Czy inhalacja pomaga na kaszel? Jakie preparaty do inhalacji skutecznie łagodzą kaszel?

Karina Braja
Karina Braja

magister farmacji

Inhalacja, zarówno ta parowa, jak i z wykorzystaniem nebulizatora to popularny sposób na objawy infekcji górnych dróg oddechowych. Po jakie preparaty do inhalacji warto sięgać w przypadku kaszlu u dzieci i dorosłych? Czy inhalacja to skuteczna metoda na kaszel?

Czy inhalacja pomaga na kaszel? Jakie preparaty do inhalacji skutecznie łagodzą kaszel?
źródło: freepik
Spis treści

Inhalacje na kaszel – dlaczego mogą pomóc?

Kaszel to w zasadzie fizjologiczny odruch, który ma za zadanie pomóc oczyścić drzewo oskrzelowe. Pozwala usunąć zalegającą w drogach oddechowych flegmę oraz zabezpiecza przed przedostaniem się ciał obcych do niższych partii drzewa oddechowego. Receptory kaszlowe rozlokowane są w obrębie błony śluzowej nosa, zatok, tchawicy, oskrzeli, krtani, uszu, przełyku, żołądka, osierdzia, opłucnej ściennej czy też przepony, a ich drażnienie poprzez czynniki mechaniczne bądź fizykochemiczne generuje kaszel.

 

Kaszel ostry, tj. trwający do 3 tygodni, zwykle ma związek z infekcją dróg oddechowych, której przyczyną w głównej mierze są wirusy. Kiedy kaszel utrzymuje się dłużej, nawet do 8 tygodni nazywany jest podostrym i ma on niemal w 90% przypadków charakter poinfekcyjny. Nabłonek drzewa oskrzelowego potrzebuje stosunkowo długiego czasu na regenerację po chorobie. Ze względu na charakter kaszlu wyróżnia się kaszel suchy i kaszel mokry, czyli bez odksztuszania plwociny i z odksztuszaniem plwociny.

 

Tylko poznając charakterystyczne cechy kaszlu, który jest dość niespecyficznym objawem można właściwie poprowadzić jego leczenie. Zwykle w czasie trwania infekcji charakter kaszlu zmienia się. Początkowo suchy, bezproduktywny odruch, związany z podrażnieniem gardła przez spływającą z nosa i zatok wydzielinę, po kilku dniach zmienia się w kaszel mokry. Dlatego chcąc stosować inhalacje na kaszel należy odpowiednio ją dobrać. Inne preparaty sprawdzą się na kaszel suchy, inne na mokry, ale są również takie, które można stosować na każdy rodzaj kaszlu. Co najważniejsze w przebiegu niemal każdej infekcji inhalacja na kaszel pozwoli nawilżyć drogi oddechowe i wspomoże fizjologiczne procesy związane z samooczyszczaniem się nabłonka i jego regeneracją. Domowe inhalacje na kaszel to coś co warto robić już przy pierwszych objawach infekcji. Jest to uniwersalny sposób również na inne symptomy przeziębienia, tj. katar, zatkany nos, suchość i drapanie w gardle.

 

Nebulizacja to również sposób na podawanie wielu leków przepisanych przez lekarza, stosowanych w infekcjach dróg oddechowych, w formie wziewnej. Ich aplikacja w postaci mgiełki to możliwość dotarcia farmaceutyku bezpośrednio w miejsce działania. Umożliwia to ograniczenie działań niepożądanych związanych z farmakoterapią oraz szybszy początek działania leku.

 

 

Inhalacje z soli fizjologicznej na kaszel

Najbardziej uniwersalnym rozwiązaniem do wykonania w warunkach domowych w przypadku kaszlu jest zastosowanie roztworów chlorku sodu (NaCl) o różnym stężeniu i ewentualnie zawierających różne dodatkowe substancje do nebulizacji, czyli inhalacji z wykorzystaniem nebulizatora. Urządzenie to dzięki odpowiedniej technologii zmienia płynny roztwór soli w mgiełkę, którą z łatwością mogą aspirować do dróg oddechowych zarówno dzieci jak i osoby dorosłe.

 

W zależności od stężenia zastosowanej soli bądź tych dodatkowych składników, którymi najczęściej są ektoina lub kwas hialuronowy osiąga się nieco inny efekt. Dlatego jedne ampułki sprawdzą się do nebulizacji z przypadku kaszlu mokrego, inne suchego, a jeszcze inne będą uniwersalne.

 

 

Inhalacja z soli fizjologicznej na kaszel, tj. z 0,9% roztworu chlorku sodu jest właśnie tą najbardziej uniwersalną. Dlatego dla rodziców, którzy nie wiedzą jaki charakter kaszlu męczy ich malucha taka inhalacja będzie najbardziej bezpieczna. Inhalacje z soli fizjologicznej na kaszel pozwolą przede wszystkim nawilżyć drogi oddechowe, a także wspomogą ich oczyszczanie.  Sól fizjologiczna na kaszel działa bardzo łagodnie i w zasadzie można ją stosować bez ograniczeń wiekowych. Sprawdzi się ona w początkowej fazie infekcji lub też jako wspomaganie leczenia podstawowego i poprawy funkcjonalności dróg oddechowych w późniejszej fazie choroby, która zwykle wymaga już konsultacji lekarskiej.

 

Jeśli chcemy, aby inhalacja z soli na kaszel działała jeszcze bardziej nawilżająco i łagodząco, np. w przypadku długo utrzymującego kaszlu poinfekcyjnego lub gdy mamy wysuszone i „zdarte gardło” warto sięgnąć po ampułki zawierające roztwór soli fizjologicznej i kwasu hialuronowego.

 

Ciekawym połączeniem jest również sól fizjologiczna i ektoina, np. Ectodose. Ektoina zawarta w preparacie wiąże wodę, działa ochronnie i przeciwzapalnie na komórki błonka. Pozwala zatem nawilżyć drogi oddechowe, wspomóc ich regenerację oraz łagodzi stan zapalny. Jest to preparat, który sprawdza się w kaszlu związanym z alergią i infekcją. Można go stosować zarówno na kaszel suchy, ponieważ nawilża śluzówkę, jak i mokry, gdyż wspomaga upłynnienie zalegającej flegmy. Aby wzmocnić ten efekt działania w przypadku kaszlu z odksztuszaniem wydzieliny można zastosować preparat zawierający ektoinę oraz sól hipertoniczną (zwykle 3% roztwór chlorku sodu).

 

Inhalacje na kaszel z soli hipertonicznej zmniejszają lepkość plwociny i ułatwiają ruch rzęsek. Nebulizacja wyższymi stężeniami soli uznana jest jako leczenie wykrztuśne. W krótkim czasie po jej wykonaniu pacjent może efektywniej oczyścić drogi oddechowe, co jest pożądanym efektem w przypadku zalegającej w drogach oddechowych flegmy. Sól hipertoniczna może jednak wzmagać kaszel, a u niektórych pacjentów wywołać nadreaktywność oskrzeli, co niekiedy skutkuje ich skurczem. Dlatego też w niektórych przypadkach lekarze zalecają łączoną inhalację soli hipertonicznej z lekiem rozszerzającym drogi oddechowe. Bezpieczne do stosowania w warunkach domowych są hipertoniczne roztwory soli zawierające do 3% chlorku sodu. Nie mniej jednak ich stosowanie u dzieci do 1. roku życia powinno być skonsultowane z lekarzem. Nebulizacji z soli hipertonicznej nie wykonuje się na wieczór, ze względu na jej działanie wykrztuśne. Dla złagodzenia działania drażniącego po zastosowaniu tego typu preparatu na rynku dostępne są również ampułki do inhalacji zawierające 3% roztwór chlorku sodu oraz kwas hialuronowy.

 

Bez wątpienia sól fizjologiczna do inhalacji na kaszel to bezpieczna metoda zarówno dla dzieci, jak i kobiet w ciąży i matek karmiących. Jest to jeden z nielicznych sposobów na kaszel i przeziębienie z których może korzystać młoda mama bez obaw o bezpieczeństwo swoje i swojej pociechy.

 

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Inhalacja w ciąży – czy jest to bezpieczny sposób na przeziębienie dla przyszłej mamy?

 

Sięgając po ampułki do inhalacji warto jednak sprawdzić w specyfikacji swojego nebulizatora czy dany roztwór może być bezpiecznie w nim używany. Niektóre preparaty ze względu na wielkość cząsteczek nie będą nadawały się do wykorzystywania w każdym urządzeniu, m.in. ampułki z kwasem hialuronowym. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku nebulizatorów siateczkowych.

 

 

Inhalacja na kaszel

     

     

    Olejki eteryczne do inhalacji na kaszel

    Popularne są również domowe inhalacje na kaszel z wykorzystanie olejków eterycznych. Aromaterapia to popularna metoda łagodzenia klasycznych objawów przeziębienia. Olejki eteryczne wspomagają oczyszczanie dróg oddechowych z wydzieliny, działają również miejscowo przeciwzapalnie i przeciwdrobnoustrojowo. Domowa inhalacja na kaszel z wykorzystaniem olejków jest również niezwykle prosta w wykonaniu. Wystarczy do miski z ciepłą wodą zaaplikować kilka kropli olejku i siedząc nad roztworem spokojnie i głęboko oddychać. Aby poprawić jakość powietrza w całym pomieszczeniu warto wykorzystać dyfuzor ultradźwiękowy bądź nawilżacz powietrza do którego można aplikować olejek eteryczny. Przy męczącym kaszlu taka inhalacja będzie niewątpliwie działać bardzo łagodząco i kojąco.

     

    Czym robić inhalacje  z wykorzystaniem olejków eterycznych? Na rynku dostępne są złożone kompozycje lub pojedyncze olejki. Jakie sprawdzą się w przypadku infekcji dróg oddechowych, a w szczególności zadziałają łagodząco na kaszel?

    • olejek miętowy
    • olejek eukaliptusowy
    • olejek z bergamotki,
    • olejek lawendowy,
    • olejek sosnowy,
    • olejek pichtowy,
    • olejek z drzewa herbacianego.

     

    Nie można zapominać jednak, że olejki eteryczne chociaż skuteczne na objawy przeziębienia mogą działać drażniąco na drogi oddechowe. Dlatego w przypadku wielu preparatów tego typu występują ograniczenia wiekowe co do ich stosowania. Niektóre złożone produkty olejkowe do inhalacji mogą być stosowane u dzieci od 4., a inne od nawet 7. roku życia. Zawsze przed zastosowaniem preparatu u dziecka należy to sprawdzić.

     

     

    Ziołowa inhalacja na kaszel

    Popularna inhalacja bez inhalatora na kaszel i inne objawy przeziębienia to również ta z wykorzystaniem ziołowych naparów. Wystarczy do miski z ciepłą wodą wrzucić saszetkę zawierającą susz lub kilka łyżek sypkich ziół, usiąść z twarzą nad miską, a głowę nakryć ręcznikiem. Da to świetny efekt nawilżający i łagodzący, a także pomoże upłynnić zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę. Taką inhalację można wykonywać zarówno przy suchym jak i mokrym kaszlu oraz w przypadku kaszlu poinfekcyjnego, który utrzymuje się nawet kilka tygodni. Ze względu na wysoką temperaturę wody należy zachować szczególną ostrożność wykonując tego typu zabieg u dzieci.

     

    Jakie zioła sprawdzą się do wykonania popularnej „parówki” przy przeziębieniu?  Są to m.in. rumianek, tymianek, rozmaryn, szałwia, majeranek, prawoślaz czy podbiał, które to łatwo można dostać w aptece. Można sięgać po pojedyncze preparaty lub mieszanki ziołowe.

     

    Inhalacje to bardzo prosty sposób na kaszel i inne objawy infekcji górnych dróg oddechowych, który można wykonać już przy pierwszych oznakach choroby. Najlepiej sprawdzi się sól fizjologiczna na kaszel, ale jeśli nie dysonujemy nebulizatorem to inhalacja parowa z wykorzystaniem olejków eterycznych bądź ziół również przyniesie dobre efekty. Najważniejsze, żeby skutecznie łagodzić kaszel suchy i efektywnie oczyszczać drogi w przypadku kaszlu mokrego. Dzięki temu znacznie szybciej i łatwiej uda się nam pokonać chorobę.

    Bibliografia

    1. Undrunas A., Kuziemski K.; Uporczywy kaszel — trudności diagnostyczno-terapeutyczne w codziennej praktyce lekarskiej; Forum Medycyny Rodzinnej 2017; 11 (4): 149–155.
    2. Krenke K. i inni; Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kaszlu u dzieci – aktualizacja; Lekarz POZ 2022; 3: 173-192.
    3. Koziewska K. i inni; Nebulizacja u pacjentów z chorobami układu oddechowego w okresie infekcyjnym; Alergoprofil 2023; 19 (2): 8-12.
    4. Jacyszyn K. i inni; Ektoina – naturalny ekstraprotektant pozyskiwany z ekstremofilów. Mechanizm działania i zastosowanie w produktach leczniczych i kosmetycznych; Farm Pol 2014; 70(6): 305-311.
    5. Szumny D. i inni; Leki roślinne stosowane w chorobach układu oddechowego; Dent. Med. Probl. 2007; 44 (4), 507–515.

    Chociaż niniejszy serwis może zawierać informacje dotyczące kwestii medycznych, prawnych czy biznesowych informacje te nie mogą stanowić ani zastępować porady specjalisty. ADPHARMA SP. Z O.O. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje związane bezpośrednio lub pośrednio z jakimikolwiek działaniami lub zaniechaniami podejmowanymi przez użytkownika w oparciu o informacje lub materiały zawarte w niniejszym serwisie. Chociaż ADPHARMA SP. Z O.O. podejmuje wszelkie uzasadnione środki, aby informacje na tej platformie były dokładne, kompletne i aktualne, nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub straty związane z niedokładnością, niekompletnością, nierzetelnością lub brakiem aktualności informacji. Niniejszy serwis zawiera również publikacje naukowe, opinie ekspertów oraz wytyczne organizacji branżowych i naukowych. Wszelkie takie informacje stanowią wyłącznie opinie osób lub podmiotów, które je wyraziły i nie należy ich interpretować jako poglądów lub zobowiązań ADPHARMA SP. Z O.O.

    Zobacz więcej artykułów

    • Inhalacje na kaszel suchy i mokry
      kaszel suchy i mokry
      Inhalacje na kaszel suchy i mokry

      Inhalacje na kaszel mokry i suchy mogą przynieść pacjentowi chwilową ulgę i poprawić komfort podczas choroby. Jakie inhalacje przygotować na uciążliwy i suchy kaszel, a jakie sprawdzą się lepiej przy produktywnym, mokrym kaszlu? Jak często wykonywać inhalacje i jak długo powinny one trwać?

    • Inhalacje na zatoki
      inhalacje
      Inhalacje na zatoki

      Jednym z domowych sposobów wykorzystywanych w leczeniu zapalenia zatok są inhalacje. Jakich efektów można oczekiwać po inhalacji? Czy oczyszczanie nosa i zatok jest skuteczniejsze od nebulizacji? Jakie inhalacje na zatoki można wykonać?

    • Domowe sposoby na mokry kaszel u dziecka
      kaszel mokry
      Domowe sposoby na mokry kaszel u dziecka

      Mokry kaszel u niemowlaka lub starszego dziecka najczęściej pojawia się przy infekcji górnych dróg oddechowych. Jeśli ma niewielkie nasilenie, wystarczające mogą być domowe sposoby, które złagodzą kaszel i poprawią komfort malucha. Co na mokry kaszel u dziecka można zastosować? Z jakich ziół można korzystać u pacjentów pediatrycznych? Czy mokrego kaszlu u dziecka można pozbyć się w ciągu jednego dnia?

    • Domowe sposoby na suchy kaszel u dziecka – inhalacje i łagodzące syropy
      kaszel suchy
      Domowe sposoby na suchy kaszel u dziecka – inhalacje i łagodzące syropy

      Suchy kaszel u dziecka zwykle oznacza początek infekcji. Często towarzyszy mu suchość i drapanie w gardle. Jak domowymi sposobami łagodzić kaszel u dziecka? Kiedy warto wykonać inhalacje na kaszel suchy i co podać maluchowi, żeby spokojnie przespał noc?

    • Nebulizator a inhalator – jaka jest różnica w działaniu i wykorzystaniu urządzeń?
      nebulizator
      Nebulizator a inhalator – jaka jest różnica w działaniu i wykorzystaniu urządzeń?

      Nebulizator i inhalator to określenia stosowane zamiennie. Czy jest to jednak właściwe? Jakie są podstawowe różnice pomiędzy inhalatorem a nebulizatorem? W jakich przypadkach warto stosować nebulizator a kiedy lepszym wyborem będzie inhalator?