Jelitówka u dzieci – objawy i leczenie grypy żołądkowej u dzieci

Grypa żołądkowa u dzieci – co to za choroba?

Grypa żołądkowa u dziecka, nazywana też jelitówką, to w języku medycznym ostra biegunka wirusowa. Jest to powszechnie występująca wśród populacji pediatrycznej choroba. Jelitówka u dzieci rozprzestrzenia się z dużą łatwością, głównie ze względu na niewystarczające przestrzeganie zasad higieny. Choroba ta jednocześnie stwarza większe niebezpieczeństwo dla zdrowia dziecka niż osoby dorosłej. U dzieci szybciej dochodzi do odwodnienia, które zagraża zdrowiu, a nawet życiu pacjenta.

Jelitówka u dziecka to choroba o samoograniczającym się przebiegu. Stosowanie odpowiednich leków na biegunkę pomaga zmniejszyć ilość oraz częstość wypróżnień. Podstawą leczenia jest jednak regularne nawadnianie organizmu. Jest to szczególnie ważne w przypadku niemowląt i małych dzieci, u których to opiekun musi zadbać o dostarczanie odpowiedniej porcji płynów.

Jelitówka u dzieci – co ją powoduje?

Grypa żołądkowa u dziecka powodowana jest przez wirusy. Choć nazwa może sugerować, że choroba ta wywoływana jest przez wirusy odpowiadające za rozwój grypy, do wystąpienia jelitówki przyczyniają się inne rodzaje tych patogenów. U dzieci dominującą rolę odgrywają rotawirusy. Kontakt z nimi ma zdecydowana większość dzieci w ciągu pierwszych 5 lat życia, choć oczywiście nie u wszystkich dojdzie do rozwoju infekcji. Jelitówka u dziecka może też zostać wywołana przez norowirusy, sapowirusy lub adenowirusy.

Grypa jelitowa u dzieci rozprzestrzenia się znacznie łatwiej niż biegunka bakteryjna. Do rozwoju infekcji może dojść w wyniku zjedzenia pokarmu, na którym obecne są wirusy lub przez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Choroba może też przenosić się drogą kropelkową. 

Jelitówka u dzieci – jak długo zaraża chory? Pacjent może zarażać innych jeszcze przed pojawieniem się u niego pierwszych objawów grypy żołądkowej. Najwyższa zakaźność obserwowana jest po wystąpieniu dolegliwości. Chore dziecko może jednak zarażać również przez pewien czas po ich ustąpieniu. Warto też dodać, że u części dzieci, infekcja przebiega bezobjawowo. Mimo braku objawów, mogą one zarażać kolejne osoby. 

Jelitówka – objawy u dzieci

Jelitówka u dzieci – objawy pojawiają się najczęściej po kilkunastu lub kilkudziesięciu godzinach od zarażenia. Dość charakterystyczną cechą grypy żołądkowej jest nagłe wystąpienie symptomów choroby. Grypa jelitowa u dzieci zazwyczaj przebiega z intensywnymi wymiotami. Towarzyszyć im może biegunka. Wymioty i biegunka to typowe objawy jelitówki. Choć wymioty częściej dotykają dzieci, a biegunka osób dorosłych, nierzadko zdarza się też sytuacja odwrotna. 

Czasami dochodzi także do wzrostu temperatury ciała, choć jelitówka u dziecka bez gorączki też może wystąpić. W większości przypadków, jeśli pojawia się gorączka, nie jest ona wysoka. Inne objawy grypy żołądkowej u dzieci to nudności, osłabienie i bóle brzucha. Zatrucie pokarmowe u dziecka zazwyczaj wiąże się też ze znacznym spadkiem apetytu i nasiloną sennością. Czasami, mali pacjenci narzekają na bóle głowy.

Część rodziców zgłasza też ból brzucha po jelitówce u dziecka. Może zdarzyć się, że mimo szybkiego ustąpienia wymiotów lub biegunki, dziecko odczuwa jeszcze łagodne skurczowe bóle brzucha przez kilka kolejnych dni. Powinny one jednak stopniowo ustępować.

Ile trwa jelitówka u dziecka?

Ile trwa jelitówka u dzieci? Przy typowym przebiegu choroby, dolegliwości są intensywne, ale ustępują w ciągu 1-3 dni. Może się jednak zdarzyć, że objawy zanikają całkowicie dopiero w ciągu tygodnia. Rzadko grypa żołądkowa utrzymuje się dłużej.

Grypa żołądkowa u dziecka ma dość intensywny przebieg i może budzić niepokój u opiekunów. Wymioty i/lub biegunka zazwyczaj mają największe nasilenie podczas 1 doby od ich wystąpienia. Objawy mijają całkowicie zazwyczaj w ciągu 3-7 dni.

Jelitówka u dziecka – jak leczyć?

Jelitówka u niemowlaka – co podawać? Przy ostrej biegunce wirusowej u niemowląt lub starszych dzieci należy zwrócić uwagę przede wszystkim na regularne nawadnianie małego organizmu. Na początkowym etapie leczenia istotne jest wyrównanie niedoboru płynów i elektrolitów, które dziecko straciło przy wymiotach lub biegunce. W zależności od stopnia odwodnienia zaleca się podawać średnio 50-100 ml płynów na kilogram masy ciała w ciągu pierwszych 4 godzin od wystąpienia objawów. Na dalszym etapie leczenia wskazane jest kontynuowanie nawadniania, które powinno być dostosowane do zapotrzebowania organizmu dziecka na płyny i nie musi być już tak intensywne. Każdy oddany stolec lub wymioty powinny jednak wiązać się ze zwiększeniem ilości przyjmowanych płynów o 5-10 m/kg masy ciała.

Jelitówka u dziecka – przykładowe elektrolity, które można podać dziecku poniżej 6 miesiąca życia to bezsmakowy Acidolit i Gastrolit. Po ukończeniu pierwszego półrocza życia można zastosować też Electrovit Baby. Dzieciom powyżej 3 roku życia można podać także Elektrolity marki Stoperan. Należy pamiętać, aby elektrolity podawać często, ale małymi porcjami. Nie można dodatkowo dosładzać takich preparatów, ponieważ roztwory o zbyt dużej ilości cukru mogą nasilać biegunkę. Dla lepszej tolerancji elektrolitów, które nie wszystkie dzieci chętnie przyjmują, warto podawać je w postaci schłodzonej.

Co podawać dziecku przy jelitówce?

Jelitówka u dziecka – jak leczyć poza nawadnianiem? Wspomagająco w leczeniu grypy żołądkowej u dziecka można zastosować preparat z diosmektytem (np. Smecta), który adsorbuje wszelkie wirusy i inne patogeny oraz toksyny napotkane w przewodzie pokarmowym. Jest to bezpieczna substancja, która nie wchłania się z przewodu pokarmowego. Nie wszystkie dzieci jednak dobrze tolerują sporządzony roztwór.

Uzupełniająco można sięgnąć też po probiotyki na grypę żołądkową. W ich składzie warto szukać bakterii Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) lub drożdżaków Saccharomyces boulardii. Dostępny jest też preparat Dicoflor Elektrolity, który zawiera w zestawie 2 rodzaje saszetek. W jednych z nich obecne są elektrolity, a w drugich wspomniane szczepy bakterii LGG. Nie zaleca się natomiast przy ostrej biegunce wirusowej podawania węgla aktywnego, nifuroksazydu oraz leków przeciwwymiotnych.

Jelitówka u dzieci – domowe sposoby to przede wszystkim nawadnianie i odpoczynek. Oprócz gotowych elektrolitów o odpowiednim składzie, można też podawać dziecku herbatę lub rozcieńczony sok jabłkowy. Należy jednak unikać preparatów typu cola, skoncentrowanych soków owocowych lub innych słodkich napojów. Zbyt duże stężenie glukozy w tych produktach może nasilać przedostawanie się wody do światła jelita, a w konsekwencji wzmagać utratę płynów z organizmu.

Jelitowka u dzieci – co jeść? Przy grypie żołądkowej wskazane jest kontynuowanie normalnego żywienia. Niezalecana jest głodówka ani ograniczanie ilości spożywanych posiłków. Problemem może być jednak spadek apetytu, którego doświadcza w trakcie choroby większość małych pacjentów. Warto więc proponować dziecku pokarmy o wysokiej wartości odżywczej, które są przez nie lubiane. Można podawać dziecku mniejsze, ale częstsze porcje jedzenia.

Nie ma konkretnych, restrykcyjnych zaleceń co do żywienia dzieci z jelitówką. Postępowanie żywieniowe powinno być dostosowane do potrzeb i preferencji pacjenta. Dostarczanie do organizmu składników odżywczych ora energii wpłynie na lepsze samopoczucie chorego oraz przyspieszy jego powrót do zdrowia.

Jelitówka u dziecka – kiedy do szpitala?

Głównym zagrożeniem związanym z jelitówką u dzieci, jak zostało już wspomniane, jest ryzyko ich odwodnienia. O ile łagodne odwodnienie może być leczone w domu, o tyle w przypadku ciężkiego odwodnienia doustne płyny nawadniające nie będą wystarczająco skuteczne. Konieczne jest wówczas nawadnianie dożylne. 

Jelitówka u dzieci – objawy odwodnienia to m.in.:

• zmniejszone oddawanie moczu,
• brak łez podczas płakania,
• suchość języka i błon śluzowych,
• zmniejszona elastyczność skóry – po uchwyceniu fałdu skórnego oraz jego puszczeniu, skóra odkształca się wolniej niż normalnie,
• bladość skóry,
•  zapadnięte ciemiączko.

Im bardziej odwodnione jest dziecko, tym jego ogólny stan zdrowia jest gorszy. Przy ciężkim odwodnieniu zaobserwować można przyspieszone bicie serca, pogłębiony oddech i nasiloną senność. Dzieci, u których opiekunowie zauważają objawy odwodnienia, powinny trafić pod opiekę lekarza.

Konsultacji lekarskiej wymagają też dzieci, u których w stolcu lub wymiocinach widoczna jest krew lub śluz. Utrzymująca się wysoka gorączka lub inne niepokojące objawy również powinny skłaniać rodzica do wizyty u lekarza. 

Jelitówce u dzieci można zapobiegać poprzez uczenie ich zasad higieny oraz ograniczenie kontaktu z osobami chorymi. W przypadku dzieci możliwa jest jeszcze jedna forma profilaktyki – szczepienia przeciwko rotawirusom. Skutecznie zapobiegają one hospitalizacji wynikającej z ciężkiego przebiegu jelitówki. Od roku 2021 szczepienie przeciwko rotawirusom wykonywane jest w ramach obowiązkowych szczepień ochronnych. Rekomendowane jest podanie dziecku wszystkich dawek szczepionki w ciągu pierwszych 2 lat życia.