Alergia na kurz i roztocza – objawy i metody leczenia

Alergia na kurz i roztocza - co to?

Alergia na roztocza i kurz jest w zasadzie jednoznacznym określeniem. Kurz, jako mieszanina pyłów, drobinek piasku, sierści, itp. jest także źródłem jaj owadów, grzybów, bakterii i innych mikroorganizmów, które mogą wywoływać alergię. Jednym z najbardziej alergizujących organizmów, których środowiskiem bytowania jest właśnie kurz są roztocza kurzu domowego. Mimo wielu gatunków roztoczy najczęściej odczyny alergiczne wywołują 2 z nich, tj. Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae.

Te niewielkich rozmiarów pajączki żywią się głównie złuszczonym ludzkim naskórkiem. Dlatego najliczniej występują w miejscach gdzie pożywienia jest najwięcej, czyli blisko ludzi w ich domach, a dokładniej w pościelach, dywanach czy materacach. Co ciekawe naskórek złuszczony w ciągu jednego dnia, tj. około 1,5 g wystarczy do wyżywienia wielu tysięcy roztoczy nawet przez 3 miesiące.

Jak wynika z badań nie tylko roztocza kurzu są źródłem silnych alergenów, ale przede wszystkim ich odchody. 2 najbardziej istotne to Der p. 1 i Der f. 1. Uważa się, że 75% wszystkich przeciwciał IgE u człowieka jest wytwarzanych pod wpływem pierwszego z nich. Wywołuje on silną odpowiedź alergiczną, ponieważ wykazuje silną aktywność proteolityczną, tj. osłabia błony komórek układu oddechowego i ułatwia penetrację alergenów do ich wnętrza.

Kiedy i gdzie występuje uczulenie na kurz i roztocza?

Jak łatwo się domyślić objawy związane z alergią na roztocza będą najbardziej nasilone w zakurzonych, zamkniętych pomieszczeniach oraz podczas sprzątania. Znacznie liczniej roztocza występują na materacach, poduszkach i w pościeli, gdzie mają łatwy dostęp do pożywienia, niż na dywanach czy podłodze. Idealne warunki bytowania dla roztoczy kurzu to wilgotność powietrza na poziomie 75-80% i temperatura ok. 25°C. Objawy alergii na roztocza mogą utrzymywać się cały rok, ale najbardziej nasilone są jesienią.

Co więcej uważa się, że ilość roztoczy maleje nie tylko wraz ze spadkiem temperatury i wilgotności, ale wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem morza, dotyczy to miejsc położonych powyżej 700 m n.p.m. Znając optymalne warunki bytowania roztoczy można podejmować działania, które umożliwią ograniczenie ich ilości w domach i mieszkaniach.

Alergia na kurz i roztocza – objawy

Jak wspomniano wcześniej białka alergizujące pochodzące od roztoczy kurzu i ich odchodów atakują w pierwszej kolejności komórki nabłonka dróg oddechowych. Stąd też u osób uczulonych rozwija się stan zapalny w ich obrębie.

Uczulenie na roztocza – objawy najbardziej charakterystyczne:

• kichanie, wodnisty katar, obrzęk śluzówki nosa i osłabiony węch, co ma związek z alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa – roztocza są przyczyną nawet 50% przypadków,
• zaczerwienienie i łzawienie oczu związane z alergicznym zapaleniem spojówek,
• pokrzywka, świąd skóry, grudki, pęcherzyki, zaczerwienienia w przypadku wystąpienia atopowego zapalenia skóry, które niekiedy błędnie traktowane jest jako ugryzienia roztoczy

Alergia na kurz i roztocza jeśli nie jest leczona i pogłębia się może prowadzić do rozwoju astmy. Szacuje się, że nawet 80% osób z astmą alergiczną wykazuje dodatnie testy skórne na roztocza kurzu domowego. Choroba ta wymaga wielokrotnie hospitalizacji i powoduje znaczne pogorszenie jakości życia. Pierwszymi objawami z nią związanymi są świszczący oddech i napady duszności. W tym wypadku wdraża się nie tylko leki przeciwalergiczne, ale również odczulanie i wziewne leki na astmę, tj. sterydy i środki rozszerzające drogi oddechowe.

Jak radzić sobie z alergią na roztocze kurzu domowego?

Farmakoterapia to jedno, ale bardzo ważne jest ograniczenie ekspozycji na alergeny i możliwe zniwelowanie ich stężenia w środowisku w którym przebywa osoba uczulona. Jest to trudne, tym bardziej, że szacuje się, że ponad 5% populacji generalnej to osoby z alergią na roztocza. Wśród dzieci te parametry są jeszcze wyższe.

Aby dobrze zdiagnozować rodzaj alergii w pierwszej kolejności lekarz zbiera dokładny wywiad od pacjenta. Warto również wykonać testy alergiczne. Zwykle są to testy z krwi i skórne, ale w szczególnych przypadkach pod kontrolą lekarza wykonuje się również testy prowokacyjne. Warto wspomnieć, że niekiedy mamy do czynienia również z alergią krzyżową. Stosunkowo częstym przypadkiem alergii krzyżowej na roztocza jest pojawienie się objawów po zjedzeniu owoców morza. Kwestia diagnostyki alergii nie jest łatwa, więc w wielu przypadkach nieocenione jest doświadczenie lekarza i jego wiedza. Ma to znaczenie szczególnie u dzieci, ponieważ niektórych testów nie wykonuje się u maluchów do 5. roku życia, u których układ immunologiczny się kształtuje, przez co wyniki wielu testów mogą być zaburzone.

Jeśli chodzi o farmaceutyki to alergia na kurz i roztocza  leczona jest dostępnymi na rynku lekami na alergię. Zwykle lekarz dobiera leczenie i wystawia receptę na konkretne leki w zależności od wieku pacjenta i stopnia nasilenia objawów. Stosuje się również miejscowe preparaty do nosa i oczy na uczulenie. Znaczenie ma również to jak wygląda alergia na roztocza, objawy skórne leczone są nieco inaczej niż np. katar całoroczny czy alergiczne zapalenie spojówek.  Inną metodą leczenia alergii na roztocza jest odczulanie. Polega ona na podawaniu odpowiednich dawek spreparowanego alergenu, co ma na celu przyzwyczajenie układu immunologicznego. W przyszłości ma to zabezpieczyć przed nadmierną reakcją systemu odpornościowego na kontakt z danym czynnikiem alergizującym. Na rynku dostępnych jest kilka preparatów tego typu. Odczulanie można prowadzić w formie zastrzyków, ale także doustnie w zależności od preparatu i formy jego podania, zadeklarowanej przez producenta. Skuteczność tej metody leczenia jest wysoka, a chorzy odczuwają ulgę od objawów alergii lub znaczne ich ograniczenie nawet na 10 lat.

Jako uzupełnienie diety dla osób z alergią na roztocza rekomenduje się preparaty wspierające układ immunologiczny. Zalecane są m.in. kwasy omega – 3, probiotyki (Lactobacillus rhamnosus GG), czystek czy też oleje naturalne (olej z czarnuszki).

Alergia na kurz i roztocze  - metody profilaktyczne

Podstawową metodą walki z alergią na roztocza jest wyeliminowanie kurzu z domu. Zaleca się regularne, dokładne sprzątanie mieszkania, które obejmuje odkurzanie podłóg, wysokiej jakości sprzętem najlepiej wyposażonym w filtry HEPA, ale również materacy i tapicerowanych mebli oraz ścieranie kurzu. Najlepiej gdy prace te wykonywane są na mokro. Ważne jest regularne wietrzenie pomieszczeń w domu szczególnie zimą. Warto rozważyć również pozbycie się zbędnych tekstyliów z domu, tj. dywanów, zasłon , firanek, itp. na których gromadzi się kurz. Oprócz regularnego sprzątania warto zakupić oczyszczacz powietrza.

Dbając o ograniczenie ilości roztoczy w domu należy co 1 -2 tygodnie zmieniać pościel i koce, a co jakiś czas pamiętać również o praniu poduszki i kołdry. W związku z tym warto zastanowić się nad zmianą tych elementów na takie wykonane z syntetycznych materiałów, w których gromadzi się znacznie mniej roztoczy, a też zdecydowanie łatwiej je wyprać. Rzeczy powinny być prane w detergentach o właściwościach dezynfekujących, dedykowanych dla alergików. Dzięki nim można eliminować roztocza już w temperaturze prania 40°C. Wymrażanie to alternatywny sposób na roztocza. Zaleca się umieszczenie kołdry, poduszki lub koca w zamrażalniku na około 2 doby.

Sposobem na roztocze w domu jest sięganie po neutrolzatory roztoczy i ich odchodów. Bezpieczny i nietoksyczny bezoesan bezylu wytwarza mikrofilm, który agreguje i skleja źródło alergenów z podłożem. Preparaty tego typu dostępne są w formie spray’u, np. Allergoff.

Roztocza w domu to nic dziwnego. Każdy ma z nimi kontakt na co dzień. Najbardziej z tego powodu cierpią osoby u których występuje nadmierna odpowiedź układu immunologicznego na kontakt z alergizującymi białkami roztoczy i ich odchodów. Objawy związane z uczuleniem mogą występować cały rok i znacznie obniżać komfort życia. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie alergii i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Wraz z lekarzem warto rozważyć  immunoterapię, czyli odczulanie, które daje zadowalające wyniki terapeutyczne i uwalania wiele osób od objawów alergii na lata. Osoby z alergią na roztocza muszą ograniczać kontakt z alergenem i unikać przebywania w zamkniętych i zakurzonych pomieszczeniach. Dla osób z ciężką postacią uczulenia może to skończyć się nawet atakiem astmy.