Uczulenie na słońce - objawy i leczenie

Uczulenie na słońce - co to takiego?

Uczulenie na słońce, określane też jako alergia na słońce lub fotodermatoza, jest nieprawidłową reakcją organizmu na czynnik, który powinien być dla niego obojętny. W tym przypadku, niepożądane objawy skórne pojawiają się pod wpływem kontaktu z promieniowaniem słonecznym. Wysypka alergiczna i inne objawy świadczące o uczuleniu na słońce rzadko rozwijają się jedynie pod wpływem zadziałania światła słonecznego. W zdecydowanej większości przypadków, obecny jest też dodatkowy czynnik zewnętrzny, który zwiększa wrażliwość skóry na działanie światła. Takim czynnikiem mogą być leki, zioła czy też składniki kosmetyków. Uczulenie na słońce zazwyczaj rozwija się więc w wyniku połączenia tych dwóch elementów - substancji fotouczulającej i słońca.

Uczulenie na słońce – kiedy najczęściej występuje?

Uczulenie na słońce najczęściej pojawia się wiosną i wczesnym latem. W tym okresie, skóra nie jest jeszcze przyzwyczajona do większej ilości słońca. Z czasem, „uodparnia się” na jego działanie i jest mniej podatna na wystąpienie reakcji fotouczulającej. Uczulenie na słońce może pojawić się u osób w każdym wieku. Zdarza się, że krostki od słońca i inne objawy występują po raz pierwszy po silnym poparzeniu słonecznym.

Liczne leki i składniki kosmetyków mogą powodować rozwój uczulenia na słońce. Są to m.in.:

• leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – np. ibuprofen, diklofenak, ketoprofen, naproksen – zarówno te stosowane w postaci doustnej, jak i miejscowej (maść, żel, krem),
• antybiotyki – np. doksycyklina, azytromycyna,
• leki na nadciśnienie tętnicze – np. bisoprolol, hydrochlorotiazyd, enalapril,
• inne leki – np. metformina, atorwastatyna, simwastatyna, cyprofloksacyna,
• zioła – dziurawiec, arcydzięgiel, rumianek, arnika, skrzyp, lubczyk, nagietek,
• niektóre substancje zapachowe i konserwanty znajdujące się w kosmetykach,
• filtry słoneczne – paradoksalnie, właściwości fotouczulające posiadają też niektóre składniki produktów, których celem jest ochrona skóry przed działaniem promieniowania UV.

Uczulenie na słońce – objawy

Uczulenie na słońce – jak wygląda alergia na słońce? Pojawiający się na skórze wyprysk może mieć postać reakcji fotoalergicznej lub fototoksycznej. Znacznie częściej rozwija się odczyn fototoksyczny:

• objawy pojawiają się szybko po kontakcie ze słońcem – kilka minut do kilku godzin,
• skóra jest zaczerwieniona, pojawia się pokrzywka, pęcherze,
• zmiany ograniczają się tylko do miejsc odsłoniętych, narażonych na działanie słońca.

Rzadziej mamy do czynienia z reakcją fotoalergiczną, w przebiegu której udział ma układ immunologiczny:

• wysypka alergiczna pojawia się najczęściej 24-48 godzin po kontakcie ze słońcem,
• objawy to pokrzywka, grudki, swędzenie – pęcherzyki typowe dla reakcji fototoksycznej obecne są bardzo rzadko,
• zmiany skórne występują głównie na skórze odsłoniętej, choć mogą dotyczyć też zasłoniętych obszarów ciała,
• objawy reakcji fotoalergicznej pojawiają się niezależnie od intensywności i długości ekspozycji na działanie promieni słonecznych, a także niezależnie od stężenia substancji fotouczulających – to kolejna cecha odróżniająca ten rodzaj odczynu od reakcji fototoksycznej, której intensywność jest ściśle zależna od dawki światła i czynnika fotouczulającego.

Uczulenie na słońce – jak je wyleczyć?

Co na alergię na słońce stosować? Jak skutecznie pozbyć się nieprzyjemnych objawów uczulenia? Bez recepty dostępny jest lek z hydrokortyzonem, słabym sterydem o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwświądowych. Jest to preparat na problemy skórne, który stosuje się przy różnego rodzaju zmianach skórnych, w tym również pokrzywce. Lek z hydrokortyzonem (np. Hydrocortisonum, Maxicortan) może być stosowany u osób powyżej 12. roku życia. Bez konsultacji z lekarzem, można aplikować go na skórę przez okres 7 dni. Objawy alergii na słońce można złagodzić stosując też doustne leki przeciwalergiczne (np. Hitaxa Fast, Contrahist Allergy).

Dodatkowo, można sięgnąć też po preparaty kojące i łagodzące, które przyniosą szybką  ulgę podrażnionej skórze. Pomocny może być pantenol w piance lub maść natłuszczająca (np. Linomag, Alantan). Chłodne okłady przykładane na zaczerwienione, swędzące miejsca również mogą złagodzić odczuwane dolegliwości. W przypadku pojawienia się wysięku ze zmian skórnych, warto je odkazić stosując np. Octenisept. Jeśli objawy uczulenia na słońce są bardzo nasilone, konieczna jest wizyta u lekarza. Może on zalecić np. glikokortykosteroidy doustne lub inne leki, dostępne jedynie na podstawie recepty.

W leczeniu alergii na słońce zalecane jest również unikanie kontaktu z czynnikami, które przyczyniają się do rozwoju reakcji alergicznej. Zawsze warto próbować znaleźć źródło pojawiających się objawów. Najczęściej nie jest to jednak łatwe. Czasami, udaje się pacjentowi skojarzyć wysypkę od słońca z zastosowaniem nowego kosmetyku lub leku. W diagnostyce alergii od słońca wykorzystuje się również odpowiednie testy alergiczne.

Aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się wysypki alergicznej wywołanej słońcem, warto regularnie korzystać z ochrony przeciwsłonecznej. Kosmetyki z filtrami przeciwsłonecznymi zapobiegają negatywnym konsekwencjom narażenia skóry na działanie promieni słonecznych. Warto też ograniczać ekspozycję na słońce w godzinach największego nasłonecznienia.

Typowa alergia na słońce zdarza się stosunkowo rzadko. Znacznie częściej występuje reakcja fototoksyczna. Do jej rozwoju przyczynić może się wiele leków i składników kosmetyków. Aby złagodzić pojawiające się swędzenie skóry, zaczerwienienie i wysypkę alergiczną, można sięgnąć po dostępny bez recepty lek z hydrokortyzonem i preparat przeciwalergiczny. Ulgę przyniosą też chłodne okłady oraz środki natłuszczające i łagodzące.