Krwawnik pospolity – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie

Krwawnik pospolity – jak wygląda?

Krwawnik pospolity (Achillea millefolium) to roślina z rodziny astrowatych, którą uważa się za jedną z najdawniej wykorzystywanych przez ludzi. Jest byliną, której wysokość wynosi do 70-80 cm. Kwiat krwawnika ma postać koszyczka. Kwiaty zebrane są w luźne baldachogrona. W Polsce krwawnik pospolity występuje powszechnie niemalże na terenie całego kraju. Porasta on łąki, pola i pastwiska. Nie ma wysokich wymagań uprawowych, więc rozwija się na różnych glebach. Warunki środowiskowe mają jednak znaczący wpływ na zawarte w tej roślinie składniki aktywne. Krwawnik pospolity przez część ogrodników uważany jest za chwast.

W medycynie zastosowanie znajduje ziele krwawnika. W przeszłości roślina ta była wykorzystywana do leczenia różnego rodzaju chorób i przypadłości. Krwawnik pospolity był stosowany zewnętrznie i wewnętrznie w celu hamowania krwawienia. Ziele było też przyjmowane przy różnorodnych dolegliwościach żołądkowo-jelitowych. Obecnie zastosowanie krwawnika jest podobne. Zawierają go wybrane leki na niestrawność, zaburzenia menstruacji, a także niewielkie uszkodzenia skóry. Krwawnik można nabyć zarówno w postaci ziół do zaparzenia, jak i płynu oraz kropli doustnych, w których oprócz wyciągu z krwawnika znajdują się też inne ekstrakty roślinne.

Krwawnik – właściwości

Krwawnik pospolity – właściwości żółciopędne, wiatropędne (ułatwiające pozbycie się gazów zgromadzonych w jelitach) i rozkurczowe sprawiają, że roślina ta jest chętnie stosowana przy niestrawności. Właściwości krwawnika wynikają z obecnych w jego częściach nadziemnych flawonoidów oraz olejku eterycznego. Skład olejku eterycznego pozyskiwanego z ziela krwawnika w dużej mierze zależy od nasłonecznienia miejsca uprawy, panującej w jego obrębie temperatury i wilgotności. W olejku z krwawnika zidentyfikowano aż 95 związków chemicznych, przy czym część z nich jedynie w ilości śladowej. Przykładowe substancje obecne w krwawniku to beta-pinen, alfa-pinen, sabinen, chamazulen, linalol, kamfora, borneol, 1,8-cyneol, trans-tujon i eugenol. Spośród flawonoidów ziele krwawnika zawiera m.in. naringinę,  naryngeninę, rutynę i apigeninę. Krwawnik pospolity to również źródło garbników i kumaryn. 

Krwawnik – właściwości lecznicze odnoszą się także do jego działania przeciwzapalnego i antyoksydacyjnego. Roślinie tej przypisuje się też działanie ochronne w stosunku do komórek wątroby, przeciwwrzodowe, antyseptyczne oraz przeciwnowotworowe. Krwawnik – działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze może różnić się w zależności od pochodzenia surowca

Krwawnik pospolity – zastosowanie

Krwawnik – na co pomaga ta roślina? Napar z krwawnika stosowany jest przy braku apetytu, niestrawności, skurczowych bólach brzucha i nasilonych wzdęciach. Problemy z trawieniem pokarmów są jednym z głównych obszarów, w których wykorzystuje się ziele krwawnika. Surowiec ten może wzmagać wydzielanie soków trawiennych, co korzystnie wpływa na cały proces przekształcania pokarmu w organizmie. 

Ziele krwawnika – na co jeszcze można stosować? Wykazywane przez krwawnik działanie estrogenne znalazło wykorzystanie w łagodzeniu dolegliwości związanych z miesiączką. Napar z krwawnika spożywany jest w celu zmniejszenia bólu występującego podczas miesiączki. Niektórzy uważają, że krwawnik zastosowany w odpowiednim momencie cyklu może nawet wpłynąć na moment pojawienia się krwawienia. Nie ma to jednak poparcia w aktualnej wiedzy medycznej.

Krwawnik – ziele wykorzystywane jest również w postaci zewnętrznych okładów lub naparów do nasiadówek. Okłady nasączone naparem z krwawnika stosuje się przy niewielkich, łagodnych uszkodzeniach skóry. Właściwości przeciwzapalne i przeciwkrwotoczne tej rośliny sprawiają, że część osób sięga też po krwawnik na żylaki odbytu. Ma on złagodzić stan zapalny i ograniczyć krwawienie z powiększonych guzków krwawniczych. Wybrane preparaty na hemoroidy bez recepty  (np. czopki Hemorol) zawierają krwawnik. Można też samodzielnie przygotować napar i wykorzystać go do wspomnianej nasiadówki.

Krwawnik pospolity – zastosowanie surowca w medycynie nie jest niestety poparte badaniami klinicznymi. Wynika ono raczej z tradycyjnego, trwającego od wielu pokoleń wykorzystaniu w medycynie ludowej. Niektórzy stosują też krwawnik pospolity na pasożyty, infekcje dróg oddechowych czy zaburzenia pracy nerek. Skuteczność krwawnika w tych obszarach również nie ma potwierdzenia naukowego.

Herbata z krwawnika – jak przygotować?

Krwawnik – ziele można nabyć w formie sypanej lub zamkniętej w saszetkach. Aby przygotować napar z krwawnika, należy zalać 2-5 g surowca 250 ml wrzącej wody, a następnie pozostawić pod przykryciem do zaparzenia. Napar jest gotowy po ok. 15 minutach. Zaleca się spożywać świeżo przygotowaną herbatę z krwawnika, najlepiej między posiłkami. Jeśli ziele krwawnika stosowane jest przy braku apetytu, korzystne może być picie naparu na ok. pół godziny przed posiłkiem. Jeżeli pacjent korzysta z gotowych do zaparzania torebek, do przygotowania pojedynczego naparu może użyć 1 lub 2 saszetek. Jeśli natomiast używa sypanych ziół, wskazane jest odmierzenie 1-2 łyżek stołowych surowca.

Krwawnik – właściwości wspomagające gojenie się ran sprawiają, że roślina ta stosowana jest również zewnętrznie do opatrywania niewielkich uszkodzeń skóry. W tym przypadku można przygotować świeży napar z surowca w taki sam sposób, jak opisano wyżej. Po ostygnięciu roztworu można nasączyć nim opatrunek, który następnie należy przyłożyć do skóry. Takie okłady można stosować 2-3 razy dziennie.

Ziele krwawnika – przeciwwskazania

Krwawnik – przeciwwskazania nie są liczne i wynikają głównie z braku danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania tej rośliny u bardziej wrażliwych grup pacjentów. Ziele krwawnika nie jest rekomendowane kobietom w ciąży, kobietom karmiącym piersią, a także dzieciom poniżej 12 lat. Krwawnik pospolity jest też niewskazany w przypadku osób z nadwrażliwością na tą konkretną roślinę lub inne z tej samej rodziny. Ze względu na możliwy wpływ na proces krzepnięcia krwi, krwawnik nie jest rekomendowany osobom, które przyjmują leki przeciwzakrzepowe.

Krwawnik – z czym łączyć? Jak dotąd nie odnotowano żadnych istotnych interakcji z krwawnikiem, dlatego ziele tej rośliny może być stosowane jednocześnie z innymi preparatami ziołowymi.  

Krwawnik pospolity – zastosowanie tej rośliny w lecznictwie wynika przede wszystkim z jej wielopokoleniowego wykorzystania w łagodzeniu objawów niestrawności, bolesnego miesiączkowania oraz wspomaganiu gojenia się ran. Krwawnik u osób, które nie są na niego nadwrażliwe, nie powoduje działań niepożądanych przy zażywaniu go zgodnie z zalecanym dawkowaniem. Przeciwzapalne, żółciotwórcze i wiatropędne właściwości krwawnika sprawiają, że roślina ta może być stosowana wspomagająco przy niestrawności oraz innego rodzaju problemach zdrowotnych, które mają łagodne nasilenie.