Nebulizator a inhalator – jaka jest różnica w działaniu i wykorzystaniu urządzeń?

Karina Braja
Karina Braja

magister farmacji

Nebulizator i inhalator to określenia stosowane zamiennie. Czy jest to jednak właściwe? Jakie są podstawowe różnice pomiędzy inhalatorem a nebulizatorem? W jakich przypadkach warto stosować nebulizator a kiedy lepszym wyborem będzie inhalator?

Nebulizator a inhalator – jaka jest różnica w działaniu i wykorzystaniu urządzeń?
źródło: freepik
Spis treści

Inhalator a nebulizator różnice?

 

Zarówno inhalator jak i nebulizator mają to samo zadanie – wprowadzić lek do dróg oddechowych pacjenta, w miejsce jego działania. Ma to na celu osiągnięcie szybkiej aktywności terapeutycznej, zmniejszenie dawki leczniczej danej substancji i ograniczenie jej efektów ogólnoustrojowych, a tym samym ewentualnych skutków ubocznych. Tego typu metoda leczenia znalazła szerokie zastosowanie w schorzeniach dróg oddechowych, tj. astmie czy POChP, ale także w czasie infekcji sezonowych.

 

Zapalenie krtani, tchawicy czy oskrzeli często wymaga inhalacji z wykorzystaniem sterydu. Natomiast nebulizacja z soli pomoże na katar i kaszel związany z infekcją.

 

Zatem czym się różni nebulizator od inhalatora? Nebulizator ma za zadanie przekształcić roztwór zawierający lek w mgiełkę, która swobodnie aspirowana jest do dróg oddechowych pacjenta. Urządzenie wymaga zastosowania maseczki lub ustnika, aby zapewnić skuteczność inhalacji.

 

Najważniejszym aspektem w działaniu nebulizatora jest technologia pozwalająca na rozbicie cząsteczek leku na mniejsze, tak aby mógł on trafić w miejsce działania, tj. do odpowiedniego odcinka dróg oddechowych. Te o średnicy 0,5-2 µm docierają do pęcherzyków płucnych, 2-5µm do oskrzeli, 5–8 µm do tchawicy, a cząsteczki o wielkości powyżej 8 µm zatrzymują się w górnych drogach oddechowych (substancja czynna trafia np. do zatok).

 

Wyróżnia się urządzenia:

  • pnemumatyczno – tłokowe – dzięki działaniu kompresora płynny lek zamknięty w pojemniku zwanym nebulizatorem przekształcany jest w mgiełkę – tanie urządzenie, nadające się do podania wielu substancji i roztworów soli w różnym stężeniu,
  • ultradźwiękowe – umieszczony na płytce grzewczej lek jest rozbijany przez falę ultradźwiękową na mniejsze cząsteczki, urządzenie jest bardzo poręczne i niewielkich rozmiarów, ale dość drogie,
  • membranowe – lek rozbijany jest na mniejsze cząsteczki poprzez wciskanie w oczka membrany, co daje wysoką wydajność, koszty zakupu i eksploatacji tego typu sprzętu są jednak wysokie.

 

Nebulizator wymaga też zasilania zewnętrznego, dzięki któremu w sposób ciągły wytwarzana jest mgiełka. Natomiast inhalator nie wymaga podłączenia do prądu lub baterii. Jest to zwykle mniejsze urządzenie przeznaczone do podawania określonej dawki leku w formie proszku lub aerozolu. Co ważne działanie inhalatora musi być zsynchronizowane z wdechem. Lek zatem nie wpływa do dróg oddechowych podczas swobodnego oddychania tylko jest zaciągany podczas odpowiednio wykonanego wdechu przez chorego. Im proces ten jest lepiej wykonany tym terapia będzie efektywniejsza.

 

 

Inhalacja jest określeniem bardziej ogólnym niż nebulizacja, stąd też często nebulizator nazywany jest inhalatorem. Nie jest to błąd. Niewłaściwe jest zdecydowanie nazywanie wielodawkowego inhalatora z lekiem w formie proszku nebulizatorem.

 

 

Infekcja dróg oddechowych - inhalator czy nebulizator?

 

Bardzo popularną metodą leczenia infekcji górnych dróg oddechowych jest nebulizacja. Nic dziwnego sprzęt do jej wykonania jest ogólnodostępny i zwykle w przystępnej cenie. Jakie jeszcze zalety ma wykonywanie nebulizacji w okresie infekcyjnym:

 

  • podanie leku bezpośrednio do miejsca działania, co zapewnia szybki efekt i ogranicza systemowe działania niepożądane,
  • możliwość zastosowania mało inwazyjnych preparatów, które wspomagają nawilżanie i oczyszczanie dróg oddechowych, np. sól fizjologiczna w ampułkach, hipertoniczny roztwór soli, ampułki soli z dodatkiem kwasu hialuronowego lub ektoiny,
  • zastosowania tej samej metody na wiele objawów infekcji, tj. inhalacje na katar, inhalacje na kaszel suchy i mokry,
  • uniwersalna metoda leczenia dedykowania dla dzieci, w tym niemowląt, dorosłych, seniorów, a także bezpieczna dla kobiet w ciąży,
  • działa nie tylko leczniczo łagodząc objawy związane z infekcją, ale także profilaktyczne wspomagając funkcje obronne dróg oddechowych – można sięgać po nebulizator gdy w atmosferze unosi się smog lub gdy w otoczeniu szaleją wirusy.

 

Przeczytaj artykuł >> Inhalacje na zatoki – jak i z czego ją wykonać?

 

Inhalator zawierający zwykle sproszkowany lek serydowy również wykorzystywany jest w czasie infekcji, np. w stanach zapalnych krtani czy tchawicy. Ta metoda leczenia zdecydowanie bardziej dedykowana jest osobom dorosłym.

 

Podsumowując: inhalator a nebulizator w czasie infekcji – wybór częściej będzie padał na nebulizator. Obecnie sprzęt ten znajduje się niemal w każdym domu, a w sezonie infekcyjnym rzadko chowany jest do szafki.

 

 

Nebulizatory i inhalatory

     

     

    Nebulizator czy inhalator dla astmatyka?

     

    Aby zapobiegać czy też leczyć infekcje lub wspomagać terapię chorób infekcyjnych górnych dróg oddechowych częściej stosuje się nebulizację. Dla osób cierpiących na przewlekłe schorzenia, m.in. astma, POChP zdecydowanie lepszym wyborem będzie farmakoterapia z wykorzystaniem inhalatora kapsułkowego, proszkowego lub aerozolu. Dlaczego?

     

    • określona dawka leku trafia do dróg oddechowych pacjenta, co zapewnia stałość leczenia i możliwość monitorowania terapii i stanu zdrowia pacjenta,
    • małych rozmiarów urządzenie można mieć zawsze przy sobie, co jest szczególnie ważne w przypadku szybkodziałających leków rozszerzających drogi oddechowe,
    • duży asortyment leków, który można wykorzystywać w leczeniu przewlekłych schorzeń dróg oddechowych,
    • możliwość zastosowania większej ilości substancji w czasie 1 aplikacji – leki złożone (politerapia daje zwykle lepsze efekty terapeutyczne).

     

    Oczywiście nebulizacja może być również wykorzystywana jako uzupełnienie leczenia przewlekłych chorób dróg oddechowych. W wielu przypadkach inhalacja z wykorzystaniem różnych roztworów soli wspomagająca funkcjonowanie układu oddechowego poprawia komfort życia pacjentów i zapobiega zaostrzeniom. Trzeba jednak pamiętać, że nie wszystkie substancje będą na tyle trwałe, aby poddać je działaniu procesów fizycznych zachodzących podczas nebulizacji i nie wszystkie będą stabilne w formie roztworu. Dlatego nie ma możliwości ich podania w formie mgiełki.

     

     

    Inhalator czy nebulizator dla dziecka?

    Najtrudniejsze w stosowaniu inhalatora przez dziecko jest właściwe zsynchronizowanie wdechu wraz z wziewnym podaniem leku. Aby nieco ułatwić ten proces stosuje się dedykowane do wieku malucha komory inhalacyjne umożliwiające wykonanie głębokiego, powolnego wdechu. Gdy dziecko choruje na astmę stosunkowo szybko musi nauczyć się korzystania z tego typu sprzętu.

     

    Użytkowanie nebulizatora nawet przez bardzo małe dzieci jest zdecydowanie prostsze. Zakładając maluchowi maseczkę na twarz może on aspirować się mgiełką zawierającą cząsteczki leku swobodnie oddychając. Ważne jest na pewno odpowiednie ułożenie malucha, nebulizacji nie wykonujemy w pozycji horyzontalnej.

     

    Najbardziej popularny, nebulizator tłokowy, jest dość głośny podczas swojej pracy. Dziecko może bać się urządzenia. Nie dla wszystkich dzieci komfortowe jest też założenie przylegającej do twarzy maseczki.

     

    Producenci nebulizatorów wychodząc naprzeciw najmłodszym użytkownikom projektują sprzęty wyglądające bardziej „przyjaźnie”, np. inhalator tłokowy w kształcie misia oraz dołączają do zestawu maseczkę dedykowaną dzieciom, ustnik, a nawet smoczek do inhalacji dla niemowląt.

     

    Czym się różni inhalator od nebulizatora? Sposobem działania i formą podania leku. Ich rola natomiast jest podobna – wziewna aplikacja substancji do dróg oddechowych. Nebulizator stał się wyposażeniem niemal każdego domu i jest nieocenionym w łagodzeniu objawów przeziębienia, grypy czy covida zarówno u dorosłych jak i u dzieci. Inhalatory są natomiast dedykowane pacjentom z chorobami przewlekłymi, którzy muszą z nich korzystać regularnie i mieć je zawsze przy sobie.

    Bibliografia

    1. Karolewicz B., Pluta J., Haznar D.; Nebulizacja jako metoda podawania leków; Farmacja Polska, 2009, 65(4): 291-304.
    2. Wildhaber MD JH end others; Inhalation therapy in asthma: Nebulizer or pressurized metered-dose inhaler with holding chamber? In vivo comparison of lung deposition in children; The Journal of Pediatrics 1999; 1 (135): 28-33.
    3. Sygut M.; Nebulizacja w leczeniu dorosłych pacjentów; Kurier Medyczny 2023; 1: 90.

    Chociaż niniejszy serwis może zawierać informacje dotyczące kwestii medycznych, prawnych czy biznesowych informacje te nie mogą stanowić ani zastępować porady specjalisty. ADPHARMA SP. Z O.O. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje związane bezpośrednio lub pośrednio z jakimikolwiek działaniami lub zaniechaniami podejmowanymi przez użytkownika w oparciu o informacje lub materiały zawarte w niniejszym serwisie. Chociaż ADPHARMA SP. Z O.O. podejmuje wszelkie uzasadnione środki, aby informacje na tej platformie były dokładne, kompletne i aktualne, nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub straty związane z niedokładnością, niekompletnością, nierzetelnością lub brakiem aktualności informacji. Niniejszy serwis zawiera również publikacje naukowe, opinie ekspertów oraz wytyczne organizacji branżowych i naukowych. Wszelkie takie informacje stanowią wyłącznie opinie osób lub podmiotów, które je wyraziły i nie należy ich interpretować jako poglądów lub zobowiązań ADPHARMA SP. Z O.O.

    Zobacz więcej artykułów

    • Inhalacje na kaszel suchy i mokry
      kaszel suchy i mokry
      Inhalacje na kaszel suchy i mokry

      Inhalacje na kaszel mokry i suchy mogą przynieść pacjentowi chwilową ulgę i poprawić komfort podczas choroby. Jakie inhalacje przygotować na uciążliwy i suchy kaszel, a jakie sprawdzą się lepiej przy produktywnym, mokrym kaszlu? Jak często wykonywać inhalacje i jak długo powinny one trwać?

    • Inhalacje na zatoki
      inhalacje
      Inhalacje na zatoki

      Jednym z domowych sposobów wykorzystywanych w leczeniu zapalenia zatok są inhalacje. Jakich efektów można oczekiwać po inhalacji? Czy oczyszczanie nosa i zatok jest skuteczniejsze od nebulizacji? Jakie inhalacje na zatoki można wykonać?

    • Domowe sposoby na suchy kaszel u dziecka – inhalacje i łagodzące syropy
      kaszel suchy
      Domowe sposoby na suchy kaszel u dziecka – inhalacje i łagodzące syropy

      Suchy kaszel u dziecka zwykle oznacza początek infekcji. Często towarzyszy mu suchość i drapanie w gardle. Jak domowymi sposobami łagodzić kaszel u dziecka? Kiedy warto wykonać inhalacje na kaszel suchy i co podać maluchowi, żeby spokojnie przespał noc?

    • grypa a przeziębienie
      grypa
      Grypa a przeziębienie - jak je odróżnić?

      Kiedy pojawia się kaszel, katar i osłabienie, skąd wiesz że to przeziębienie, a nie grypa? Choroby te, mimo kilku podobieństw, mogą się znacząco różnić. Jakie są przyczyny grypy i przeziębienia? Co brać aby złagodzić odczuwane objawy?

    • Przeziębienie w ciąży - czy jest groźne? Jak je leczyć?
      przeziębienie w ciąży
      Przeziębienie w ciąży - czy jest groźne? Jak je leczyć?

      Przeziębienie na początku ciąży może budzić duży niepokój u kobiety. Czy ta infekcja jest rzeczywiście groźna dla płodu? Jakie są domowe sposoby na przeziębienie w ciąży? Jak leczyć grypę u kobiet ciężarnych i jak jej skutecznie zapobiegać?