Użądlenie osy i pszczoły - co zrobić?

Różnice w użądleniu osy a pszczoły

Osy i pszczoły należą do owadów błonkoskrzydłych. Niekiedy ciężko je od siebie odróżnić, ponieważ mają mocno zbliżony wygląd zewnętrzny. Pomocne w ich różnicowaniu jest kilka szczegółów anatomicznych. Osy są dłuższe, bardziej smukłe i mają węższe skrzydła. Budowa pszczoły jest bardziej krępa, a jej tułów pokrywa owłosienie. Owad ten ma też szersze skrzydła.

Wiele osób zastanawia się czy osa zostawia żądło po użądleniu? Aby poznać odpowiedź na to pytanie warto poznać różnice w budowie żądła osy i pszczoły. Żądło tej drugiej pokryte jest haczykami, więc gdy zostaje ono wbite w ciało ofiary już tam zostaje, uwalniając stopniowo jad do tkanki. Pszczoła odlatując rozrywa swój odwłok i wkrótce umiera. Żądło osy natomiast jest gładkie. Może ona kłuć nim wiele razy, aż opróżni się zapas jadu w woreczku jadowym owada.

Należy pamiętać, że żądło zarówno pszczoły jak i osy to ich forma obrony przed innymi owadami, ale także przed zwierzętami i ludźmi. Atakują one nie bez powodu, ale w momencie zagrożenia lub rozdrażnienia. Dlatego nie zawsze można zostać zaatakowanym przez te owady z powodu wtargnięcia na ich teren, niekiedy przyczyną użądlenia może być zwabienie owada intensywnym lub słodkim zapachem. Mają one bardzo czuły węch.

Użądlenie osy i pszczoły – objawy

Ukąszenie pszczoły daje nieco inne objawy niż użądlenie osy. Ma to związek z innym składem jadu jakim dysponują te owady oraz sposobem jego przekazywania ofierze. Osa kłując kilkakrotnie w ciągu swojego życia za każdym razem wypuszcza niewielką ilość jadu. Pszczoła gryzie raz w życiu i cały jad zgromadzony w jej woreczku jadowym zostaje w ciele ofiary wraz z żądłem, stopniowo uwalniając toksyny do krwi. Dlatego im szybciej zostanie usunięte żądło po ugryzieniu pszczoły tym odczyn alergiczny będzie mniejszy.

Symptomy związane z  ogryzieniem osy i pszczoły są nieco inne. Warto wiedzieć jakie cechy charakterystyczne towarzyszą jednemu i drugiemu. Jest to bardzo ważne w kontekście udzielanie pierwszej pomocy, szczególnie w przypadku osób uczulonych na jad owadów.

Użądlenie pszczoły – objawy charakterystyczne:

• żądło tkwiące w skórze,
• zaczerwienienie,
• świąd,
• niewielki obrzęk,
• ból.

Natężenie objawów jest znacznie mniejsze niż w przypadku użądlenia osy. Widoczne żądło to podstawowy czynnik pozwalający określić, który z owadów przyczynił się do ukąszenia.

Użądlenie osy – objawy charakterystyczne:

• silny, a nawet palący ból,
• miejscowy odczyn zapalny - zaczerwienienie, wzrost temperatury, obrzęk,
• brak widocznego żądła w miejscu ukłucia.

Jeśli ukąszenie przez osę umiejscowione jest na kończynach czy tułowiu nie jest to niebezpieczne. Sytuacja ma się znacznie gorzej gdy owad użądli język lub okolice gardła. Wówczas powstały obrzęk może powodować problemy z oddychaniem nawet u osób nie uczulonych na jad osy. Co w konsekwencji braku udzielenia pierwszej pomocy może skutkować nawet śmiercią ofiary.

Użądlenie osy jest bardzo nieprzyjemne, a odczyn z nim związany, w zależności od umiejscowienia, może utrudniać poruszanie kończynami i normalne funkcjonowanie. Wiele osób zastanawia się - użądlenie osy - jak długo boli? Niestety nie ma tutaj jednoznaczniej odpowiedzi. Objawy utrzymujące się po ukąszeniu przez osę są bardzo indywidualną reakcją, podobnie jak ich ustępowanie. Warto jednak jak najszybciej podjąć kroki, które pozwolą je łagodzić.

Użądlenie osy i pszczoły - co zrobić?

Użądlenia osy i pszczoły nie wolno drapać, jedynie jak w przypadku każdego ukąszenia przez owady warto od razu schładzać bolesne i swędzące miejsce. Zimny okład da uczucie miejscowego znieczulenia, a co więcej pozwoli skurczyć naczynia krwionośne i zahamuje rozprzestrzenianie się jadu w organizmie. W przypadku użądlenia osy sprawdzi się również kwaśna woda, która pozwoli zmniejszyć obrzęk. Co na ugryzienie osy można jeszcze zastosować? Miejscowo sprawdzi się żel antyhistaminowy lub krem z hydrokortyzonem, które skutecznie będą niwelowały świąd i zaczerwienie. Gdy odczyn jest większy można zastosować również doustny lek przeciwalergiczny. Co do wyboru preparatu oraz doboru dawki warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Tak powinna wyglądać pierwsza pomoc gdy nastąpiło ukąszenie osy, co robić w przypadku ugryzienia przez pszczołę? Tutaj procedura jest nieco bardziej skomplikowana, ponieważ w pierwszej kolejności należy usunąć pozostawione w skórze żądło. Trzeba to zrobić bardzo ostrożnie, aby cała zawartość woreczka jadowego nie dostała się do tkanki. Dlatego najpierw za pomocą sterylnej igły żądło należy podważyć, a następnie powoli je wysunąć używając pęsety. Miejsce po użądleniu trzeba przemyć używając uniwersalny preparat do dezynfekcji, np. Octenisept. Co na ukąszenia pszczoły można jeszcze zastosować? Sprawdzi się okład z sody oczyszczonej i wody, który to pomoże zneutralizować toksyny z jadu pszczoły. Miejscowo można również zastosować preparaty redukujące ból i świąd, jak w przypadku użądlenia osy.

Użądlenie osy i pszczoły a reakcja alergiczna

Za powstanie odczynu alergicznego po ukąszeniu pszczoły czy osy odpowiadają proteiny zawarte w ich jadzie. Może mieć on charakter miejscowy i objawiać się zaczerwieniem, obrzękiem i świądem w miejscu ukłucia, ale u osób wrażliwych na składniki jadu owadów błonkoskrzydłych zdarza się także ogólnoustrojowa reakcja alergiczna po ukąszeniu. W skrajnych przypadkach dość może nawet do wstrząsu anafilaktycznego. Odczyny alergiczne znacznie częściej obserwuje się po ukąszeniu osy.

Ugryzienie pszczoły obarczona jest takim ryzykiem jedynie w przypadku kilkunastu procent osób uczulonych.

Jakie objawy ogólnoustrojowe mogą pojawić się po użądleniu przez osę, pszczołę?

• wysypka (często poza miejscem ukąszeniu),
• silny obrzęk,
• skurcze mięśni,
• trudności z oddychaniem,
• wymioty, nudności, bóle brzucha,
• utrata sił.

W obu przypadkach dojść może do wstrząsu anafilaktycznego, czyli szybko postępującej reakcji nadwrażliwości na jad owadów, ale też inne czynniki. Dochodzi wówczas do zagrażającego życiu spadku ciśnienia. Ratunek stanowi jak najszybsze podanie choremu adrenaliny i wezwanie pogotowia. Dlatego też osoby uczulone na jad owadów nie powinny rozstawać się z ampułko-strzykawką adrenaliny.

W przypadku dzieci reakcja alergiczna często nie występuje przy pierwszym ugryzieniu przez wada, ale przy kolejnym. Wtedy jest ona znacznie silniejsza i wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej.

Użądlenie pszczoły i osy - kiedy do lekarza?

W przypadku niewielkich miejscowych odczynów nie ma potrzeby by lekarz obejrzał użądlenie osy. Opuchlizna zwykle schodzi po kilkunastu godzinach, inne objawy również stosunkowo szybko ustępują.

Sytuacja wygląda nieco inaczej gdy do ugryzienia doszło w okolicy głowy, szyi, jamy ustnej lub gdy owad został połknięty. Jest to sytuacja stanowiąca zagrożenie życia. Podobnie w przypadku osób, u których na skutek kolejnego ugryzienia doszło do ogólnoustrojowej reakcji alergicznej, tj. pojawienia się wysypki, pogorszenia samopoczucia, zawrotów głowy, itd. Jest to sygnał, że reakcja alergiczna na jad owada rozwija się i oprócz dalszej diagnostyki konieczne jest wyposażenie pacjenta w leki ratujące życie, w tym w adrenalinę na wypadek kolejnego epizodu ugryzienia.

Użądlenie zawsze warto skonsultować również w przypadku małych dzieci. Świąd powstały w miejscu ukąszenia może powodować, że maluch będzie rozdrapywał zmianę, a to może skutkować jej zakażeniem i utrudnionym gojeniem. Dlatego lekarz pomoże dobrać leczenie, które będzie ograniczało tego typu powikłania.

Zapobieganie użądleniom

Osa, pszczoła to owady bardzo aktywne latem. Niekiedy nie sposób uniknąć ukąszenia przez nie szczególnie w przypadku małych dzieci biegających nieważnie po łące. Warto jednak unikać pewnych ryzykownych zachować, co ma szczególne znaczenia w przypadku osób uczulonych na składniki ich jadu. Mowa tutaj m.in. o takich zasadach jak:

• lepiej nie chodzić boso po trawie czy piasku, mogą tam znajdować się gniazda owadów,
• spożywając posiłek na świeżym powietrzu warto zwracać uwagę czy na jedzeniu lub brzegu szklanki nie siedzi pszczoła lub osa,
• gdy w pobliżu lata osa lub pszczoła należy spokojnie się oddalić, a nie nerwowo odganiać owada rękoma,
• wybierając się na łąkę lepiej zrezygnować z perfum o intensywnym zapachu,
• należy pamiętać, że ciemna i kolorowa odzież może przyciągać owady żądlące.

Użądlenie osy lub pszczoły może być bardzo nieprzyjemnym doświadczeniem. Zdecydowanie lepiej unikać niepożądanej sytuacji. Nie mniej jednak gdy dojdzie do użądlenia należy szybko udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy, której podstawą jest schładzanie bolesnego miejsca i usunięcie żądła w przypadku ukąszenia pszczoły.