obrzęk migdałków i nalot w przebiegu mononukleozy zakaźne wywołanej przez wirus Epsteina-Barra. Angina wirusowa to nie choroba sezonowa, ale całoroczna, a zachorować mogą osoby w każdym wieku. Objawy narastają wolniej niż w przypadku zakażenia bakteryjnego. Gorączka zwykle nie jest wysoka (wyjątek stanowi zakażenie wirusem Epsteina-Barra) i nie przekracza 38°C, zaczerwienione i obrzęknięte gardło utrudnia picie i jedzenie, z powodu narastającego wówczas bólu. W przebiegu infekcji pojawiają się dodatkowe objawy, tj. kaszel, katar, zapalenie spojówek, chrypka, czy biegunka.

 

Ból gardła w przebiegu anginy to dość subiektywny objaw. Nawet jeśli z infekcją wirusową związany jest umiarkowany ból gardła, to dla niektórych może być ona bardzo nasilony, a dzieci będę z jego powodu odmawiać jedzenia.

 

 

Angina bakteryjna czy wirusowa? Porównaj objawy w tabeli!

Cecha

Angina wirusowa

Angina bakteryjna (ropna)

Czynnik etiologiczny

Wirusy: najczęściej adenowirusy, rhinowirusy, wirus grypy, paragrypy, RSV, enterowirusy, wirus Epsteina-Barr (EBV)

Bakterie – najczęściej Streptococcus pyogenes (paciorkowiec β-hemolizujący grupy A)

Początek choroby

Zwykle powolny, poprzedzony katarem lub osłabieniem

Nagły, często bez wcześniejszych objawów, jeśli już występują to są to nudności, czy wymioty

Gorączka

Niska lub umiarkowana (do 38°C), może jej w ogóle nie być

Wysoka (często > 38,5°C), nagły skok temperatury

Katar, kaszel, chrypka

Obecne – to cecha typowa dla infekcji wirusowej

Nieobecne lub minimalne – brak kaszlu to ważny objaw różnicujący

Powiększenie węzłów chłonnych

Rzadziej

Częste, węzły chłonne szyjne powiększone i bolesne podżuchwowo

Wygląd gardła i migdałków

Zaczerwienienie, obrzęk, mogą występować pęcherzyki, owrzodzenia

Migdałki zaczerwienione, powiększone, z białym lub żółtym ropnym nalotem

Inne objawy

Katar, kichanie, łzawienie oczu, bóle mięśni, ogólne rozbicie, kaszel, chrypka, zapalenie spojówek

Ból głowy, nudności, ból brzucha, brak apetytu

Czas trwania

3–7 dni, z tendencją do samoistnego ustępowania

7–10 dni, wymaga leczenia antybiotykiem

Częstość występowania

Bardziej powszechna – około 80% przypadków zapalenia gardła

Rzadsza – około 20% przypadków u dzieci, jeszcze mniej u dorosłych

Grupy pacjentów szczególnie narażonych

Dzieci i osoby dorosłe; głównie okres jesienno-zimowy, ale generalnie uznawana za infekcję całoroczną

Zwykle występuje angina u dziecka w wieku 5–11 lat; rzadziej u dorosłych

 

 

Produkty na ból gardła

    Angina wirusowa a bakteryjna- odpowiednie leczenie

    Angina bakteryjna wymaga leczenia antybiotykiem. Jeśli nie ma przeciwwskazań stosowana jest penicylina fenoksymetylowa. W przypadku zakażenia wirusem taka farmakoterapia będzie natomiast nieskuteczna. W obu sytuacjach ważne jest również leczenie objawowe oparte na stosowaniu doustnych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Ważne są również  preparaty na ból gardła o działaniu miejscowym, tj. pastylki do ssania, spraye do gardła, czy płyny do płukania. Przy bardziej nasilonych dolegliwościach warto sięgać po środki miejscowo znieczulające (lignokaina) i działające silnie przeciwbólowo (benzydamina, flurbiprofen). Pomocne będą również substancje o miejscowym działaniu antyseptycznym. Jeśli w przebiegu anginy wirusowej występują dodatkowe objawy związane z infekcją, tj. katar, kaszel, chrypka, czy zapalenie spojówek również warto zastosować leki łagodzące te symptomy.

     

     

    Angina bakteryjna a wirusowa- jakie niosą za sobą ryzyko powikłań?

    Powikłania anginy wirusowej zwykle nie są groźne i obejmują wtórne nadkażenia bakteryjne, zapalenie ucha środkowego i zatok. Wyjątek stanowi zakażanie wywołane przez wirus Epsteina-Barra. Powikłania w przypadku mononukleozy zakaźnej mogą obejmować zaburzenia neurologiczne, zapalenie mięśnia sercowego, trzustki, czy też niedokrwistość hoemolityczną.

    Z kolei angina paciorkowcowa, która nie jest odpowiednio leczona, może spowodować poważne powikłania zdrowotne, które bez właściwej interwencji mogą prowadzić nawet do śmierci chorego. Zalicza się do nich, m.in. ropień okołomigdałkowy, zapalenie węzłów chłonnych szyjnych, ucha środkowego, wyrostka sutkowatego oraz zatok przynosowych. Po przebyciu anginy ropnej mogą pojawić się również późne autoimmunologiczne powikłania, tj. gorączka reumatyczna, czy ostre kłębuszkowe zapalenie nerek. 

    Angina bakteryjna i wirusowa znacznie różnią się od siebie nie tylko czynnikiem wywołującym chorobę, ale również objawami, leczeniem i ewentualnymi powikłaniami. Dlatego też tak ważne jest właściwe rozpoznanie choroby. Z pomocą przychodzą dostępne w aptekach szybkie testy płytkowe o wysokiej czułości, które zawierają przeciwciała specyficzne dla antygenów paciorkowca S. pyogenes, co pozwala wykryć obecność bakterii wymazie z gardła.

    Bibliografia

    1.       Syryło A.; Zapalenie migdałków podniebiennych; Alergoprofil 2009; 5(1): 11-15.

    2.       Wrembel J.M., Jarmoliński T.; Mononukleoza zakaźna u dzieci – doświadczenia własne; DOI: 10.5604/08606196.1205283.

    Chociaż niniejszy serwis może zawierać informacje dotyczące kwestii medycznych, prawnych czy biznesowych informacje te nie mogą stanowić ani zastępować porady specjalisty. ADPHARMA SP. Z O.O. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje związane bezpośrednio lub pośrednio z jakimikolwiek działaniami lub zaniechaniami podejmowanymi przez użytkownika w oparciu o informacje lub materiały zawarte w niniejszym serwisie. Chociaż ADPHARMA SP. Z O.O. podejmuje wszelkie uzasadnione środki, aby informacje na tej platformie były dokładne, kompletne i aktualne, nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub straty związane z niedokładnością, niekompletnością, nierzetelnością lub brakiem aktualności informacji. Niniejszy serwis zawiera również publikacje naukowe, opinie ekspertów oraz wytyczne organizacji branżowych i naukowych. Wszelkie takie informacje stanowią wyłącznie opinie osób lub podmiotów, które je wyraziły i nie należy ich interpretować jako poglądów lub zobowiązań ADPHARMA SP. Z O.O.

    Zobacz więcej artykułów

    • Ból gardła i chrypka
      gardło
      Co na ból gardła dla dzieci i dorosłych, domowe sposoby na gardło.

      Ból gardła to objaw, który daje się we znaki nie tylko dzieciom, ale również dorosłym. Jest wiele sposobów na ból gardła - część z nich opiera się o preparaty z apteki. Inne sposoby na gardło to te często zapomniane, ale skuteczne i łatwo dostępne domowe metody na ból gardła. Zależnie od wieku pacjenta można sięgnąć po różne środki na gardło np. zioła, ale również spray, tabletki, pastylki, a dla młodszych syrop czy lizak na gardło. Co warto wiedzieć wybierając środek na gardło dla dziecka i dorosłego i czym się kierować? Może warto połączyć apteczny i domowy środek na ból i zapalenie gardła i szybko pozbyć się wspomnianych dolegliwości?

    • 7 domowych sposobów na przeziębienie
      przeziębienie
      7 domowych sposobów na przeziębienie

      Jesienią i zimą przeziębienie to bardzo częsta przypadłość. Choroba niesie za sobą wiele nieprzyjemnych dolegliwości, tj. zatkany nos, drapanie w gardle, osłabienie, stan podgorączkowy. Często w walce z infekcją sięgamy po domowe sposoby na przeziębienie. Często stawiamy sobie pytanie dobre na przeziębienie spośród łatwo dostępnych, domowych metod? Czosnek, miód, imbir, kurkuma, a może bańki i gorąca kąpiel? W tym artykule podajemy kilka sprawdzonych receptur jak domowymi sposobami walczyć z infekcją wirusową zwaną przeziębieniem.

       

    • Co na ból gardła przy karmieniu piersią? Zapalenie gardła w ciąży.
      ciąża
      Co na ból gardła przy karmieniu piersią? Zapalenie gardła w ciąży.

      Ból gardła pojawia się u wielu kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Jak bezpiecznie leczyć ból gardła i chrypkę w ciąży? Co na ból gardła podczas karmienia piersią można stosować?

    • Zapalenie gardła a angina - różnice, leczenie
      angina
      Zapalenie gardła a angina - różnice, leczenie

      Ostry ból gardła, szkliste migdałki i nalot na podniebieniu - czy to już angina? Jak odróżnić ją od wirusowego zapalenia gardła? Czy angina jest zaraźliwa? Ile trwa i jak ją leczyć?

    • Zapalenie gardła u dziecka – co na bolące gardło dla najmłodszych?
      zapalenie gardła u dzieci
      Zapalenie gardła u dziecka – co na bolące gardło dla najmłodszych?

      Ból gardła u dziecka najczęściej jest wynikiem infekcji, choć może być spowodowany również podrażnieniem śluzówki przez czynniki zewnętrzne. Jak leczyć bakteryjne, a jak wirusowe zapalenie gardła u dziecka? Kiedy zgłosić się z małym pacjentem do lekarza?