Bostonka u dzieci

Karina Braja
Karina Braja

magister farmacji

Bostonka u dzieci, znana również jako choroba bostońska lub wirusowa choroba rąk, stóp i jamy ustnej, jest powszechną infekcją, którą wywołują wirusy (najczęściej Coxsackie A16 i Enterovirus 71). Wysypka bostońska u dzieci stanowi problem w żłobkach i przedszkolach, ponieważ wśród dzieci zakażenie szybko się rozprzestrzenia. Jak leczyć bostonkę u dzieci? Jak jej zapobiegać i nie dopuścić do rozwoju powikłań.

Bostonka u dzieci
źródło: Freepik
Spis treści

Choroba bostońska u dzieci- przyczyny i drogi zakażenia

Za rozwój choroby bostońskiej odpowiadają enterowirusy, w tym najczęściej Coxsackie A16 i Enterovirus 71. Bostonka dotyka głównie niemowlęta i dzieci do 5. roku życia, chociaż mogą na nią zachorować również starsze dzieci oraz dorośli. Charakterystycznym objawem jest wysypka bostońska u dzieci, a zakażenie zwykle występuje w przedszkolach, żłobkach i innych miejscach, gdzie maluchy przebywają w bliskim kontakcie ze sobą. Bostonka u dzieci jest wysoce zakaźna i rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową, poprzez kaszel, kichanie, a także kontakt z wydzielinami chorego (ślina, śluz, kał). Dzieci najczęściej zarażają się podczas zabawy z innymi dziećmi, dzieląc się zabawkami, które mogą być skażone wirusem. Wirus przenosi się również poprzez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami, takimi jak ręczniki, sztućce czy ubrania. 

 

Nie bez powodu bostonka nazywana jest również chorobą brudnych rąk. To właśnie brak przestrzegania zasad higieny często sprzyja przenoszeniu się wirusa w środowisku. 

 

Grypa bostońska u dzieci występuje najczęściej w miesiącach letnich i jesiennych, kiedy odporność dzieci jest osłabiona, a wirusy łatwiej się rozprzestrzeniają. Choroba jest wysoce zakaźna – osoba zakażona może przenosić wirusa nawet kilka tygodni po ustąpieniu objawów. Z tego względu, dzieci, które przeszły bostonkę, powinny unikać kontaktu z innymi przez pewien czas. Mowa tutaj nawet o 2 tygodniach izolacji, chociaż cięższe objawy choroby mijają zwykle po tygodniu i maluch cieszy się świetnym humorem, a także wraca mu energia do zabawy. Utrzymującym się najdłużej symptomem choroby jest wysypka. 

 

Bostonka objawy u dzieci

Bostonka u dzieci - objawy pojawiają się zwykle po 3–6 dniach od kontaktu z wirusem. Pierwsze symptomy to gorsze samopoczucie i gorączka, która może być umiarkowana lub wysoka (38–40°C). Następnie rozwijają się typowe objawy, które obejmują:

 

  • Ból gardła, na tyle silny, że dziecko odmawia jedzenia i picia,
  • Wysypka bostońska u dzieci – charakterystyczne pęcherzyki na dłoniach, stopach i w jamie ustnej, czasami również na pośladkach, kolanach oraz łokciach,
  • Bostonka na twarzy u dziecka – wysypka może obejmować również okolice ust i policzków, choć jest to rzadkie zjawisko,
  • Pęcherzyki w jamie ustnej – bolesne pęcherze na języku, dziąsłach i podniebieniu, które dodatkowo utrudniają dziecku jedzenie i picie.


Jak wygląda bostonka u dzieci? Choroba kojarzy się przede wszystkim z charakterystyczną wysypką. Początkowo przybiera ona formę czerwonych plamek, które szybko przekształcają się w pęcherzyki wypełnione płynem. Po kilku dniach pęcherze pękają, a ich zawartość bywa wówczas bardzo zakaźna. Niekiedy zmiany skórne są bolesne i swędzące. Co utrudnia maluchowi zabawę w ciągu dnia i staje się on znacznie bardziej marudny. Nie jest to jednak regułą.

 

Grypa bostońska - objawy u dzieci obejmują również ogólne złe samopoczucie, bóle mięśni, a czasami biegunkę lub wymioty. Wysypka zwykle utrzymuje się przez 7–10 dni, a inne symptomy ustępują po około tygodniu. Należy pamiętać, że dziecko po infekcji ma osłabioną odporność i samo potrzebuje rekonwalescencji. Dlatego nie warto spieszyć się z posyłaniem go do placówki. 

 

Bostonka u niemowlaka- jak rozpoznać chorobę?

Grypa bostońska u dzieci rozpoznawana jest głównie na podstawie dość charakterystycznych objawów klinicznych choroby. Najbardziej typowe z nich, tj. zmiany w jamie ustnej oraz wysypka u dzieci na dłoniach i stopach, pozwalają na potwierdzenie diagnozy. Co jakiś czas, ze względu na wysoką zakaźność choroby, głównie w żłobkach i przedszkolach zdarzają się epidemie bostonki, co również stanowi ważny aspekt diagnostyczny.

 

Większym problemem może być bostonka u niemowlaka. Rozpoznanie choroby nie zawsze jest takie proste jak w przypadku starszych dzieci, zwłaszcza na początku infekcji, gdy pojawia się jedynie gorączka, a maluch staje się drażliwy i płaczliwy. Warto szczególnie zwracać uwagę czy nie pojawiają się u niego niepokojące zmiany w obrębie jamy ustnej, dłoni i stóp. Co więcej, w przypadku niemowląt wysypka może być bardziej rozległa i obejmować inne części ciała, tj. pośladki czy tułów.

 

Dlatego też jeśli u niemowlaka pojawia się gorączka, która utrzymuje się przez kilka dni, maluch nie chce jeść i wystąpią na skórze niepokojące zmiany, koniecznie należy udać się z dzieckiem do pediatry, który oceni jego stan zdrowia i zaordynuje odpowiednie leczenie.

 

Bostonka objawy u dziecka są zwykle dość charakterystyczne, ale warto wiedzieć, że niekiedy konieczna jest diagnostyka różnicująca bostonkę, a inne schorzenia. Chodzi głównie o:

 

  • Ospę wietrzną- wysypka obejmuje niemal całe ciało,
  • Afty i aftowe zapalenie jamy ustnej- zmiany umiejscowione jedynie w jamie ustnej,
  • Opryszczkowe zapalenie  gardła (herpangina)- pęcherzyki na tylnej ścianie gardła, choroba wywołana podobnie jak bostonka, przez wirusy Coxsackie,
  • Szkarlatynę- charakterystyczne dla tej jednostki chorobowej są malinowy język i wysypka umiejscowiona na ciele z pominięciem dłoni i podeszw stóp, 
  • Wyprysk potnicowy- wysypka jest bardziej okrągła, swędząca i umiejscawia się głównie na palcach,
  • Wysypki o podłożu alergicznym- alergie kontaktowe na dłoniach czy stopach.

 

Nawet objawy grypy u dzieci mogą wyglądać podobnie, szczególnie w początkowej fazie infekcji.

 

 

Preparaty łagodzące objawy bostonki

 

 

Bostonka leczenie u dzieci

Leczenie choroby bostońskiej polega na łagodzeniu objawów infekcji. W przypadku tego schorzenia wywołanego przez wirusy Coxsackie nie podaje się leków przeciwwirusowych, gdyż ich skuteczność działania jest zbyt mała. Oczywiście wraz z rozwojem medycyny sytuacja ta może ulec zmianie.

 

Bostonka u dzieci - leczenie polega zatem na podawaniu leków przeciwgorączkowych zawierających paracetamol lub ibuprofen, a także miejscowym łagodzeniu dolegliwości bólowych związanych ze zmianami w jamie ustnej i na skórze. W przypadku bolesnych pęcherzy na śluzówce warto stosować preparaty na afty np. w formie sprayu lub płukanki dla starszych dzieci. Gdy wysypka na dłoniach i stopach mocno dokucza, można posiłkować się, dostępnymi w aptece bez recepty, specyfikami o działaniu znieczulającym lub chłodzącym do zastosowania miejscowego. Są one zwykle stosowane w przebiegu ospy, ale gdy dziecku mocno doskwiera wysypka związana z bostonką, również się sprawdzą. 

 

Leczenie grypy, również tej bostońskiej, opiera się na nawodnieniu pacjenta i odpoczynku. Ważna jest również izolacja chorego malucha. Należy pamiętać, że grypa bostońska to bardzo zakaźna choroba, która wśród dzieci, które mają problem z przestrzeganiem zasad higieny i wkładają do buzi brudne przedmioty i ręce, rozprzestrzenia się bardzo łatwo. Skutkiem tego są epidemie bostonki w placówkach takich jak żłobki i przedszkola. Dziecko z bostonką powinno pozostać w domu przynajmniej przez 7 dni od momentu pojawienia się pierwszych objawów lub do ustąpienia wszystkich objawów choroby. Niekiedy pęcherze mogą utrzymywać się nawet do 10 dni. Zważając również na to, że bostonka osłabia odporność malucha i po zbyt szybkim powrocie do placówki będzie on bardziej podatny na inne infekcje, warto pozostawić dziecko z bostonką w domu nawet na 2 tygodnie. Zawsze jeśli chodzi o zdrowie dziecka, należy zachować zdroworozsądkowe podejście. 

 

Bostonka u dziecka- jak zapobiegać chorobie? Powikłania po infekcji

Bostonka u dzieci - wysypka oraz inne objawy związane z chorobą nie są zwykle groźne, a infekcja ma raczej łagodny przebieg. Niemniej jednak zdarzają się powikłania po grypie bostońskiej. Należą do nich:

 

  • Odwodnienie, ze względu na występującą gorączkę, a także odmawianie przez dziecko jedzenia i picia,
  • Zakażenia zmian skórnych, na skutek ich rozdrapywania,
  • Wirusowe zapalenie opon mózgowych i inne powikłania neurologiczne,
  • Zmiany na płytce paznokciowej w formie białych bruzd, a także ich odwarstwianie się i łuszczenie (objawy te mogą pojawić się nawet po kilku tygodniach po przebytej chorobie),
  • Łuszczenie się skóry na dłoniach i stopach. 

 

Bostonka to choroba przenoszona drogą kropelkową. Dzieci zarażają się od siebie nawzajem poprzez kontakt z wydzielinami osoby chorej lub biorąc do buzi brudne, zainfekowane przedmioty. Działania profilaktyczne, mające na celu niedopuszczenie do zakażenia to przede wszystkim:

 

  • Budowanie świadomości podstawowych zasad higieny u dzieci od najmłodszych lat i kontrola ich przestrzegania,
  • Dbanie o zachowanie czystości pomieszczeń i zabawek, ich regularna dezynfekcja,
  • Izolowanie chorego dziecka,
  • Wspieranie układu odpornościowego malucha, zarówno poprzez odpowiednią dietę, regularną aktywność na świeżym powietrzu, jak również suplementację.

 

Choroba bostońska u dzieci, choć niegroźna, może być bardzo uciążliwa ze względu na bolesne zmiany w jamie ustnej, dokuczliwą wysypkę na dłoniach oraz podeszwach stóp i wysoką zakaźność. Jej leczenie opiera się głównie na łagodzeniu objawów i zapewnieniu dziecku komfortu w okresie choroby. Aby zahamować rozprzestrzenianie się wirusa wywołującego bostonkę, należy izolować chore dziecko, a także przestrzegać zasad higieny, tj. regularnie myć ręce i dezynfekować przedmioty, którymi dzieci bawią się w placówkach. 

Bibliografia

1.       Saguil A. and others; Hand-Foot-and-Mouth Disease: Rapid Evidence Review; American Family Physician 2019; 100 (7): 408-4114.
2.       Merzel Sabovic E.K. and others; Atypical hand, foot, and mouth disease in an adult patient: a case report and literature review; Acta Dermatovenerologica Alpina, Pannonica et Adriatica 2019; 28:85-88.
3.       Chang Yu-Kang and others; Hand, foot and mouth disease and herpangina caused by enterovirus A71 infections: a review of enterovirus A71 molecular epidemiology, pathogenesis, and current vaccine development; Rev Inst Med Trop São Paulo. 2018;60:e70.

Chociaż niniejszy serwis może zawierać informacje dotyczące kwestii medycznych, prawnych czy biznesowych informacje te nie mogą stanowić ani zastępować porady specjalisty. ADPHARMA SP. Z O.O. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje związane bezpośrednio lub pośrednio z jakimikolwiek działaniami lub zaniechaniami podejmowanymi przez użytkownika w oparciu o informacje lub materiały zawarte w niniejszym serwisie. Chociaż ADPHARMA SP. Z O.O. podejmuje wszelkie uzasadnione środki, aby informacje na tej platformie były dokładne, kompletne i aktualne, nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub straty związane z niedokładnością, niekompletnością, nierzetelnością lub brakiem aktualności informacji. Niniejszy serwis zawiera również publikacje naukowe, opinie ekspertów oraz wytyczne organizacji branżowych i naukowych. Wszelkie takie informacje stanowią wyłącznie opinie osób lub podmiotów, które je wyraziły i nie należy ich interpretować jako poglądów lub zobowiązań ADPHARMA SP. Z O.O.

Zobacz więcej artykułów

  • 7 domowych sposobów na przeziębienie
    przeziębienie
    7 domowych sposobów na przeziębienie

    Jesienią i zimą przeziębienie to bardzo częsta przypadłość. Choroba niesie za sobą wiele nieprzyjemnych dolegliwości, tj. zatkany nos, drapanie w gardle, osłabienie, stan podgorączkowy. Często w walce z infekcją sięgamy po domowe sposoby na przeziębienie. Często stawiamy sobie pytanie dobre na przeziębienie spośród łatwo dostępnych, domowych metod? Czosnek, miód, imbir, kurkuma, a może bańki i gorąca kąpiel? W tym artykule podajemy kilka sprawdzonych receptur jak domowymi sposobami walczyć z infekcją wirusową zwaną przeziębieniem.

     

  • grypa a przeziębienie
    grypa
    Grypa a przeziębienie - jak je odróżnić?

    Kiedy pojawia się kaszel, katar i osłabienie, skąd wiesz że to przeziębienie, a nie grypa? Choroby te, mimo kilku podobieństw, mogą się znacząco różnić. Jakie są przyczyny grypy i przeziębienia? Co brać aby złagodzić odczuwane objawy?

  • grypa u dziecka
    przeziębienie u dziecka
    Grypa i przeziębienie u dziecka - przyczyny, objawy, leczenie

    Infekcje wirusowe górnych dróg oddechowych – przeziębienie i grypa to najczęstsze schorzenia na jakie zapadają dzieci w okresie jesienno – zimowym. Warto zwrócić uwagę na charakterystyczne objawy tego typu infekcji, aby szybko wdrożyć właściwe leczenie. Jakie preparaty są wskazane na przeziębienie dla dzieci? Jakie domowe sposoby na przeziębienie u dziecka warto zastosować, a kiedy z chorym maluchem należy zgłosić się do lekarza?

  • Wysypka u dzieci – o czym może świadczyć?
    Wysypka
    Wysypka u dzieci – o czym może świadczyć?

    Wysypka u dzieci może mieć postać bezbolesnych plamek, swędzących krostek lub pęcherzyków wypełnionych płynem. Jakie są najczęstsze przyczyny wysypki u niemowlaka? Jak leczyć zmiany skórne u dziecka?

  • Wysypka na ciele - przyczyny wysypki u dorosłych
    Wysypka
    Wysypka na ciele - przyczyny wysypki u dorosłych

    Wysypka stanowi mało specyficzny objaw związany z infekcją bądź alergią. Zmiany skórne przybierają różne formy, a niekiedy pojawiają się również inne objawy. Jakie są rodzaje wysypek u dorosłych? Kiedy warto zgłosić się do lekarza z problemem, a kiedy samoleczenie powinno wystarczyć?