Wysypka u dzieci – o czym może świadczyć?

Wysypka u dziecka – czym jest?

Wysypka u dzieci rozwija się stosunkowo często. Skóra malucha w ciągu pierwszych 2-3 lat życia ciągle się rozwija. Jest ona cieńsza niż u osoby dorosłej. Komórki nie przylegają do siebie tak ściśle jak ma to miejsce w przypadku skóry w pełni dojrzałej. Powoduje to, że skóra dziecka jest bardziej podatna wnikanie substancji drażniących i uszkodzenie. Częściej niż u osób dorosłych, pojawiają się więc u dzieci różnego rodzaju zmiany skórne.

Wysypka u niemowlaka lub starszego dziecka może mieć różną postać i różne umiejscowienie. W większości przypadków ma ona charakter łagodny i wymaga jedynie przestrzegania odpowiednich zasad pielęgnacji i/lub zastosowania leków miejscowych. Czasami, zmiany skórne u dziecka świadczą o poważniejszej chorobie, która wymaga przewlekłego leczenia.

Rodzaje wysypek u dziecka

Wysypka u dzieci może mieć różny charakter. Wyróżniamy:

• wysypkę plamistą – czerwone lub różowe plamki, niewystające ponad powierzchnię skóry,
• wysypkę grudkową – wyczuwalne grudki, uniesione nad powierzchnią skóry, wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry,
• wysypka grudkowo-plamista – jednocześnie pojawia się zaczerwienienie skóry i grudki,
• wysypkę pęcherzykową – wyczuwalne pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem,
• wysypkę pokrzywkową – różowe lub porcelanowo-białe wykwity, uniesione ponad poziom skóry, najczęściej bardzo swędzące.

Obserwując wysypkę u dziecka, należy zwrócić uwagę na wiele czynników. Jest to przede wszystkim rodzaj zmiany – czy skóra jest jedynie zaczerwieniona, czy pojawiają się też pęcherzyki, grudki lub krosty wypełnione nieprzezroczystą mętną treścią. Istotna jest też lokalizacja zmian – pojawia się wysypka na twarzy, w okolicy okołopieluszkowej, czy może wysypka na plecach u dzieci. Zmiany są pojedyncze, czy jest ich wiele? Rozmieszczone są symetrycznie czy tylko z jednej strony ciała? Istotną informacją jest również obecność świądu. Swędząca wysypka u dzieci może mieć inne przyczyny niż wysypka plamista, niepowodująca żadnych innych objawów.

Wysypka u niemowlaka

Krosty u dzieci, zaskórniki, grudki lub guzki mogą świadczyć o trądziku noworodkowym i niemowlęcym, który rozwija się nawet u 20% dzieci. Zazwyczaj pojawia się w niedługim czasie po porodzie. Ustępuje samoistnie w ciągu kilku lub kilkunastu tygodni, przy zachowaniu odpowiednich zasad pielęgnacji skóry.

Powszechnie występującym rodzajem wysypki u niemowlaka są potówki. Najczęściej mają one postać niewielkich, przezroczystych pęcherzyków, które mogą się ze sobą łączyć. Rzadziej pojawiają się potówki czerwone. Są to grudki lub krostki o czerwonym zabarwieniu, które zazwyczaj swędzą i łatwo mogą ulec nadkażeniu. Potówki pojawiają się w wyniku nie w pełni jeszcze rozwiniętego u niemowlaków systemu termoregulacji. Skóra małych dzieci łatwiej się więc przegrzewa. Przyczyną potówek są też błędy w codziennej pielęgnacji.

Wysypka u niemowlaka może rozwinąć się również pod postacią odparzenia w okolicy okołopieluszkowej. Początkowo widoczne jest zaczerwienienie skóry zakrywanej pieluchą. W dalszej kolejności, skóra może zacząć się złuszczać. Pojawiają się krostki, grudki, a później również pęcherze i owrzodzenia.

Rzadziej rozwija się wysypka alergiczna u niemowlaka. Zmiany skórne pojawiają się pod wpływem kontaktu z substancją uczulającą. Może być nią składnik kosmetyku, leku lub pożywienia. Wysypka alergiczna u niemowlaka jest swędząca. Ma postać grudek, pęcherzyków, a czasem również nadżerek.

Przyczyny wysypki u dziecka

Przyczyn wysypki u dzieci jest wiele. Może być nią:

• choroba wirusowa – wysypka wirusowa u dzieci pojawia się przy trzydniówce (początkowo gorączka, a około 3. dnia drobna, bladoróżowa wysypka, ustępująca pod uciskiem), odrze (ciemnoczerwona wysypka na twarzy u dziecka, która stopniowo zaczyna obejmować tułów i kończyny), ospie wietrznej (początkowo czerwone plamki, później grudki i pęcherzyki, z których po 2-3 dniach powstają krosty u dzieci, a ostatecznie widoczne są strupki), a także infekcjach powodowanych przez wirusy grypy, enterowirusy czy rotawirusy,
• atopowe zapalenie skóry (AZS) – wysypka na twarzy u dzieci w postaci suchych, zaczerwienionych i szorstkich plam, która dodatkowo mocno swędzi, może być oznaką AZS. U niemowląt i małych dzieci, zmiany te pojawiają się nie tylko na twarzy, ale również na brzuchu, podudziach, nadgarstkach i plecach. Na powierzchni zmian widoczne mogą być grudki lub wypełnione płynem pęcherzyki. Więcej informacji na temat tej choroby znajduje się w artykule: Atopowe zapalenie skóry u dzieci i niemowląt – objawy, przyczyny, leczenie. Czy można zapobiegać wystąpieniu AZS u dzieci?,
• ugryzienie lub użądlenie owada – pojawia się bąbel pokrzywkowy, uniesiony nieco ponad powierzchnię skóry. Dzieci mogą odczuwać silne swędzenie lub pieczenie, przez co często drapią skórę, inicjując w ten sposób powstanie rany w miejscu ugryzienia,
• wspomniane wcześniej potówki, reakcja alergiczna na substancję uczulającą lub odparzenia od pieluszki w przypadku dzieci, które jeszcze korzystają z pieluch.

Wysypka u dzieci – kiedy powinna niepokoić?

W większości przypadków, wysypka u dzieci przebiega łagodnie i ustępuje samoistnie w ciągu kilku lub kilkunastu dni. Najczęściej nie wymaga konsultacji lekarskiej, choć są sytuacje, kiedy zalecana jest wizyta u lekarza. Niepokoić powinny zmiany, które szybko się rozprzestrzeniają lub zmieniają swoją postać. Jeśli pojawią się dodatkowe objawy, takie jak gorączka, silne osłabienie, rozdrażnienie lub trudne do opanowania swędzenie, również warto udać się do lekarza. Po pomoc warto zwrócić się także wtedy, gdy samodzielne leczenie wysypki u dziecka nie przynosi widocznej poprawy. Niepokojące są też zmiany, które nie ustępują przez długi czas lub często nawracają.

Jak postępować przy wysypce u dziecka?

Leczenie wysypki u dzieci zależy od przyczyny i charakteru powstałych zmian. Przy potówkach konieczne jest zapewnienie skórze dostępu powietrza. Pomocne mogą okazać się też preparaty z tlenkiem cynku (np. Linomag krem z tlenkiem cynku, Zinalfat od 6. miesiąca życia), posiadającym właściwości osuszające i przeciwzapalne. Kremy te powinny dobrze sprawdzić się również jako preparaty na odparzenia. Przy łagodnych zmianach można zastosować preparaty silnie natłuszczające, takie jak Linoeparol Intensive, Bepanthen Baby lub maść Linomag.

Na swędzącą wysypkę u dzieci, której przyczyną są ugryzienia owadów, można zastosować lek przeciwalergiczny, taki jak żel Fenistil. Zmniejszy on świąd, obrzęk i miejscowo znieczuli.

Wysypka u niemowlaka, będąca objawem atopowego zapalenia skóry najczęściej wymaga zastosowania leków na receptę (w okresach zaostrzeń). Dodatkowo, bardzo ważnym elementem leczenia jest regularne stosowanie emolientów (np. Atoperal Baby Plus, Emotopic, Mustela Stelatopia). Natłuszczające preparaty na AZS należy nakładać na cała powierzchnię skóry, a nie jedynie na miejsca objęte widocznymi zmianami.

Wysypka na twarzy u dzieci oraz zmiany występujące na innych częściach ciała mogą mieć różną przyczynę. Najczęściej są niegroźne i maja charakter samoograniczający się. Im młodsze dziecko, tym zazwyczaj większy niepokój u opiekunów budzi pojawiająca się u malucha wysypka. Prawidłowa pielęgnacja skóry i zastosowanie odpowiednich preparatów może przyspieszyć ustąpienie zmian skórnych i złagodzić odczuwany świąd lub dyskomfort.