Grypa a przeziębienie - jak je odróżnić?

Grypa i przeziębienie - co to za choroby?

Co to jest przeziębienie? Określane również jako choroba przeziębieniowa, jest zespołem objawów dotyczących nosa, zatok i gardła. Pojawia się głównie podczas chłodniejszych miesięcy. Przeziębienie u osób dorosłych występuje statystycznie 2-4 razy w roku, w przypadku dzieci - ponad dwukrotnie częściej. Każdego roku większość populacji przechodzi przeziębienie przynajmniej jeden raz. Mimo iż choroba ta ma najczęściej łagodny przebieg, objawy przeziębienia mogą być dla pacjenta męczące. Jest to przyczyną poszukiwania leków, które szybko uśmierzą odczuwane dolegliwości i poprawią samopoczucie.

Grypa - co to za choroba? Podobnie jak przeziębienie, jest to ostra infekcja dróg oddechowych. Według danych podawanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), każdego roku zapada na nią 5-10% dorosłych i 20-30% dzieci. Przebieg grypy jest dużo bardziej zróżnicowany. U części pacjentów jest on bezobjawowy, u innych - bardzo ciężki. Częstość zachorowań również rośnie w okresie jesienno-zimowym, z nasileniem w lutym.

Czy przeziębienie jest zaraźliwe? Tak. Największa zakaźność w przypadku przeziębienia przypada na pierwsze 2-3 dni choroby. Przy grypie, chory zaraża na dobę przed pojawieniem się u niego objawów i przez kolejnych kilka dni.

Przyczyny grypy i przeziębienia

Grypa i przeziębienie to choroby powodowane przez wirusy. Znanych jest obecnie ponad 200 typów wirusów, które mogą wywołać przeziębienie. Co to za wirusy? Głównie rhinowirusy, rzadziej koronawirusy, wirusy paragrypy, wirus RS i enterowirusy. Jeśli natomiast chodzi o przyczyny grypy, największe znaczenie ma wirus grypu typu A i B. Rzadziej dochodzi do infekcji wywołanej zakażeniem wirusem grypy typu C.

Grypa typu A bardzo szybko rozprzestrzenia się między ludźmi, a także niektórymi gatunkami zwierząt. Wirus grypy typu A częściej ulega mutacjom, w wyniku których powstają nowe szczepy, czasami bardzo niebezpieczne. To właśnie ten wirus, a dokładniej jego podtyp H1N1 wywołał ponad 100 lat temu pierwszą pandemię grypy. Tak zwana “hiszpanka” spowodowała wówczas śmierć kilkudziesięciu milionów ludzi na całym świecie. Od tamtej pory, doszło do wybuchu jeszcze 4 pandemii grypy, z których ostatnia miała miejsce w latach 2009-2010.

Grypa i przeziębienie to choroby, rozprzestrzeniające się głównie droga kropelkową. Ryzyko zakażenia rośnie więc w przypadku dłuższego przebywania w bliskim kontakcie z osobą chorą. Spędzanie czasu w dużych skupiskach osób w sezonie zwiększonej częstotliwości zachorowań potęguje prawdopodobieństwo zarażenia się wirusami, będącymi przyczyną przeziębienia i grypy. Wśród czynników ryzyka wymienić należy też zbyt rzadką lub niedokładną higienę rąk.

Objawy grypy i przeziębienia - podobieństwa i różnice

Grypa a przeziębienie - jak odróżnić te choroby? Nie zawsze jest to łatwe. Szczególnie na początku infekcji, dolegliwości mogą być na tyle zbliżone, że wręcz niemożliwym jest tylko na ich podstawie z całą pewnością zdiagnozować grypę lub przeziębienie. Oto różnice między tymi chorobami, które warto wziąć pod uwagę, starając się prawidłowo zidentyfikować rodzaj infekcji:

• początek dolegliwości - objawy grypy najczęściej pojawiają się nagle, a objawy przeziębienia dają o sobie znać stopniowo,
• gorączka - typowy objaw grypy, u chorych na przeziębienie temperatura jest normalna lub nieznacznie podwyższona,
• katar lub zatkany nos, kichanie, ból gardła - typowe objawy przeziębienia, rzadko pojawiają się przy grypie,
• kaszel, ból w klatce piersiowej - przy przeziębieniu objawy te mają umiarkowane nasilenie, natomiast w przypadku grypy - intensywne,
• ból głowy, bóle mięśniowo-stawowe - typowe objawy grypy, rzadko występują przy przeziębieniu,
• spadek apetytu - często pojawia się w przebiegu grypy, znacznie rzadziej w przebiegu przeziębienia,
• osłabienie, spadek samopoczucia - u pacjentów z grypą objawy te są zdecydowanie bardziej nasilone. Zwiększoną męczliwość chorzy mogą odczuwać nawet przez kilkanaście dni. Przy przeziębieniu może pojawić się osłabienie i pogorszenie samopoczucia, ale nie aż tak silne.

Ile trwa grypa? Objawy grypy utrzymują się 3-7 dni i po tym czasie zaczynają mijać. Osłabienie i zwiększona męczliwość u części pacjentów trwają jeszcze 2-3 tygodnie. Objawy przeziębienia nasilają się natomiast w ciągu pierwszych 2-3 dni, po upływie których stopniowo ustępują.

Jak leczyć grypę i przeziębienie?

Wiedząc już co to jest grypa i czym jest przeziębienia, łatwiej można zrozumieć, dlaczego w leczeniu tych chorób nie zaleca się antybiotyków. Leki te działają na bakterie. Ich zastosowanie w przypadku infekcji spowodowanej przez wirusy nie tylko nie spowoduje ustąpienia choroby, ale zaburzy mikrobiotę jelit i może być przyczyną pojawienia się działań niepożądanych. Jak zatem leczyć przeziębienie i jak leczyć grypę?

Przeziębienie - na ból można zastosować leki z paracetamolem, ibuprofenem (np. Ibupar), kwasem acetylosalicylowym lub innymi substancjami należącymi do niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Leki na katar z ksylometazoliną ub oksymetazoliną (np. Otrivin, Sudafed Xylospray) są skuteczne przy zatkanym nosie. W przypadku dużej ilości wydzieliny, bardziej efektywny jest bromek ipratropium, obecny m.in. w spray’u Otrivin ipra MAX. Pacjenci zmagający się z przeziębieniem często sięgają po preparaty wieloskładnikowe (np. Gripex, Coldrex, Theraflu), które jednocześnie działają na kilka objawów. Rzeczywiście, są one pomocne w łagodzeniu dolegliwości. 

Grypa - jak ją leczyć? U pacjentów, którzy w większym stopniu narażeni są na powikłania i cięższy przebieg choroby (o czym będzie w dalszej części artykułu) rekomenduje się jak najszybsze podanie leków przeciwwirusowych dostępnych na receptę. U osób bez czynników ryzyka, zaleca się leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Najczęściej stosuje się paracetamol lub ibuprofen, a u osób dorosłych również aspirynę. Można sięgnąć po tabletki Cefalgin Migraplus, zalecane przy gorączce oraz bólu o słabym lub umiarkowanym nasileniu. 

Preparaty przeciwbólowe i przeciwgorączkowe nie przyspieszą ustąpienia choroby, ale zmniejszą jej objawy i poprawią samopoczucie pacjenta. Jeśli u chorego pojawia się suchy kaszel, można zastosować lek przeciwkaszlowy na bazie dekstrometorfanu lub lewodropropizyny (np. Levopront, Unituss Junior). Katar jest rzadkim objawem grypy, ale jeśli wystąpi, można sięgnąć po te same leki co w przypadku przeziębienia. Pacjenci powinni też zadbać o regularne nawadnianie organizmu i odpoczynek.

Powikłania po grypie i przeziębieniu

Przeziębienie - przyczyną choroby są wirusy. Może się zdarzyć, że zakażenie zacznie rozprzestrzeniać się na pobliskie okolice. Możliwe powikłania przeziębienia to głównie bakteryjne zapalenie zatok przynosowych i bakteryjne zapalenie płuc. To ostatnie jest rzadkim powikłaniem, dotyczącym głównie osób w podeszłym wieku. Nagromadzona wydzielina, duża wilgotność i ciepło stwarzają dobre warunki do namnażania się bakterii. W ten sposób, z infekcji początkowo wirusowej, może rozwinąć się bakteryjna. U dzieci, dość częstym powikłaniem jest bakteryjne zapalenie ucha środkowego.

Powikłania po grypie dotyczą przede wszystkim dzieci między 6. miesiącem a 5. rokiem życia, osób z zaburzeniami odporności, otyłych, cierpiących na choroby przewlekłe oraz przebywające w placówkach opiekuńczych. Wśród możliwych powikłań po grypie znajdują się m.in. zapalenie tchawicy, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, utrata węchu i smaku, a także zespół wstrząsu toksycznego. 

Śmiertelność grypy szacowana jest na ok. 0,1-0,5%. Najwyższa jest u dzieci do 2. roku życia i osób w wieku podeszłym. Wystąpienie powikłań i konieczność hospitalizacji znacząco zwiększa ryzyko zgonu pacjenta.

 Szczepienie na grypę i inne formy profilaktyki obu chorób

Szczepienie to najlepsza metoda zapobiegania grypie. Przyczyną choroby są wirusy, które mutują, zmieniają się. W związku z tym, zazwyczaj co roku skład szczepionki również się zmienia. Zaleca się więc przyjęcie leku przed każdym sezonem. Szczepionka przeciw grypie zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań choroby i jej ciężkiego przebiegu. Jest bezpieczna, a działania niepożądane występujące po jej zastosowaniu najczęściej łagodne - ból, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wkłucia.

Przyjęcie szczepionki na grypę to nie jedyna metoda zapobieganiu zachorowaniu. Aby zmniejszyć ryzyko zarażenia wirusem grypy lub przeziębienia, warto pamiętać o higienie rąk, zasłanianiu ust w czasie kichania lub kaszlu oraz korzystania z maseczek podczas kontaktu z chorym. Bardzo ważne jest ograniczanie styczności z osobami, u których podejrzewa się lub stwierdzono grypę lub przeziębienie.

Przeziębienie a grypa - znając różnice między tymi chorobami, łatwiej jest je odróżnić. Przeziębienie ma łagodniejszy przebieg i powoduje pogorszenie samopoczucia pacjenta na kilka dni. W przypadku grypy, nasilenie objawów jest zazwyczaj większe, a chory może czuć się bardzo osłabiony przez kilka dni lub nawet kilka tygodni. Grypa jest też obarczona większym ryzykiem poważnych powikłań. Wczesne wprowadzenie odpowiedniego leczenia powoduje złagodzenie pojawiających się dolegliwości. Choć najczęściej nie skraca czasu utrzymywania się symptomów choroby, może znacząco poprawić komfort życia pacjenta.