Czym jest genisteina? Działanie, właściwości, przeciwwskazania

Genisteina - gdzie występuje?

Genisteina to związek, należący do izoflawonów. Jej struktura chemiczna jest zbliżona do naturalnego hormonu kobiecego - estrogenu. Po raz pierwszy substancja ta została wyizolowana z rośliny Genista tinctoria L. (janowiec barwierski), od której pochodzi jej nazwa. Genisteina jest szeroko rozpowszechniona w roślinach z rodziny bobowatych (fabaceae) m.in. w soi, brokułach, kalafiorze, słoneczniku, śrucie jęczmiennej, kminku i nasionach koniczyny. Genisteina największą popularność zyskała w Azji, ponieważ codzienna dieta mieszkańców Dalekiego Wschodu opiera się na soi i jej przetworach. To właśnie wśród Azjatek po raz pierwszy zauważono unikalne, prozdrowotne właściwości genisteiny, związane ze zmniejszoną częstotliwością występowania niektórych nowotworów, w tym raka piersi.

Genisteina - na co pomaga?

Wyjątkowe działanie izoflawonów wynika z ich strukturalnego podobieństwa do estrogenów. Wykazują one powinowactwo do tych samym receptorów i dzięki temu mogą  modulować aktywność hormonalną w organizmie. Takie działanie jest szczególnie istotne dla kobiet borykających się z endometriozą, menopauzą czy zespołem napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Genisteina wykazuje również właściwości przeciwzapalne oraz reguluje metabolizm węglowodanów i lipidów.

Należy podkreślić, że obecne dane na temat działania genisteiny na stan zapalny, układ sercowo-naczyniowy, metabolizm tłuszczów i cukrów pochodzą z badań na komórkach i na zwierzętach. W celu oceny realnej skuteczności tego związku w niektórych schorzeniach niezbędne są dane z badań klinicznych, które stanowią jedno z kluczowych źródeł oceny jego efektywności na ludziach.

Genisteina- działanie przeciwzapalne

Badania wskazują na korzystny wpływ genisteiny na procesy zapalne w organizmie. Ten naturalny flawonoid zmniejsza poziom wielu cząsteczek, które odpowiadają za nadmierne pobudzenie układu odpornościowego. Z tego względu regularne spożywanie pokarmów z genisteiną może pomóc w łagodzeniu objawów chorób o podłożu zapalnym np. łuszczycy. 

Genisteina - właściwości kardioprotekcyjne

Z uwagi na wpływ genisteiny na różne białka przeciwzapalne w organizmie, sugeruje się, że związek ten może działać ochronnie na serce i naczynia krwionośne. Zmniejszenie stanu zapalnego w śródbłonku naczyń krwionośnych jest szczególnie istotne w zapobieganiu rozwojowi miażdżycy. Dodatkowo, flawonoidy poprzez właściwości antyoksydacyjne zabezpieczają przed uszkodzeniami naczyń krwionośnych przez wolne rodniki, które to przyczyniają się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych oraz schorzeń neurodegeneracyjnych.

Innym mechanizmem kardioprotekcyjnym genisteiny może być jej wpływ na poziom cholesterolu. W badaniach klinicznych z udziałem kobiet w okresie okołomenopauzalnym wykazano, że genisteina może wpływać na obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego oraz zwiększenie poziomu “dobrego cholesterolu” - HDL-C. Natomiast, tego efektu nie zaobserwowano u innych grup pacjentów.

Genisteina - substancja wspomagająca wyrównanie poziomu cukru we krwi

Osobom w grupie ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, zaleca się stosowanie naturalnych izoflawonów sojowych tj. genisteina. Opinie ekspertów wskazują na potencjalny wpływ genisteiny na poziom glukozy we krwi, choć wymagane są dalsze badania. Spożywanie większej ilości pokarmów z genisteiną może zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 u kobiet z nadwagą. Genisteina zmienia wrażliwość komórek na poziom glukozy, zmniejszając jej ilość w krwioobiegu. 

Genisteina działanie na łagodzenie objawów menopauzy

Dużo mówi się o tym, że genisteina korzystnie wpływa na łagodzenie uderzeń gorąca i demineralizacji kości, a także inne symptomy klimakterium. Objawy te bywają szczególnie dokuczliwe, ale menopauza to również szereg innych zmian w organizmie kobiety, wywołanych spadkiem ilości estrogenu. Właśnie dlatego z pomocą przychodzi genisteina, której budowa jest zbliżona do wspomnianego hormonu i może go zastępować, a dodatkowo stanowi ona naturalną alternatywę dla syntetycznych hormonów. Warto jednak dodać, że wdrożenie odpowiedniego postępowania w przypadku pań w okresie menopauzalnym, u których pojawiają się pierwsze objawy przekwitania, powinno zostać skonsultowane z lekarzem. Nie zawsze suplementacja będzie wystarczająca, niekiedy konieczne jest wdrożenie leczenia hormonalnego.

Natomiast w przypadku stwierdzonych przeciwwskazań do stosowania hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) oraz w celu złagodzenia niektórych objawów menopauzy zaleca się suplementację genisteiną. Izoflawon może wpłynąć na zmniejszenie dolegliwości tj.:

-uderzenia gorąca,
-problemy ze snem,
-zmiany nastroju (drażliwość, niepokój, obniżony nastrój),
-suchość pochwy,
-nadmierne zmęczenie.
 

Ponadto, zmniejszenie poziomu estrogenów u kobiet w okresie klimakterium może przyczynić się do zmian w budowie kości, a w konsekwencji do osteoporozy. Genisteina na może być stosowana, jako dodatkowy środek wspomagający leczenie choroby kości. Flawonoid utrzymuje odpowiedni poziom wapnia, zwiększa gęstość mineralną w kościach oraz wspomaga proces odbudowy tkanki kostnej. Należy podkreślić, że podstawą w leczeniu osteoporozy jest stosowanie HTZ oraz leków odbudowujących tkankę kostną np. bisfosfoniany. Dodatkowo, osoby zmagające się z osteoporozą powinny przyjmować odpowiednie dawki leku z witaminą D oraz  preparatów z wapniem, które regulują gospodarkę mineralną organizmu.

Kolejną korzyścią związaną ze spożywaniem genisteiny jest jej wpływ na niektóre nowotwory. Wiele badań wskazuje, że osoby, których dieta opiera się na składnikach bogatych w naturalne izoflawony, w mniejszym stopniu chorują na nowotwory piersi. Zmiany nawyków żywieniowych są szczególnie istotne u kobiet w wieku 50-60 lat, u których ryzyko raka piersi znacznie wzrasta. Genisteina sprawia, że blokowana jest aktywność estrogenów w piersiach, jednocześnie zmniejszając ryzyko wzrostu guza.

Sprawdź ziołowe herbaty w ofercie Apteka Dla Rodziny.

Genisteina- skutki uboczne

Spożywanie genisteiny wraz z pokarmem nie powoduje działań niepożądanych. Skutki uboczne najczęściej pojawiały się podczas nadmiernej suplementacji genisteiny, która występuje w preparatach roślinnych na menopauzę. Najczęściej efekty niepożądane objawiały się w postaci:

-Zaburzenia pracy tarczycy,
-Zaburzeń hormonalnych tj. nieregularne miesiączkowanie, brak owulacji, obrzęki,
-Problemów żołądkowo - jelitowych.
 

Dodatkowo, osoby stosujące leki przeciwzakrzepowe, przeciwdepresyjne oraz antykoncepcję hormonalną powinny zachować ostrożność przed rozpoczęciem suplementacji fitoestrogenem tj. genisteina. Przeciwwskazania do stosowania preparatów z genisteiną obejmują także osoby:

-z nowotworami piersi, jajników, szyjki macicy;
-z zaburzeniami pracy tarczycy,
-kobiety planujące ciążę,
-z chorobami jelit.
 

Genisteina to związek, który wykazuje szereg właściwości wspomagających leczenie chorób o podłożu zapalnym oraz hormonalnym. Ze względu na zbliżoną budowę do estrogenów, może on regulować objawy menopauzy. Pomimo tradycyjnego stosowania genisteiny w łagodzeniu dolegliwości związanych z klimakterium, niezbędne jest przeprowadzenie dalszych badań klinicznych, które rzetelnie potwierdziłyby jej potencjalne działanie w zmniejszaniu ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego oraz cukrzycy typu 2. Nadmierne spożycie tego fitoestrogenu może prowadzić do skutków ubocznych, dlatego zawsze należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą w celu ustalenia odpowiedniego czasu suplementacji oraz wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań.