Czy fluor jest szkodliwy?

Dominika Pagacz - Tokarek
Dominika Pagacz - Tokarek

magister farmacji

Wielu opiekunów obawia się szkodliwości fluoru wynikającej ze spożywania przez dziecko zbyt dużej ilości tego pierwiastka. Czym może skutkować nadmiar fluoru? Czy fluor jest szkodliwy?

Czy fluor jest szkodliwy?
źródło: Freepik
Spis treści

Czy fluor w paście do zębów jest szkodliwy?

Fluor – czy jest szkodliwy?  Fluor jest mikroelementem, który w odpowiedniej ilości korzystnie wpływa na stan i funkcjonowanie zębów oraz kości (mikroelementy w diecie. O ile stosowany jest on w rekomendowanych ilościach, nie wywołuje szkodliwego działania na stan zdrowia. Przy zbyt dużej podaży fluoru może jednak objawić się jego toksyczność. 

Szkodliwość fluoru jest ściśle związana z jego dawką, czasem ekspozycji oraz indywidualną wrażliwością na działanie tego pierwiastka. Przy jednorazowym spożyciu dużej dawki fluoru może rozwinąć się toksyczność ostra. Na szczęście rzadko dochodzi do przedawkowania fluoru zakończonego śmiercią pacjenta. Objawy nadmiernej ilości fluoru w organizmie pojawiają się w takim przypadku dość szybko i są to: nagłe pogorszenie samopoczucia, nudności, wymioty, bóle brzucha czy chociażby wzmożone pragnienie. Ostre zatrucie fluorem wymaga szybkiego udzielenia pomocy.

Przewlekła toksyczność fluoru pojawia się w wyniku długotrwałego spożywania mniejszych ilości fluoru niż przy toksyczności ostrej, ale nadal na tyle dużych, że przekraczają one zapotrzebowanie organizmu na ten pierwiastek. Stosowanie zbyt dużych dawek fluoru może prowadzić do rozwoju fluorozy.

Fluor powszechnie występuje w pastach do mycia zębów, a także płynach do płukania  ust, niciach dentystycznych i innych produktach do pielęgnacji jamy ustnej. Wśród wielu osób pojawia się więc obawa o szkodliwość fluoru obecnego w tych preparatach i bezpieczeństwo ich stosowania. Przestrzegając odpowiednich, przedstawionych niżej zasad, można jednak skutecznie chronić zęby przed rozwojem próchnicy i jednocześnie uniknąć nadmiernej podaży fluoru.

Co to jest fluor ? Fluor jest mikroelementem, który pomaga zachować zdrowie zębów oraz kości. Istotne jest dostarczanie go do organizmu w odpowiedniej, nie za niskiej i nie za wysokiej ilości.

 

 

Szkodliwość fluoru dla dzieci

Szkodliwość fluoru – badania jednoznacznie pokazują, że nadmiar fluoru niekorzystnie wpływa na stan zębów, kości i układu nerwowego. Może zaburzać on funkcjonowanie wątroby i nerek. Szkodliwość fluoru dla dzieci kojarzy się rodzicom głównie z ryzykiem wystąpienia fluorozy zębów.

Fluoroza – objawy  związane są z zaburzeniem procesu mineralizacji szkliwa. Co ważne, fluoroza pojawia się, gdy w okresie rozwoju szkliwa jest ono narażone na nadmierną ilość fluoru. Zaburzenie to nie jest całkowicie odwracalne. Fluoroza wiąże się z występowaniem przebarwień, których kolor znacząco odbiega od naturalnego odcienia zębów. Mogą mieć one postać białawych, żółtawych lub brązowawych plamek, linii czy też wgłębień. Szkliwo staje się słabsze i bardziej podatne na uszkodzenie.

Choć fluoroza nie powoduje bólu, może on wystąpić jeśli dojdzie do ubytku w szkliwie. Zaburzenie to negatywnie odbija się też na komforcie jedzenia. Nieleczona, zaawansowana fluoroza może znacząco obniżać jakość życia pacjenta.

Dlaczego fluor jest szkodliwy? Nadmierna podaż fluoru może prowadzić do rozwoju fluorozy zębów i szkieletu, a także zaburzać funkcjonowanie nerek, wątroby i układu nerwowego.

 

 

Produkty zawierające fluor

     

     

    Szkodliwość fluoru – jak zapobiegać toksycznemu działaniu tego pierwiastka?

    Fluor szkodliwy jest jedynie w nadmiernych ilościach. Aby nie dostarczać do organizmu zbyt dużej dawki tego pierwiastka zalecane jest:

    ·         korzystanie z past do mycia zębów o odpowiednim stężeniu fluoru – większość ekspertów jest zgodna co do tego, aby u dzieci do 6 roku życia korzystać z past, w których stężenie fluoru wynosi 1000 ppm. U starszych dzieci zaleca się stosowanie pasty z 1450 ppm fluoru,

    ·         nakładanie na szczoteczkę odpowiedniej ilości pasty – wskazane jest mycie zębów już od momentu wyrżnięcia się pierwszego zęba mlecznego. U dzieci do 2 roku życia należy nakładać na szczoteczkę jedynie śladową ilość pasty. U dzieci w wieku 2-6 ilość pasty powinna odpowiadać wielkości ziarnka groszku. Powyżej 6 roku życia może już ona wynosić 1-2 cm. Zalecane jest szczotkowanie zębów 2 razy dziennie,

    ·         mycie zębów u dzieci pod kontrolą rodziców – rodzice są odpowiedzialni za dokładne oczyszczenie szkliwa. Stomatolodzy rekomendują mycie zębów (przez opiekunów) dzieciom do 8, a niektórzy nawet do 12 roku życia. Oczywiście warto zachęcać dzieci do samodzielnego szczotkowania, aby stopniowo nabierały w tym wprawy, jednak odpowiedzialność za bezpieczeństwo i efektywność tego zabiegu spoczywać powinna na opiekunach,

    ·         korzystanie z płynów do płukania ust zawierających fluor dopiero po ukończeniu 6 roku życia – wcześniejsze wprowadzenie do codziennej pielęgnacji jamy ustnej dodatkowych produktów z fluorem powinno odbywać się dopiero po konsultacji ze stomatologiem.

    U dzieci, którym podawane jest mleko modyfikowane należy zwrócić uwagę, aby nie rozpuszczać proszku w wodzie o zbyt dużej zawartości fluoru. Częste spożywanie posiłku przygotowanego na bazie takiej wody również może prowadzić do rozwoju fluorozy.

    Dodatkowe korzystanie z jakichkolwiek produktów w których obecny jest fluor (suplementy zawierające witaminy i minerały) najczęściej zalecane jest dzieciom z wysokim ryzykiem rozwoju próchnicy. Powinny one jednak znajdować się pod kontrolą stomatologa, który indywidualnie zleci konkretne preparaty oraz dobierze odpowiednią częstość ich stosowania.

     

    Czy fluor jest szkodliwy? W dużych dawkach tak, jednak przy rozsądnym korzystaniu z produktów z fluorem nie ma potrzeby obawiać się jego szkodliwego działania. Stosując się do powyższych zasad znacząco ograniczone zostaje ryzyko pojawienia się toksyczności fluoru. Pierwiastek ten jest potrzebny dla utrzymania zdrowia zębów, dlatego jego unikanie i całkowite wykluczenie z diety zdecydowanie nie jest wskazane. Warto też pamiętać o regularnych wizytach o stomatologa, który oceni stan zębów i ryzyko rozwoju próchnicy. 

    Bibliografia

    1.       Olczak-Kowalczyk D., Mielczarek A., Jackowska T. i inni. Środki fluorkowe w zapobieganiu i leczeniu próchnicy i erozji zębów u dzieci, młodzieży i dorosłych – rekomendacje Polskich Ekspertów. Aktualizacja zaleceń: Indywidualna profilaktyka fluorkowa u dzieci, młodzieży – rekomendacje Polskich Ekspertów. Nowa Stomatologia 2022, 27 (2): 35-59, doi: : https://doi.org/10.25121/NS.2022.27.2.35

    2.       Błaszczyk I., Ratajczak-Kubiak E., Birkner E. Korzystne i szkodliwe działanie fluoru. Farm Pol 2009, 65 (9), 623-626

    3.       Kanduti D., Sterbenk P., Artnik B. Fluoride: A review of use and effects on health. Mater Sociomed. 2016 Apr;28(2):133-7. doi: 10.5455/msm.2016.28.133-137. Epub 2016 Mar 25. PMID: 27147921; PMCID: PMC4851520

    4.       Dhar V., Bhatnagar M. Physiology and toxicity of fluoride. Indian J Dent Res. 2009 Jul-Sep;20(3):350-5. doi: 10.4103/0970-9290.57379. PMID: 19884722

    5.       Guth S., Hüser S., Roth A., et al. Toxicity of fluoride: critical evaluation of evidence for human developmental neurotoxicity in epidemiological studies, animal experiments and in vitro analyses. Arch Toxicol. 2020 May;94(5):1375-1415. doi: 10.1007/s00204-020-02725-2. Epub 2020 May 8. PMID: 32382957; PMCID: PMC7261729

    Chociaż niniejszy serwis może zawierać informacje dotyczące kwestii medycznych, prawnych czy biznesowych informacje te nie mogą stanowić ani zastępować porady specjalisty. ADPHARMA SP. Z O.O. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje związane bezpośrednio lub pośrednio z jakimikolwiek działaniami lub zaniechaniami podejmowanymi przez użytkownika w oparciu o informacje lub materiały zawarte w niniejszym serwisie. Chociaż ADPHARMA SP. Z O.O. podejmuje wszelkie uzasadnione środki, aby informacje na tej platformie były dokładne, kompletne i aktualne, nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub straty związane z niedokładnością, niekompletnością, nierzetelnością lub brakiem aktualności informacji. Niniejszy serwis zawiera również publikacje naukowe, opinie ekspertów oraz wytyczne organizacji branżowych i naukowych. Wszelkie takie informacje stanowią wyłącznie opinie osób lub podmiotów, które je wyraziły i nie należy ich interpretować jako poglądów lub zobowiązań ADPHARMA SP. Z O.O.

    Tagi:

    Zobacz więcej artykułów

    • Hemochromatoza (nadmiar żelaza) - objawy, przyczyny, leczenie, skutki
      żelazo
      Hemochromatoza (nadmiar żelaza) - objawy, przyczyny, leczenie, skutki

      Nadmiar żelaza bywa niebezpieczny i niesie za sobą poważne skutki zdrowotne. Predyspozycje genetyczne do kumulowania się pierwiastka w organizmie może mieć nawet 1 na 200 noworodków. Co w przypadku nadmiernej podaży żelaza w diecie niesie za sobą szereg niepokojących objawów. Jaki poziom żelaza jest niebezpieczny? Czy przedawkowanie żelaza jest możliwe? Jakie są przyczyny zaburzenia? Jak się ono objawia i czy możliwe jest jego leczenie?

    • Cynk w organizmie – właściwości, rola i objawy niedoboru i nadmiaru
      cynk
      Cynk w organizmie – właściwości, rola i objawy niedoboru i nadmiaru

      Rola cynku w organizmie jest złożona i bardzo różnorodna. Pierwiastek ten wpływa na odporność, stan skóry i włosów, funkcje rozrodcze, a także zdolność do koncentracji i zapamiętywania. Jest on istotny również dla prawidłowego przebiegu ciąży. Jakie inne właściwości posiada cynk? Kto jest narażony na jego niedobór i jak się on może objawiać? Dowiedz się, ile cynku potrzeba do prawidłowego funkcjonowania organizmu!

    • Produkty bogate w cynk – co jest jego najlepszym źródłem?
      cynk
      Produkty bogate w cynk – co jest jego najlepszym źródłem?

      Cynk – w jakich produktach spożywczych jest go najwięcej? Czy pokarmy pochodzenia roślinnego są dobrym źródłem cynku? W jakim konkretnym produkcie znajdują się największe ilości tego mikroelementu?

    • Suplementacja cynku – dawkowanie, pora przyjmowania, z czym nie łączyć
      cynk
      Suplementacja cynku – dawkowanie, pora przyjmowania, z czym nie łączyć

      Ile cynku dziennie potrzebujemy? Kiedy brać cynk – rano czy wieczorem, po posiłku czy na pusty żołądek? Dowiedz się też, jaka dawka cynku dziennie jest potrzebna i czym kierować się przy wyborze preparatu z tym mikroelementem!

    • Źródła cynku – sprawdź jakie produkty są bogate w cynk!
      cynk
      Źródła cynku – sprawdź jakie produkty są bogate w cynk!

      Cynk występuje powszechnie w diecie, a także licznych preparatach aptecznych. Które produkty bogate w cynk warto włączyć do diety, aby zwiększyć spożycie tego mikroelementu? Jakie są inne źródła cynku? Dlaczego weganie są w większym stopniu narażeni na niedobór tego pierwiastka?