Jak rozpoznać katar wirusowy od bakteryjnego?

Katar bakteryjny a wirusowy – który występuje częściej?

Katar bakteryjny czy wirusowy – poprawne odróżnienie od siebie tych 2 rodzajów kataru często nie jest łatwe. Postaramy się jednak zwrócić uwagę na kilka aspektów, które ułatwiają prawidłowe rozróżnienie kataru wirusowego od kataru bakteryjnego. Z artykułu dowiesz się też, czy lek na katar musi być dobierany na podstawie jego źródła, a także dlaczego stosowanie kropli do nosa z antybiotykiem nie ma większego uzasadnienia przy katarze bakteryjnym.

Zdecydowanie częściej występującym rodzajem kataru jest katar wirusowy. Infekcje górnych dróg oddechowych w okresie jesienno-zimowym rozwijają się dość powszechnie. Dotyczą osób w różnym wieku, choć dzieci mogą chorować nawet dwukrotnie częściej niż osoby dorosłe, ze względu na niedojrzały jeszcze układ odpornościowy. Przeważająca ilość występujących infekcji ma pochodzenie wirusowe. Znacznie rzadziej pojawia się katar bakteryjny. W tym drugim przypadku, może rozwinąć się infekcja, która od samego początku powodowana jest przez bakterie, lub może też mieć miejsce inna sytuacja – katar wirusow po kilku dniach zmienia się w bakteryjny na skutek nadkażenia przez bakterie.

Katar bakteryjny czy wirusowy – objawy

Różne kolory kataru są często błędnie postrzegane jako oznaka konkretnego rodzaju infekcji. Wodnisty lub biały katar kojarzony jest z infekcją wirusową, a żółta lub zielona wydzielina uznawana jest za objaw zakażenia wywołanego przez bakterie. Przy typowym przebiegu infekcji wirusowej, katar, który początkowo jest wodnisty i przezroczysty najczęściej po kilku dniach zmienia swoją konsystencję i zabarwienie. Zauważalnie gęstnieje. Może być białawy lub zmienić kolor na żółtawy czy też zielonkawy. Ani żółty, ani zielony katar nie jest jednak równoznaczny z infekcją bakteryjną.

Katar bakteryjny czy wirusowy – jak w takim razie prawidłowo rozpoznać rodzaj kataru? Jest kilka czynników, które ułatwią poprawne odróżnienie tych 2 typów kataru:

• czas trwania dolegliwości – ostry katar wirusowy najczęściej utrzymuje się kilka dni. U osób dorosłych trwa on zazwyczaj nie dłużej niż tydzień. Katar bakteryjny może utrzymywać się dłużej niż 10 dni,
• nasilenie objawów po chwilowej poprawie stanu zdrowia – czasami katar bakteryjny rozwija się w wyniku nadkażenia toczącej się infekcji wirusowej. W takim przypadku po chwilowej poprawie stanu zdrowia dochodzi do jego ponownego pogorszenia. Zwiększa się też ilość gęstej, ropnej wydzieliny,
• obecność dodatkowych symptomów – katar wirusowy u dzieci i dorosłych charakteryzuje się łagodnym przebiegiem. Sam katar może być oczywiście uciążliwy, ale ogólny stan zdrowia pacjenta najczęściej nie jest zły. Może czuć się on osłabiony i zmęczony. Mogą też wystąpić inne objawy, takie jak ból gardła, głowy czy też kaszel. Temperatura ciała jest często prawidłowa lub nieco podwyższona. Przy infekcji bakteryjnej częściej pojawia się gorączka, pozostałe objawy mogą mieć większe nasilenie, a ogólne samopoczucie pacjenta jest zazwyczaj złe.

Zielony lub żółty katar nie jest jeszcze jednoznaczny z infekcją bakteryjną. Pojawia się on również u osób z katarem wirusowym. W odróżnieniu źródła kataru pomóc mogą inne pojawiające się objawy oraz czas ich trwania.

Katar wirusowy czy bakteryjny? Prawidłowe rozpoznanie źródła kataru nie zawsze jest łatwe. Nie zawsze jednak zachodzi też konieczność ich rozróżnienia. Jeśli ogólny stan zdrowia pacjenta jest dobry, nie znajduje się ona w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji i nie pojawiają się żadne niepokojące objawy mogące świadczyć o poważniejszym problemie, najczęściej nie ma potrzeby dochodzenia do tego, co jest źródłem infekcji. W pozostałych przypadkach, lekarz na podstawie zgłaszanych objawów oraz badania fizykalnego ocenia, jakie może być źródło infekcji. Nie zawsze pozwala to jednak z dużą pewnością wskazać przyczynę kataru. Pomocne mogą być wówczas odpowiednie badania, na podstawie których można rozpoznać zakażenie bakteryjne.

Katar wirusowy a bakteryjny – leczenie

Leczenie kataru w głównej mierze jest objawowe. W zależności od wieku pacjenta, stopnia nasilenia kataru, jego konsystencji, a także występowania dodatkowych objawów, można sięgnąć po krople, spray, tabletki czy też saszetki, w których dostępne są substancje pomagające zmniejszyć ilość wydzieliny z  nosa i przywrócić swobodnych oddech.

Katar bakteryjny a wirusowy – przy infekcji bakteryjnej lekarz może zalecić zastosowanie antybiotyku. Dawniej, dość dużą popularnością cieszyły się krople do nosa z sulfatiazolem o właściwościach przeciwbakteryjnych. Zalecane one były właśnie w leczeniu zakażenia bakteryjnego. Obecnie jednak, korzystanie z leków miejscowych zawierających antybiotyki nie jest rekomendowane w terapii kataru. Tocząca się infekcja bakteryjna nie ogranicza się bowiem w tym przypadku jedynie do błony śluzowej nosa. Stosowanie kropli przeciwbakteryjnych do nosa nie ma więc większego sensu. Lekarz może natomiast zalecić lek z antybiotykiem w postaci doustnej. Przy przewlekłym katarze bakteryjnym może też rekomendować antybiotyk do nebulizacji.

Przy katarze wirusowym zastosowanie antybiotyku nie jest wskazane. Lek ten nie poprawi bowiem stanu zdrowia pacjenta, nie zadziała na patogeny będące źródłem infekcji, a jednocześnie może powodować działania niepożądane. Wdrożenie do leczenia antybiotyku powinno być więc zarezerwowane jedynie do nielicznych przypadków, w których rzeczywiście zachodzi wysokie ryzyko, że zakażenie powodowane jest przez bakterie.

Zapalenie zatok, zarówno pochodzenia wirusowego, jak i bakteryjnego, można leczyć również z wykorzystaniem irygacji. Płukanie nosa pomaga oczyścić nozdrza z zalegającej w nich wydzieliny oraz pozbyć się obecnych w nich patogenów. Przywraca też drożność nosa. Irygacja z wykorzystaniem izotonicznego roztworu soli fizjologicznej dodatkowo nawilża błonę śluzową nosa. Zabieg ten jest najczęściej dobrze tolerowany przez pacjentów. U dzieci, powinien być on wykonywany pod kontrolą dorosłego.

Katar wirusowy a bakteryjny – niezależnie od źródła kataru wskazany jest też odpoczynek i pozwolenie sobie na regenerację organizmu. Podczas choroby warto zrezygnować z wykonywania intensywnych aktywności. Jeśli pacjent czuje się na siłach, nie ma konieczności pozostawania w łóżku, ale z pewnością warto się oszczędzać. Rekomendowane jest też dbanie o regularne nawadnianie organizmu. Aby łagodzić inne pojawiające się objawy infekcji, można sięgnąć też po lek na ból głowy, tabletki na ból gardła czy preparat na kaszel.

Katar bakteryjny u dzieci i dorosłych rozwija się znacznie rzadziej niż katar wirusowy. Początkowo, trudno może być prawidłowo odróżnić je od siebie. Na katar bakteryjny może wskazywać dłuższy czas utrzymywania się objawów, ich większe nasilenie oraz zły ogólny stan zdrowia chorego. Bez potwierdzenia dzięki odpowiednim badaniom zakażenia bakteryjnego, trudno może być jednak z dużą pewnością rozpoznać infekcję bakteryjną. Nie zawsze zresztą jest do konieczne. W leczeniu kataru wirusowego i bakteryjnego stosuje się ogólnie dostępne preparaty, które łagodzą nieżyt nosa i poprawiają samopoczucie pacjenta. Jedynie w rzadkich przypadkach zachodzi konieczność zastosowania antybiotyku, który wydawany jest z przepisu lekarza.