Alergia pokarmowa u niemowląt - najważniejsze informacje

Jak objawia się alergia pokarmowa u niemowlaka?

Na znacznie większe ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej narażone są dzieci w pierwszym roku życia. Wynika to z niedojrzałości ich układu immunologicznego, przewodu pokarmowego, mniejszej niż u starszych dzieci ilości wydzielania kwasu solnego w żołądku oraz różnego składu jakościowego i ilościowego mikroflory jelitowej. Bywa tak, że alergia pokarmowa jest jednym z najwcześniejszych objawów atopii i zwiastuje pojawienie się innych symptomów alergii w przyszłości, chociaż nie jest to regułą. 

Alergia pokarmowa u niemowlaka- objawy mogą dotyczyć jednego narządu lub układu bądź mają charakter wielonarządowy. W około 30% przypadków to właśnie skóra jest jedynym narządem objętym reakcją alergiczną. Zmiany najczęściej przyjmują formę atopowego zapalenia skóry lub pokrzywki. Oprócz objawów skórnych u niemowląt występują również nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, tj. nudności, wymioty, biegunka, obecność krwi w stolcu, a w poważniejszych przypadkach również obrzęk języka, warg, czy świąd w jamie ustnej.

Pokrzywka przyjmuje formę bąbli pokrzywkowych, które są dobrze odgraniczone od otoczenia i bledną przy nacisku, a powstałym zmianom towarzyszy świąd. Tego typu wysypka alergiczna powstaje od kilku minut do godziny po kontakcie z alergenem. Natomiast atopowe zapalenie skóry manifestuje się suchością, zaczerwienieniem, łuszczeniem się skóry. Często pojawiają się również zmiany w postaci grudek, pęcherzyków i strupów. Problemem jest również silny świąd, który może prowadzić do rozdrażnienia u dziecka, niepokoju, płaczliwości, a nawet zaburzeń snu.

Należy pamiętać, że za pojawienie się objawów alergii nie zawsze musi odpowiadać konkretny pokarm, ale substancja stanowiąca dodatek do produktu spożywczego. Najbardziej alergizujące są konserwanty, substancje zapachowe, czy barwniki. Dlatego dzieci, szczególnie te małe powinny unikać spożywania wysoko przetworzonych produktów, bogatych w dodatki chemiczne. 

Alergia pokarmowa u niemowlaka karmionego piersią

Najbardziej alergizującym pokarmem dla niemowląt jest mleko krowie. Jest to o tyle problematyczne, że mleko stanowi jedyne źródło pożywienia dla niemowląt. Za reakcję nadwrażliwości odpowiadają białka mleka krowiego, a wśród nich największe znaczenie mają β‑laktoglobulina (BLG) oraz kazeina. Ze względu na ryzyko wystąpienia reakcji krzyżowej dzieciom uczulonym na białka mleka krowiego nie należy podawać również mleka innych ssaków. Te same, silnie alergizujące białka występują w mleku matki. Kazeina jest naturalnym składnikiem kobiecego mleka i znajduje się tam, gdy mama spożywa nabiał. Natomiast β‑laktoglobulina pojawia się w mleku matki w niewielkich ilościach i tylko wtedy gdy kobieta spożywa mleko krowie i jego przetwory. Dlatego też w przypadku maluchów karmionych piersią, u których występują objawy alergii pokarmowej i została ona potwierdzona zgodnie z rekomendacjami European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) zaleca się dietę eliminującą białko mleka krowiego w diecie  matki, z uwzględnieniem suplementacji wapnia, kwasów DHA oraz witaminy D. Ważna jest również edukacja dietetyczna, aby mama mogła przestrzegać restrykcyjnej diety i unikać również tzw. ukrytych alergenów. Jeśli mimo podjętych działań, nie ma poprawy w stanie zdrowia dziecka, konieczne jest jego odstawienie od piersi i wdrożenie specjalistycznej mieszanki mlekozastępczej posiadającej wysoki stopień hydrolizy białek, co zmniejsza ich właściwości alergizujące lub mieszanki na bazie pojedynczych aminokwasów. 

Alergia pokarmowa u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym

Jak wygląda alergia pokarmowa u niemowlaka karmionego mlekiem modyfikowanym? Jest ona bardzo podobna, ponieważ skład mieszanki mlekozastępczej bazuje na mleku krowim, które zostało poddane odpowiednim modyfikacjom, niemniej jednak potencjalnie alergizujące składniki, w tym głównie β‑laktoglobulina oraz kazeina, nadal w nim występuję. Jeśli u dziecka pojawiają się objawy skórne lub gastryczne po posiłku, koniecznie należy skonsultować się z lekarzem. Pediatra po przeprowadzeniu odpowiednich badań zwykle ordynuje zmianę mleka modyfikowanego na specjalistyczne. Alergia pokarmowa u niemowląt, objawy skórne, objawy gastryczne zwykle ustępują po wprowadzeniu mieszanki, w której białka mleka krowiego zostały poddane wyższemu stopniu hydrolizy. Jeśli natomiast nie obserwuje się wystarczającej poprawy, konieczne jest zastosowanie mieszanki mlekozastępczej posiadającej w swoim składzie jedynie pojedyncze aminokwasy, a aby uniknąć również ewentualnych nietolerancji pokarmowych, nie zawiera ona również laktozy.

Jeśli wystąpi gastryczna alergia pokarmowa u niemowlaka, wysypka, czy jakiekolwiek inne niepokojące objawy należy zawsze skonsultować się z lekarzem. Na własną rękę nie można wprowadzać u dziecka diety eliminacyjnej, czy zmieniać mleka. Brak współpracy pomiędzy rodzicami a lekarzem może skutkować opóźnieniem w postawieniu właściwej diagnozy i wprowadzenia odpowiedniego postępowania terapeutycznego. W przypadku alergii pokarmowej nie sięga się po leki na alergię dla najmłodszych, a raczej eliminuje się alergen z pożywienia.  

Alergia pokarmowa u niemowlaka przy rozszerzaniu diety

Jeśli alergia pokarmowa u noworodka i niemowlaka została opanowana poprzez wprowadzenie diety eliminacyjnej, problem może pojawić się na etapie rozszerzania diety i wprowadzania kolejnych produktów do menu malucha. U dziecka z objawami alergii w pierwszych miesiącach życia, ryzyko jej występowania w kolejnych latach jest wysokie. Najbardziej problematyczne jest włączanie do diety produktów, które mają duży potencjał alergizujący, tj. nabiału, jajek, orzechów (w tym masła orzechowego) oraz ryb. Ich wprowadzenie należy konsultować z lekarzem i bacznie obserwować wszelkie niepokojące objawy, również przy podawaniu dziecku innych produktów. W wielu przypadkach do 1. roku życia, a nawet dłużej do diety dziecka z alergią na białka mleka krowiego nie włącza się nabiału, ale stosuje się odpowiednią alternatywę, aby uniknąć niedoborów żywieniowych, np. w formie podawania odpowiedniej mieszanki mlekozastępczej. Rozszerzanie diety zaczyna się standardowo od warzyw, owoców i produktów skrobiowych, wprowadzając nowy produkt co 3 dni, aby dać organizmowi czas na reakcję.

Objawy- alergia pokarmowa u niemowlaka przy rozszerzaniu diety:

·         wysypka, 

·         biegunka, 

·         wymioty, 

·         trudności z oddychaniem,

·         bóle brzucha, 

·         wzdęcia, 

·         zaparcia.

Powyższe symptomy zawsze należy skonsultować z lekarzem, jeśli po wprowadzeniu kolejnego produktu do menu dziecka zostaną one zaobserwowane.

Alergia pokarmowa u niemowląt- objawy skórne i gastryczne to coraz bardziej rozpowszechniony problem zdrowotny u dzieci w pierwszych miesiącach życia. Aby mu zapobiegać, warto stawiać na karmienie piersią co najmniej do 6. miesiąca życia dziecka. Natomiast rozszerzanie diety rozpocząć w drugim półroczu życia malucha i w pierwszej kolejności wdrażać najmniej alergizujące produkty. Warto również u dzieci wprowadzać odpowiednią probiotykoterapię (m.in. szczep Lactobacillus rhamnosus GG), jak również uzupełniać w ich diecie witaminę D oraz kwasy omega-3. Oczywiście w przypadku potwierdzonej alergii na białka mleka krowiego u niemowląt konieczne jest wprowadzenie diety eliminacyjnej i zachowanie szczególnej ostrożności przy rozszerzaniu menu malucha.