Atopowe zapalenie skóry u dorosłych - objawy i pielęgnacja

Przyczyny AZS u dorosłych

Przyczyny atopowego zapalenia skóry u dorosłych mają dość złożony charakter. Istotną rolę w przypadku osób dorosłych odgrywają bez wątpienia genetycznie uwarunkowane dysfunkcje naskórka, zaburzenia w odpowiedzi układu immunologicznego, czynniki infekcyjne oraz środowiskowe.

Atopowe zmiany skórne u dorosłych pojawiają się zwykle na skutek działania czynników zewnętrznych. Ich unikanie pozwala ograniczyć występowanie problemów skórnych. Jakie czynniki mają szczególne znaczenie dla osób z AZS?

• alergeny (pokarmowe, ale również pyłki traw, drzew, roztocza, dodatki do żywności, kosmetyków, detergentów) – oprócz objawów charakterystycznych dla alergii pojawiają się również skórne zmiany zapalne,
• nadmierne wysuszenie skóry, które może być wywołane przez kąpiele w basenie, długie przesiadywanie w wannie z ciepłą wodą, a nawet niską wilgotność powietrza, co jest dużym problemem szczególnie zimą,
• czynniki drażniące, które są częstym składnikiem środków czystości.

Oprócz tych wspomnianych wyżej czynników środowiskowych wywołujących objawy atopowego zapalenia skóry u dorosłych znaczenie mają również zmiany w gospodarce hormonalnej, co jest dużym problemem szczególnie u kobiet, gdyż spadek poziomu estrogenów sprzyja przezskórnej ucieczce wody. Co więcej składniki ludzkiego potu również mogą generować dodatkowe podrażnienia u dorosłych cierpiących na AZS.

AZS – objawy u dorosłych

Atopowe zapalenie skóry objawy u dorosłych daje nieco inne niż u dzieci. Problemy skórne u nich występujące określa się jako typ liszajowaty atopowego zapalenia skóry o charakterze ogniskowym lub uogólnionym. Zmiany umiejscawiają się punktowo, np. w dołach podkolanowych czy łokciowych, na twarzy, karku, dłoniach bądź stopach. Bywa też, że zajmują one znacznie większe powierzchnie, co znacznie ogranicza jakość życia pacjenta z AZS.

Jak wyglądają zmiany skórne w AZS u dorosłych? Skóra staje się miejscowo bardzo sucha, następnie zaczerwieniona. Pojawić się mogą grudki, a nawet pęcherzyki. Jeśli proces postępuje nadal naskórek staje się zgrubiały i chropowaty. Można dostrzec wyraźnie zaznaczone bruzdy. Mało estetyczny wygląd skóry to jedno, jeśli zmiana umiejscowiona jest np. pod kolanem wiele osób nawet nie zwracałoby na nią uwagi, gdyby nie charakterystyczny dla atopii – uporczywy świąd. Jeśli dodatkowo dojdzie do rozdrapania zmienionego chorobowo miejsca, sprzyja to nadkażeniu i znacznie komplikuje proces leczenia.

Ważna jest również właściwa diagnostyka atopowego zapalenia skóry i jego ewentualne zróżnicowanie. Zmiany atopowe na skórze można pomylić m.in. z łojotokowym zapaleniem skóry, łuszczycą, wypryskiem kontaktowym, grzybicą, opryszczkowym zapaleniem skóry, a nawet świerzbem bądź zmianą o charakterze nowotworowym.

Jak leczyć atopowe zapalenie skóry u dorosłych?

Niestety nie wynaleziono jeszcze leku na AZS, który z dnia na dzień ograniczałby wszystkie dokuczliwe objawy schorzenia i poprawiał wygląd skóry. Leczenie atopowego zapalenia skóry u dorosłych polega na wydłużaniu okresów remisji choroby i jest procesem bardzo złożonym, wymagającym dużej uwagi i poświęcenia ze strony samego pacjenta.

W przypadku leczenia AZS bardzo ważne są działania profilaktyczne. Opierają się one na właściwej pielęgnacji skóry atopowej, unikaniu ekspozycji na czynniki drażniące i alergeny. Należy również chronić skórę przed infekcjami oraz ewentualnymi nadkażeniami przez patogeny (wirusy, bakterie, grzyby).

Terapia atopowego zapalenia skóry oprócz działań profilaktycznych i pielęgnacyjnych obejmuje wiele farmaceutyków zarówno do zastosowania doustnego jak i miejscowego. Zatem czym leczyć atopowe zapalenie skóry u dorosłych?

• leki antyhistaminowe – histamina jest mediatorem świądu i stanu zapalnego, w leczeniu AZS wykorzystuje się zarówno leki przeciwalergiczne starej generacji, które niwelują świąd i działają uspokajająco oraz te nowej generacji, które dodatkowo łagodzą stan zapalny,
• leki miejscowe ograniczające stan zapalny – odpowiednio dobrane glikokortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus – działają również immunomodulująco),
• preparaty miejscowe o działaniu przeciwdrobnoustrojowym – jedynie krótkotrwałe postępowanie,
• leki o działaniu immunosupresyjnym (metotrexat, azatiopryna)– stosowane w leczeniu ciężkich przypadków AZS,
• preparaty biologiczna, fototerapia – w określonych przypadkach.

Chcesz wiedzieć więcej o AZS? Przeczytaj artykuł >> Atopowe zapalenie skóry (AZS) - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Co na atopowe zapalenie skóry u dorosłych? Jakie emolienty wybrać?

Regularna pielęgnacja skóry atopowej jest bardzo ważna. Uważa się, że stanowi ona podstawę leczenia w fazie zaostrzeń, pozwala wydłużyć okres remisji choroby oraz ogranicza dokuczliwe objawy AZS.

Kosmetyk na atopowe zapalenie skóry określane są jako emolienty. Nawilżają one skórę tworząc na jej powierzchni warstwę ochronną i tym samym zabezpieczającą przed działaniem drażniących czynników z zewnątrz oraz przezskórną utratą wody. Dodatkowo odbudowują one warstwę lipidową naskórka. Do substancji o takich właściwościach zaliczyć można m.in. wazelinę, glicerol, lanolinę, wosk pszczeli, długołańcuchowe estry, kwasy tłuszczowe. Ważnym składnikiem nawilżającym w emolientach jest mocznik (o stężeniu 5-10%). Natomiast zawarte w niektórych preparatach aloes zwyczajny, żywokost lekarski oraz polifenole działają przeciwzapalnie.

Wiele osób zastanawia się czym smarować atopowe zapalenie skóry u dorosłych? Wśród tak wielu preparatów emoliencyjnych na rynku nie powinien to być większy problem. Każdy znajdzie coś odpowiedniego dla swojej skóry i portfela. Należy jednak pamiętać, że bardzo ważna jest częstotliwość stosowania emolientów. Maksymalny czas ich działa to mniej więcej 6 godzin. Dlatego zaleca się używanie dermokosmetyków do pielęgnacji skóry atopowej co najmniej 3 razy na dobę, a w zaostrzeniach nawet częściej.

Emolienty są wolne od substancji zapachowych i innych mogących generować podrażnienia skóry. Odpowiedni preparat należy stosować zarówno do mycia jak i do smarowania dla lepszego zabezpieczenia naskórka.

Dieta przy atopowym zapaleniu skóry u dorosłych

W wielu przypadkach zapalne zmiany skórne w przebiegu AZS u dorosłych skorelowane są z alergią pokarmową. Osoba uczulona musi unikać alergizujących produktów. Warto więc mieć wiedzę i świadomość tego jaki składnik pokarmu sprzyja wystąpieniu zmian atopowych.

Za główny alergen pokarmowy u dzieci uznaje się białka mleka krowiego. U dorosłych mogą być to jednak inne składniki, m.in. skorupiaki, mięczaki, ryby, orzeszki arachidowe, ziemne, pszenica, białka jajka. Wystąpieniu problemów skórnych sprzyja również spożywanie wysoko przetworzonych wysokocukrowych i tłustych pokarmów. Bogate są one w alergeny: jak barwniki i konserwanty, a dodatkowo sprzyjają procesom zapalnym w organizmie.

Ważnym składnikiem w diecie dorosłych z AZS są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe omega, które działają przeciwzapalnie oraz probiotyki, których suplementacja korzystnie wpływa na łagodzenie objawów atopowego zapalenie skóry u dorosłych i dzieci.