Katar alergiczny u dzieci - sposoby na alergiczny nieżyt nosa

Alergiczny katar u dziecka- objawy i diagnostyka

Alergiczny nieżyt nosa to przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa wywołane działaniem alergenów środowiskowych. Do tych najpopularniejszych należą: pyłki traw, drzew, kwiatów, krzewów, chwastów, roślinne olejki eteryczne, grzyby pleśniowe, a także białko zwierzęce (roztoczy kurzu domowego) oraz sierść zwierząt. Procesowi zapalnemu towarzyszą również inne objawy, które dla zdiagnozowania alergicznego nieżytu nosa, muszą utrzymywać się co najmniej 1 godzinę dziennie przez 2 kolejne dni, najczęściej są to:

·         blokada nosa (obustronna),

·         wydzielina z nosa lub jej ściekanie po tylnej ścianie gardła,

·         kichanie,

·         świąd.

Oprócz klasycznych symptomów alergicznego nieżytu nosa małym pacjentom dokucza również świąd podniebienia, kaszel nasilający się w nocy, chrząkanie czy chrapanie podczas snu. Zwykle pojawia się również alergiczne zapalenie spojówek.

Katar u dziecka i inne objawy związane a alergią mają różny stopień nasilenia i czas trwania, również w innym stopniu wpływają na jakoś życia pacjenta. Na podstawie tych parametrów określa się typ alergicznego nieżytu nosa. Zatem jeśli objawy utrzymują się poniżej 4 dni na tydzień lub mniej niż 4 tygodnie i nie wpływają na jakość snu, aktywność fizyczną i możliwość uprawiania sportu oraz normalne funkcjonowanie w szkole, a także nie generują innych kłopotliwych objawów, mówi się o okresowym alergicznym nieżycie nosa. Natomiast gdy na skutek utrzymujących się dłużej symptomów, któryś z tych obszarów funkcjonowania na co dzień zostaje zaburzony, wówczas stwierdza się przewlekły alergiczny nieżyt nosa.

Większość małych pacjentów ma uczulenie na wiele aeroalergenów, a niektórzy z nich cierpią na objawy bardzo sporadycznie, tak więc rozróżnienie chorych tylko z sezonowym i całorocznym alergicznym nieżytem nosa jest dość trudne. Stąd też wielu specjalistów dzieli katar alergiczny na okresowy i przewlekły.

Każde dziecko zgłaszające się z objawami sugerującymi alergiczny nieżyt nosa powinno zostać poddane wstępnej diagnostyce. Opiera się ona na:

·         zebraniu wywiadu, ze szczególnym uwzględnieniem okoliczności występowania dolegliwości i stopnia ich nasilenia,

·         ocenie jak katar sienny u dziecka wpływa na jakość jego życia,

·         przeprowadzeniu badania fizykalnego, tj. laryngologicznego, pozwalającego ocenić stan błony śluzowej nosa.

Na podstawie badania przedmiotowego i podmiotowego stawia się wstępne rozpoznanie alergicznego nieżytu nosa u dzieci i dorosłych. Ważne jest określenie również typu schorzenia. Inaczej będzie wyglądała dalsza diagnostyka w przypadku przewlekłego alergicznego nieżytu nosa, a inaczej postępuje się z objawami pojawiającymi się okresowo. Przewlekłe problemy z katarem siennym wymagają wykonania m.in. testów skórnych, oznaczenie swoistych IgE podczas prób prowokacyjnych, co pozwoli poznać alergeny będące odpowiedzialne za pojawienie się objawów, oraz wykonania wielu innych badań mających na celu ocenę stopnia zmian chorobowych na śluzówce. Natomiast okresowy alergiczny nieżyt nosa, jeśli reaguje dobrze na leczenie, nie wymaga dalszej diagnostyki.

Występuje również szereg objawów, które zwykle nie mają związku z alergicznym nieżytem nosa. Pozwalają one różnicować katar alergiczny u dziecka z innymi jednostkami chorobowymi. Należą do nich:

·         Objawy jednostronne- wodnista wydzielina tylko z jednej dziurki możne wskazywać na katar wirusowy u dzieci,

·         Blokada nosa bez innych objawów, warto wykonać badania pod kątem polipów w nosie,

·         Śluzowo-ropna wydzielina z nosa, która może sugerować katar bakteryjny u dzieci,

·         Ból głowy przy pochylaniu i brak węchu- objawy te razem z uczuciem rozpierania, braku drożności i zielono-żółtą wydzieliną mogą sugerować katar zatokowy u dzieci,

·         Nawracające krwawienia z nosa.

Alergiczny nieżyt nosa u dzieci- leczenie

Katar sienny u dziecka zawsze powinien podlegać dokładnej diagnostyce. Wiele objawów u małych pacjentów jest mało typowych, a samoleczenie, szczególnie gdy jest prowadzone w sposób niewłaściwy, może doprowadzić do problemów przewlekłych lub powikłań. Wodnisty katar alergiczny u niemowlaka czy małego dziecka może wskazywać na infekcję wirusową lub mieć związek z przebywaniem malucha w mocno zanieczyszczonym środowisku. Dlatego nie należy przewlekle stosować leków na katar u dziecka, tylko udać się do specjalisty, tj. laryngologa lub alergologa, poddać się diagnostyce i dobranej indywidualnie do problemu zdrowotnego terapii. Co na katar alergiczny dla dziecka zwykle ordynują lekarze? Podstawą leczenia alergicznego nieżytu nosa są:

·         Leki na alergię dla dzieci- preparatami pierwszego rzutu są doustne niesedatywne leki przeciwhistaminowe II generacji, tj. desloratadyna, levocetyryzyna, cetryryzyna, bilastyna i rupatydyna. Ta ostatni substancja ma szczególne znaczenie w terapii kataru siennego u dzieci. Rupatydyna łączy w sobie dwa synergistyczne mechanizmy działania i znacznie poprawia jakość życia małych pacjentów. Dobrze odblokowuje nos i działa przeciwzapalnie. Jest to dobra alternatywa dla dzieci z przewlekłym alergicznym nieżytem nosa. W łagodnych postaciach choroby lekarze ordynują dzieciom jedynie miejscowo działające preparaty do nosa zawierające w swoim składzie substancje przeciwalergiczne, np. kromoglikany- stabilizatory komórek tucznych, które zmniejszają uwalnianie histaminy .

·         Donosowe glikokortykosteroidy (GKS)-  ze względu na wysoką aktywność w miejscu podania, unika się ogólnoustrojowych efektów działania tych preparatów, uzyskując jednocześnie dobre efekty terapeutyczne. Leki te nie powodują też zmian atroficznych w obrębie błony śluzowej nosa. Dlatego nadają się one do długotrwałego stosowania. Zróżnicowany mechanizm przeciwzapalny oraz niwelowanie obrzęku wykazują flutikazon, budezonid, mometazon. Zaleca się rozpocząć ich aplikację przed sezonem pylenia i kontynuowanie przez cały okres ekspozycji na alergeny. Niektóre spraye do nosa zawierają połączenie GKS z lekiem przeciwhistaminowym. Są one coraz częściej stosowane w terapii ze względu na dobre efekty lecznicze.

Co na katar sienny u dziecka stosuje się wspomagająco? Są to m.in. antagoniści receptowa leukotrienowego (montelukast) do stosowania doustnego, szczególnie przy współwystępującej astmie, donosowe leki antycholinergiczne w przypadku intensywnego wycieku z nosa czy też środki obkurczające śluzówkę, jedynie przy nasilonych objawach. Przykładem leku łączącego w sobie substancje miejscowo obkurczającą śluzówkę  i działającą antycholinergicznie jest Otrivin IpraMax, dostępny bez recepty i w związku z tym rekomendowany jedynie dla osób dorosłych. W przypadku dzieci powyżej 5. roku życia uczulonych na pyłki roślin oraz roztocza kurzu domowego rozpoczyna się również swoistą immunoterapię alergenową, tj. odczulanie. Tego typu postępowanie terapeutyczne zawsze wdraża i monitoruje specjalista.

Alergiczny nieżyt nosa u dzieci domowe sposoby- jednym z elementów leczenia kataru alergicznego u dzieci jest odpowiednia profilaktyka. Opiera się ona na maksymalnym ograniczeniu ekspozycji na alergeny i eliminacji czynników drażniących, które dodatkowo negatywnie wpływają na kondycję błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Dzieci z katarem alergicznym powinny unikać przebywania w zapylonych pomieszczeniach, zanieczyszczonym środowisku oraz ekspozycji na dym tytoniowy. W przypadku alergii na roztocza kurzu domowego należy usunąć wszelkie przedmioty będące siedliskiem tych pajęczaków, często wietrzyć pomieszczenia oraz zaopatrzyć się w oczyszczacz powietrza.

Katar alergiczny u dziecka- powikłania

Prawidłowa kontrola objawów przewlekłego alergicznego nieżytu nosa u dzieci jest kluczowa w zapobieganiu wystąpienia powikłań, wśród których najbardziej groźnym jest astma. Podobnie jak katar alergiczny,  jest to choroba o podłożu immunologicznym, a w jej patomechanizmie biorą udział podobne komórki. Zbliżona jest także budowa śluzówki nosa i oskrzeli. Nic dziwnego, że coraz częściej obserwuje się współwystępowanie obu chorób. Pacjenci z alergicznym nieżytem nosa zapadają na astmę 8 razy częściej niż osoby zdrowe. U wielu dzieci z katarem siennym należy przeprowadzić również diagnostykę astmy oskrzelowej.

Katar alergiczny u dziecka wymaga odpowiedniej diagnostyki, która jest kluczowa dla wdrożenia właściwego leczenia. Dobra kontrola objawów choroby pozwoli poprawić komfort życia i ustrzec małego pacjenta przed rozwojem astmy oskrzelowej, która to stanowi najgroźniejsze powikłanie u dzieci z katarem siennym i często współwystępuje z alergicznym nieżytem nosa. Etapy kataru u dziecka nie zawsze są typowe. Niekiedy przedłużająca się infekcja może wskazywać na znacznie poważniejszy problem. Dlatego nieżyt nosa u malucha zawsze powinien zostać skonsultowany ze specjalistą.