Świetlik łąkowy – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie

Świetlik łąkowy – co to za roślina?

Świetlik łąkowy (Euphrasia rostkoviana Hayne) to roślina powszechnie porastająca tereny podmokłe, a także brzegi lasów i pastwiska. Potocznie określana jest mianem „mlecznego złodzieja”, ponieważ pobiera potrzebne jej składniki odżywcze od rosnących w pobliżu kończyn, traw i innych roślin. Jak wygląda świetlik? Świetlik lekarski jest stosunkowo niewysoką rośliną o sztywnej, umiarkowanie rozgałęzionej łodydze. Charakterystyczne są jego białe kwiaty z żółtą plamką. Porównywane są one czasami do świeczek.

Ziele świetlika wykorzystywane jest do łagodzenia różnorodnych dolegliwości, choć najczęściej sięga się po nie przy problemach ze wzrokiem. Preparaty na oczy z wyciągiem ze świetlika są często stosowane przez pacjentów, którzy skarżą się na bolące, zmęczone, suche oczy. Ziele świetlika w formie naparu wykorzystuje się też do okładów oraz przemywania oczu.

Ziele świetlika – właściwości prozdrowotne

Świetlik – ziele posiada właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, łagodzące i zmniejszające podrażnienia. Przypisuje się mu też działanie przeciwalergiczne, obniżające ciśnienie tętnicze krwi, przeciwbólowe, przeciwtrądzikowe oraz stymulujące wytwarzanie soku żołądkowego. Większość z wymienionych właściwości świetlika nie ma jednak poparcia w badaniach. Mimo powszechnego stosowania tej rośliny w lecznictwie surowiec ten jest stosunkowo słabo przebadany. 

Świetlik łąkowy zawiera glikozydy irydoidowe, takie jak aukubina, akteozyd i eufrozyd. To właśnie głównie te związki wpływają na wykorzystanie świetlika w medycynie. Poza glikozydami, ziele świetlika jest też źródłem flawonoidów (np. apigeniny, kwercetyny, kemferolu, luteoliny), kwasów fenolowych, lignanów i garbników.

Świetlik na oczy stosowany jest nie tylko ze względu na właściwości przeciwzapalne i łagodzące. Niektórzy badacze uważają, że roślina ta zmniejsza nadwrażliwość narządu wzroku na promieniowanie UV. Świetlik ma ograniczać zaczerwienienie i swędzenie oczu oraz łagodzić obrzęk powiek.

Ziele świetlika – na co pomaga?

Ziele świetlika stosowane jest w medycynie ludowej na zapalenie spojówek oraz podrażnienie oczu. Świetlik łąkowy może być wykorzystany przy podrażnieniu narządu wzroku wywołanym przez alergeny, składniki dymu papierosowego lub inne czynniki drażniące. Łagodzące właściwości świetlika znajdują zastosowanie w zmniejszaniu objawów przemęczonych oczu. Zioła, takie jak świetlik, mogą być stosowane do okładów na oczy lub w postaci kropli przez osoby, które spędzają wiele godzin dziennie przed komputerem, telewizorem lub innym ekranem. Celem stosowania kropli ze świetlikiem jest łagodzenie nieprzyjemnego uczucia pieczenia, swędzenia i suchości. Świetlik jest też stosowany przez osoby doświadczające objawów zespołu suchego oka. 

Ziele świetlika do przemywania oczu wykorzystuje się przy zapaleniu brzegów powiek. Zastosowanie w tym przypadku znajdują właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne świetlika. Jak zostało wspomniane, surowiec ten stosowany jest także w przypadku nadwrażliwości narządu wzroku na promieniowanie słoneczne.

Ziele świetlika – na co pomaga? Świetlik lekarski w medycynie ludowej spożywany jest również przy niestrawności. Uważa się bowiem, że ziele świetlika wspomaga produkcję soku żołądkowego, co korzystnie wpływa na proces trawienia pokarmu. Część badaczy przypisuje też świetlikowi właściwości rozkurczowe i odtruwające, co również wpływa na wykorzystanie tej rośliny przy zaburzeniach trawienia. Takie stosowanie świetlika jest praktykowane od dawna, choć również nie ma potwierdzenia w badaniach naukowych.

Ziele świetlika na oczy – jak stosować?

Ziele świetlika na oczy stosuje się zewnętrznie, w formie okładów, przemywań lub kropli do oczu. W celu przygotowania roztworu należy zalać ok. 2 g surowca ciepłą wodą, którą następnie trzeba doprowadzić do wrzenia i gotować przez ok. 5 minut. Po przestudzeniu i odcedzeniu roztwór jest gotowy do użycia. Przydatne są wówczas kompresy jałowe. Gazik należy zwilżyć przygotowanym roztworem, a następnie przyłożyć do oka. Można też wykorzystać go jedynie do przemycia brzegów powiek. Trzeba przy tym pamiętać, że do przemywania każdego oka konieczne jest użycie innego kompresu. 

Ziele świetlika na ropiejące oczy lub zapalenie spojówek zaleca się stosować 2-3 razy w ciągu doby. Do każdego przemywania oczu lub okładów na oczy należy używać świeżo przygotowanego odwaru. Warto podkreślić, że świetlik łąkowy na oczy powinien być stosowany jedynie przy łagodnych dolegliwościach ze strony narządu wzroku. Jeśli objawy są bardzo nasilone lub nie ustępują mimo stosowanego leczenia, konieczna jest wizyta u lekarza.

Ziele świetlika czy można pić? Leki z ziołami świetlika do zaparzania przeznaczone są jedynie do stosowania zewnętrznego. Świetlik, jako roślina, może być jednak spożywany w postaci naparu doustnie, choć nie jest to często praktykowane. Ziele świetlika do picia można stosować 1-2 razy dziennie.

Świetlik dostępny jest też w kroplach do oczu. Przykładowe preparaty to Zuma Świetlik Plus i Zuma Świetlik Pure pozbawiony konserwantów. Świetlik znajduje się również w wybranych kosmetykach do pielęgnacji skóry wokół oczu, takich jak np. Heltiso Care żel pod oczy świetlik i rumianek. Dostępne są także produkty do pielęgnacji skóry, w których składzie znajduje się wyciąg ze świetlika.

Świetlik łąkowy – przeciwwskazania

Świetlik – herbata do picia, odwar do przemywania lub okładów na oczy nie jest zalecany kobietom w okresie ciąży i podczas laktacji, ponieważ nie dysponujemy danymi potwierdzającymi bezpieczeństwo stosowania surowca u tych grup pacjentek. Przeciwwskazaniem jest też nadwrażliwość na składniki aktywne zawarte w świetliku. 

Świetlik łąkowy jest powszechnie stosowany przy podrażnieniu i nadwrażliwości oczu, choć właściwie brakuje dobrej jakości badań, które potwierdziłyby skuteczność świetlika w tym wskazaniu. Mimo to, zwolennicy medycyny ludowej chętnie korzystają ze świetlika w celu uzyskania efektu łagodzącego, kojącego i odświeżającego. Świetlik może być stosowany zarówno w postaci kropli, jak i okładów lub odwaru do przemywań. Wybór sposobu jego aplikacji zależy od indywidualnych preferencji pacjenta.