Odwodnienie u osób starszych - jakie elektrolity najlepiej wybrać?

Problem odwodnienia u osób starszych

Zwykle odwodnienie kojarzy się z latem i upałami, ale w przypadku osób starszych do deficytu wody w organizmie może dojść nawet przy niezbyt wysokich temperaturach, na skutek przyjmowanych leków lub stanu chorobowego. Można wyobrazić sobie, że zapotrzebowanie organizmu na wodę jest zbliżone zarówno dla osób młodych, jak i seniorów. Nie mniej jednak osoby w podeszłym wieku znacznie słabiej odczuwają pragnienie. Dzieje się tak na skutek spadku wrażliwości nerwów obwodowych zlokalizowanych w obrębie przewodu pokarmowego. Ich zadaniem jest przekazywanie do ośrodkowego układu nerwowego informacji na temat objętości przyjętych płynów. Jeśli proces ten jest zaburzony osoba starsza nie odczuwa potrzeby nawadniania się.

W przypadku osób starszych mówimy zwykle o odwodnieniu hipertonicznym. Charakteryzuje się ono nadmierną utratą wody i zatrzymaniem elektrolitów. Do takiego stanu prowadzi zbyt mała podaż wody i zbyt duża jej utrata przez skórę, płuca, przewód pokarmowy czy też układ moczowy.

Ponadto wraz z wiekiem spada ilość wody w organizmie. Ma to związek z utratą beztłuszczowej masy ciała. Dla zobrazowania zawartość wody w organizmie osoby po 65. roku życia wynosi 45-50%, osoby w wieku 30 lat ok. 60%, a noworodka aż 80%. Do tego towarzyszące seniorom schorzenia oraz stosowane leki zwiększające diurezę bardzo szybko mogą prowadzić do odwodnienia organizmu osoby starszej. Złe samopoczucie, splątanie czy osłabienie to tylko niektóre z objawów odwodnienia. Trudno jest postawić właściwą diagnozę, ponieważ w wielu przypadkach objawy dehydratacji są zbliżone do symptomów chorób towarzyszącym osobom starszym.

Objawy odwodnienia u osób starszych

Symptomy odwodnienia nie zawsze są specyficzne. Co ważne pogorszenie się stanu chorego następuje etapami wraz z upływem czasu. Początkowo zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej są niemal niewidoczne. Chociaż można obserwować spadek sprężystości skóry, skłonność do infekcji dróg moczowych, ciemny kolor moczu czy zaparcia. Im szybciej dojdzie do zatrzymania procesu odwodnienia tym skutki zdrowotne będą mniej poważne.

Gdy ubytek wody w organizmie wynosi 2-4% masy ciała pojawiają się takie objawy jak:

• silne uczucie pragnienia,
• osłabienie,
• suchość w ustach,
• nudności,
• wzdęty brzuch,
• zawroty głowy,
• ból głowy,
• brak apetytu,
• zaburzenia mowy i/lub widzenia,
• skurcze mięśni,
• spadek ciśnienia tętniczego.

W momencie gdy ubytek wody postępuje i wynosi 5-6% masy ciała senior odczuwa senność, mrowienie, drętwienie i drażliwość. Gdy zawartość wody spada dalej w granicach 10-15% masy ciała pojawiają się zaburzenia świadomości, drgawki, utrata mowy i przytomności. Gdy proces postępuje i utrata wody wynosi ponad 15% masy ciała jest to stan zagrażający życiu (skrajne odwodnienie).

Czynniki ryzyka i przyczyny odwodnienia organizmu u osób starszych

Wiele czynników nakładających się na siebie przyczynia się do odwodnienia organizmu osób starszych. To właśnie dlatego organizm seniora tak szybko może się odwodnić, co biorąc pod uwagę jego kondycję zdrowotną jest bardzo niebezpieczne.

Oczywiście istotne są wspomniane wcześniej obniżone pragnienie oraz spadek ilości wody w organizmie, które są procesami fizjologicznymi postępującymi wraz z upływem lat. Jakie jeszcze czynniki sprzyjają spadkowi poziomu wody w organizmie i wywołują zaburzenia elektrolitowe u osób starszych?

• zaburzenia hormonalne, wywołane np. przez nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (SIADH- zespół nieodpowiedniego wydzielania wazopresyny)
• biegunki, wymioty,
• wysoka temperatura na zewnątrz, co wzmaga potliwość i zwiększa parowanie wody,
• choroby neurodegeneracyjne, które ograniczają sprawność oraz przyczyniają się do tego, że osoba chora zapomina o piciu (m.in. choroba Alzheimera, Parkinsona),
• nietrzymanie moczu, jeśli senior nie potrafi poradzić sobie z problemem świadomie ogranicza przyjmowanie płynów,
• dolegliwości bólowe oraz obniżenie sprawności ruchowej będą powodować ograniczenia w poruszaniu się, trudność może sprawiać zwyczajne pójście do kuchni po szklankę wody,
• stosowanie leków na nadciśnienie zwiększających diurezę,
• nadmierne picie alkoholu, ale też kawy i herbaty,
• nadużywanie soli kuchennej.

Skutki odwodnienia u osób starszych

Zaburzenie wodno-elektrolitowe mogą nieść za sobą poważne skutki zdrowotne, szczególnie gdy utrzymują się długotrwale. Taki stan zaburza pracę nerek i serca. Spadek objętości wody w organizmie powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego z jednoczesnym wzrostem tętna.

Odwodnienie może prowadzić również do zaburzeń widzenia, splątania, problemów z koncentracją i pamięcią. Takie zaburzenia mogą doprowadzić również  do wypadków wśród osób starszych, bo przy takich dolegliwościach nie trudno o upadek czy nieostrożne wtargnięcie na jezdnię.

Częstym skutkiem niewystarczającej ilości wody w organizmie są dysfunkcje przewodu pokarmowego w tym problemy trawienne i przewlekłe zaparcia, które nie ustępują mimo stosowania leków na zaparcia. W wielu przypadkach, aby doszło do defekacji konieczne jest upłynnienie mas kałowych zalegających w jelicie grubym, a do tego niezbędna jest woda.

Jeśli doszło do poważnego odwodnienia może okazać się, że konieczna będzie hospitalizacja i podanie płynów oraz elektrolitów dożylnie. W skrajnych przypadkach pacjent wymaga dializy, aby wesprzeć nerki. W przypadku niewielkiego odwodnienia poprawa następuje już kilkanaście minut po wypiciu wody.

Jakie elektrolity dla seniora warto wybrać?

Obecnie na rynku elektrolity, w tym te elektrolity na odwodnienie dla seniora stanowią sporą część asortymentu aptecznego. Producenci pomyśleli o potrzebach tej grupy wiekowej. Jest ona szczególna, ponieważ ze względu na współistniejące schorzenia, m.in. nadciśnienie czy cukrzycę niektóre składniki popularnych elektrolitów mogą być dla nich przeciwwskazane. Dlatego wśród elektrolitów dla osób po 65. roku życia pojawiają się takie o obniżonej zwartości jonów sodowych i cukru.

Co na odwodnienie dla seniora znaleźć można na aptecznych półkach? Całą gamę elektrolitów dla seniorów. Mają one odpowiednio skomponowane składy, co korzystnie wpływa na nawodnienie osób starszych. Nie bez znaczenia są również dodatkowe składniki. Zawartość jonów potasowych i magnezowych usprawnia pracę mięśni, w tym serca oraz układu nerwowego, a ziołowy wyciąg z pestek winogron wspomaga prawidłowy przepływ krwi w kończynach dolnych. Z kolei witaminy i minerały uzupełniające dietę osoby starszej w cenne składniki.

Często pojawia się również pytanie dotyczące stosowania tego typu preparatów : elektrolity dla seniora – ile razy dziennie? Tutaj ważne jest, aby dostosować się do wskazań producenta i nie przekraczać rekomendowanej przez niego dziennej dawki. Preparat stanowi uzupełnienie diety. Stosowanie elektrolitów w nadmiarze również może wpłynąć na rozregulowanie gospodarki wodno-elektrolitowej.

Jak zapobiegać odwodnieniu u osób starszych?

Elektrolity do picia dla seniorów to jedno warto również podjąć działania, które pozwolą zmotywować babcię czy dziadka do regularnego sięgania po wodę. Zatem jak nawodnić organizm u osoby starszej i jakie podjąć działania, aby uniknąć odwodnienia?

• ważne jest picie często, ale małych ilości, tak aby dziennie dostarczyć organizmowi 2 litry wody,
• warto urozmaicić smak wody można dodać do niej odrobinę mięty, pokrojony świeży ogórek lub owoce,
• wychodząc z domu należy zawsze zabierać ze sobą butelkę z wodą,
• dobrze pamiętać, że świeże warzywa i owoce to składniki diety, które wspomagają nawodnienie,
• w upalne dni należy unikać przebywania na słońcu,
• lepiej zrezygnować z picia mocnej kawy, herbaty, a nawet niektórych naparów ziołowych, które dodatkowo wzmagają diurezę na rzecz świeżych soków z dodatkiem wody lub owocowych herbat,
• seniorom warto osobiście przypominać o częstym piciu wody, jeśli mieszkają jednak sami pomocna może okazać się aplikacja w telefonie, ale inna forma przypomnienia.

Jak łatwo zauważyć osoby starsze trzeba pilnować, aby wypijały odpowiednią ilość wody. Pomocne w nawodnieniu są niewątpliwe elektrolity dla seniora. Domowe sposoby wskazują jak można je wykonać samodzielnie. Wystarczy jedynie zmieszać litr wody, 2 łyżki miodu i pół łyżeczki soli kuchennej. Co więcej elektrolity na wzmocnienie dla osoby starszej nie muszą być stosowane jedynie w upalne dni. Właściwe nawodnienie ważne jest w zasadzie codziennie. Dlatego oprócz wypracowania nawyku regularnego sięgania po wodę warto podawać seniorom dedykowane dla nich elektrolity każdego dnia.