Atopowe zapalenie skóry głowy - leczenie i pielęgnacja

Atopowe zapalenie skóry głowy - czym się charakteryzuje?

Atopowe zapalenie skóry głowy, określane też czasami jako AZS skóry głowy, najczęściej dotyczy dzieci. Rzadko jednak objawy choroby obejmują jedynie skórę głowy. Zmiany obserwuje się też na innych obszarach ciała. U dzieci są to również policzki, tułów, plecy, podudzia, a czasem niemalże całe ciało. U osób dorosłych, charakterystyczne dla AZS objawy występują głównie w zgięciach stawów, na twarzy i szyi. Więcej informacji o chorobie można znaleźć w artykule: Atopowe zapalenie skóry (AZS) - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie.

Atopowe zapalenie skóry na głowie objawia się suchością i zaczerwienieniem skóry. Suchy naskórek może ulegać złuszczaniu. Zmianom towarzyszy najczęściej silny świąd. W okresach nasilenia dolegliwości, na powierzchni skóry tworzą się drobne pęcherzyki i grudki. Ich rozdrapywanie prowadzi do powstawania ran, co dodatkowo nasila symptomy choroby. Oprócz zmian skórnych może dojść również do nasilenia wypadania włosów.

Egzema skóry głowy częściej rozwija się u osób, u których wśród najbliższej rodziny są przypadku chorób alergicznych. Atopowe zapalenie skóry głowy związane jest z nieprawidłową budową i funkcjonowaniem bariery ochronnej naskórka. Konsekwencją jest nadmierne parowanie wody ze skóry, jej przesuszenie i większa podatność na podrażnienie oraz kontakt z alergenami. U osób z AZS głowy obserwuje się też nadmierne namnażanie drożdżaków Malassezia spp. 

Atopowe zapalenie skóry głowy - leczenie

Atopowe zapalenie skóry głowy - leczenie łagodzi dolegliwości występujące w przebiegu choroby i poprawia jakość życia pacjentów. AZS głowy, podobnie jak atopowe zapalenie skóry dotyczące innych obszarów ciała, przebiega z naprzemiennie występującymi po sobie okresami zaostrzeń i wycofania się objawów. W okresach nawrotów, najczęściej stosuje się glikokortykosteroidy. Przy atopowym zapaleniu skóry na głowie, maści i kremy nie są najwygodniejszą postacią leku. Łatwiejsze w stosowaniu są płyny. Leki na atopowe zapalenie skóry głowy zawierające glikokortykosteroidy dostępne są na podstawie recepty. Płyn nanosi się jedynie na te obszary skóry głowy, które są zmienione chorobowo, czyli są zaczerwienione, swędzące lub pokryte zmianami (np. grupki, pęcherzyki). Roztwór należy delikatnie wmasować w te miejsca. Glikokortykosteroidy stosowane na atopowe zapalenie skóry głowy zmniejszają swędzenie i działają przeciwzapalnie. 

Ze względu na fakt, że u części pacjentów z atopowym zapaleniem skóry głowy dochodzi do nadmiernego namnażania się drożdżaków Malassezia, korzystne może być zastosowanie leku przeciwgrzybiczego. Drożdżaki te są odpowiedzialne również za rozwój łupieżu. W obu przypadkach, skutecznym lekiem jest ketokonazol. Znajduje się on m.in. w szamponach Zoxin-med i Nizoral. Leki te zmniejszają swędzenie skóry głowy i złuszczanie się naskórka.

Leczenie atopowego zapalenia skóry głowy zależy w dużej mierze od stopnia nasilenia objawów. Lekarz może zadecydować o zastosowaniu innych niż wymienione wyżej preparaty. Przy ciężkiej postaci AZS głowy, konieczne może być wdrożenie doustnych glikokortykosteroidów oraz leków hamujących aktywność układu immunologicznego.

Istotnym elementem leczenia atopowego zapalenia skóry głowy jest terapia emolientowa. Kremy, balsamy i maści lepiej sprawdzają się do pielęgnacji pozostałej skóry ciała. Ewentualnie można wypróbować taką postać również u niemowląt, które jeszcze nie mają zbyt wielu włosów na głowie. Natomiast jeśli włosów jest sporo lub są dłuższe, zazwyczaj wygodniejsze są płyny lub emulsje. Przykładowym emolientem, po który mogą sięgnąć pacjenci z atopowym zapaleniem skóry głowy jest emulsja Emolium Dermocare. Zawiera ona substancje natłuszczające skórę i tworzące na jej powierzchni powłokę ochronną, która zapobiega nadmiernej utracie wody. Zmniejsza ona swędzenie i suchość skóry. Emolienty do skóry głowy można stosować tak często jak zachodzi potrzeba. Pamiętajmy o tym, aby wybranego preparatu nie wcierać mocno w skórę, a jedynie go delikatnie wmasować.

Czym myć głowę przy atopowym zapaleniu skóry?

Egzema skóry głowy wymaga odpowiedniej pielęgnacji. istotne jest unikanie czynników, które mogą pogarszać stan skóry i prowadzić do zaostrzenia objawów. U osób z AZS głowy zaleca się unikać tradycyjnych szamponów do mycia, które zawierają często spore ilości silnych substancji myjących, sztuczne aromaty i barwniki. Podczas mycia głowy warto korzystać z wody o temperaturze zbliżonej do temperatury ciała. Zbyt ciepła woda dodatkowo przesusza skórę głowy. Sam kontakt skóry głowy z wodą również nie powinien trwać zbyt długo. 

Czym myć głowę przy atopowym zapaleniu skóry? Dobry szampon na AZS głowy działa kojąco, nawilżająco, a przy tym jest bezpieczny w stosowaniu. Zazwyczaj dobrze sprawdzają się produkty, które są przeznaczone do mycia suchej i atopowej skóry głowy. u dzieci i niemowląt można zastosować szampon Atoperal Baby Plus. Wśród jego składników znajduje się mocznik, biolin - prebiotyk wspomagający utrzymanie prawidłowej mikrobioty skóry oraz inne substancje nawilżające i regenerujące skórę. Po 1. miesiącu życia można używać też szamponu nawilżającego Emolium Dermocare z mocznikiem, alantoiną i betainą. Lekką formułę ma 3-zadaniowa pianka myjąca Pharmaceris Emotopic, która przeznaczona jest dla dorosłych i dzieci już od 1. dnia życia. Wszystkie wymienione produkty do mycia głowy mogą być bezpiecznie stosowane nawet przy konieczności codziennego ich użytkowania. 

Po umyciu głowy delikatnym, nawilżającym szamponem i zmyciu jego pozostałości, zaleca się w dość krótkim czasie użyć emulsji lub płynu z emolientem. Przed aplikacją wybranego kosmetyku na AZS najlepiej jest delikatnie osuszyć skórę głowy przykładając do niej ręcznik. Mocne pocieranie skóry lub suszenie gorącym strumieniem powietrza może podrażnić i nasilić suchość skóry.

Przy atopowym zapaleniu skóry głowy warto unikać lub chociaż ograniczyć stosowanie kosmetyków do utrwalania fryzur, takich jak lakiery czy pianki. Zawarte w nich związki mogą nasilać suchość i swędzenie skóry głowy. Pacjenci z atopową skórą głowy czasami szukają domowych sposobów na AZS, które zmniejszą odczuwane objawy. Niektórzy zalecają olejowanie skóry głowy. Oleje tworzą na powierzchni skóry warstwę ochronną, która chroni przed utratą wody. W przypadku atopowej skóry głowy, do olejowania należy jednak podejść ostrożnie. Olejowanie wykonane przed myciem głowy rzeczywiście może przynieść uczucie ukojenia skóry. Jednak delikatne szampony do mycia skóry atopowej mogą nie poradzić sobie z usunięciem tłustej warstwy pokrywającej włosy. Konieczne może być wówczas zastosowanie silniejszych kosmetyków, które niestety mogą podrażniać skórę atopową. 

Domowym sposobem na atopowe zapalenie skóry głowy są też peelingi. Łagodny peeling do suchej skóry głowy skutecznie zmniejsza świąd i suchość. Można skorzystać z gotowych peelingów trychologicznych (np. peeling enzymatyczny trychologiczny Ideepharm Radical med) lub przygotować je samodzielnie. Przy suchej skórze głowy korzystne efekty może przynieść peeling wykonany z płatków owsianych. Do jego przygotowania potrzeba ok. 50 g płatków owsianych, które warto rozdrobnić i zalać wodą. Kiedy napęcznieją, wcieramy delikatnie uzyskaną pastę w skórę głowy. Opcjonalnie, można dodać do niej niewielką ilość oleju roślinnego.

Atopowe zapalenie skóry głowy powoduje suchość i swędzenie, które mogą wpływać na nastrój pacjenta i zaburzać jego codzienne funkcjonowanie. Odpowiednie leczenie choroby w okresie zaostrzeń oraz codzienne pielęgnowanie skóry głowy (i jednoczesne unikanie czynników, które mogą ją podrażniać) to skuteczne sposoby na złagodzenie dolegliwości i poprawę stanu oraz wyglądu skóry.