Witamina C a nerki - co oznacza kwas askorbinowy w moczu i jakie są jego normy?
magister farmacji
Witamina C (kwas askorbinowy) jest bardzo ważna w codziennej diecie. Nie jest ona syntezowana w organizmie, więc jej regularna suplementacja ma ogromne znaczenie. Nadmiar kwasu askorbinowego nie jest jednak obojętny dla zdrowia, szczególnie dla nerek. Jak witamina C wpływa na nerki i inne narządy gdy jest jej za dużo w diecie?
Witamina C (kwas askorbinowy) jest bardzo ważna w codziennej diecie. Nie jest ona syntezowana w organizmie, więc jej regularna suplementacja ma ogromne znaczenie. Nadmiar kwasu askorbinowego nie jest jednak obojętny dla zdrowia, szczególnie dla nerek. Jak witamina C wpływa na nerki i inne narządy gdy jest jej za dużo w diecie?
Nadmiar wit C skutki uboczne
Wśród społeczeństwa panuje mit, że nie można przedawkować witaminy C. Jeśli jej źródłem jest tylko i wyłącznie pożywienie, rzeczywiście ciężko o jej nadmiar w organizmie. Natomiast ze względu na korzystny wpływ witaminy C na procesy odpornościowe jest ona składnikiem po który często sięgają pacjenci w okresie jesienno –zimowym (Witamina C - właściwości). O nadmiar syntetycznego kwasu askorbinowego nie jest jednak trudno. Występuje on w wielu preparatach na przeziębienie i wspomagających odporność, a w dużych dawkach również jako leki i suplementy z witaminą C. Nadmierna ilość kwasy askorbinowego wydalana jest z moczem i składnik ten nie kumuluje się w organizmie. Jedynie jej niewielka część gromadzi się w mózgu, nadnerczach, wątrobie i trzustce.
Nie mniej jednak przyjmowanie witaminy C w ilości przekraczającej 2 g na dobę nie jest obojętne dla organizmu i może generować wystąpienie objawów przedawkowania witaminy C. Należą do nich m.in. wysypka, a także szereg dolegliwości ze strony układu pokarmowego: ból brzucha, biegunka, wzdęcia, nudności i wymioty. Co więcej stosowanie wysokich dawek kwasu askorbinowego przez dłuższy okres czasu może doprowadzić do powstania kamieni nerkowych, a także wzrostu wydalania kwasu moczowego i szczawianów z moczem.
Jaką witaminę C wybrać? – przeczytaj artykuł!
Kwas askorbinowy w moczu – co oznacza?
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C jest niewielkie i zależy od wieku, płci oraz innych czynników. Wynosi ono 75 mg dla kobiet oraz 90 mg dla mężczyzn. Przyjmuje się, że osoba dorosła dobowo powinna przyjąć do 250 mg kwasu askorbinowego w ciągu dnia. Ze względu na jej ograniczone wchłanianie w jelicie cienkim, ilość składnika w diecie powinna być odpowiednio wyższa. W czasie infekcji ze względu na zwiększone zapotrzebowanie komórek układu immunologicznego na witaminę C ilość ta wzrasta do 500 – 1000 mg. Przyjmowanie jeszcze wyższych dawek witaminy C sprawia, że wydalana jest ona z moczem. Dlatego podwyższony kwas askorbinowy w moczu związany jest zwykle z jego dużą ilością w surowicy na skutek spożywania wysokich dawek witaminy C.
Wysoki kwas askorbinowy w moczu nie jest obojętny dla wyników samej analizy. Witamina C zaburza oznaczanie również innych składników w próbce moczu metodą pasków testowych. Chodzi tutaj m.in. o stężenie glukozy, białek, hemoglobiny, esteraz leukocytowych, azotynów i bilirubiny. Zmienia również pH moczu. Celem uniknięcia interferencji podczas badania przed wykonaniem testu właściwego oznacza się kwas askorbinowy w moczu. Jaka norma jest dopuszczalna i nie wpływa na wynik analizy? Nie ma jasno określonych danych na ten temat. Kwas askorbinowy w moczu oznacza jedynie, że jego suplementacja jest zbyt wysoka i nie wskazuje wyraźnie na konkretne dysfunkcje zdrowotne. Przyjmuje się, że ilość witaminy C na poziomie 5-10 mg/dL nie wpływa na wyniki przeprowadzanej analizy moczu.
Gdy kwas askorbinowy w moczu za wysoki lepiej ograniczyć jego dalszą suplementację w zbyt dużych dawkach. Jest to ważne szczególnie dla osób ze skłonnością do tworzenia się kamieni nerkowych.
Kwas askorbinowy w moczu w ciąży i u dziecka
Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników nie wydało rekomendacji co do stosowania wysokich dawek witaminy C w ciąży i podczas karmienia piersią. Dobowe zapotrzebowanie na kwas askorbinowy dla ciężarnych to 85 mg, a dla mam karmiących 120 mg. Specjaliści nie widzą wyraźnych korzyści dla przebiegu ciąży i rozwoju dziecka gdy w diecie pojawia się znacznie więcej witaminy C. Ze względu na poszukiwanie bezpiecznych w ciąży i w okresie laktacji środków na przeziębienie młode mamy często sięgają po kwas askorbinowy. Warto dostarczać organizmowi naturalnych źródeł witaminy C. Są to m.in. maliny, acerola czy papryka. Nadmierna ilość kwasu askorbinowego zostanie wydalona z moczem, więc nie jest to substancja przeciwwskazana w ciąży, ale powinna być uważnie suplementowana szczególnie przez kobiety cierpiące na kamicę nerkową. Jeśli występuje potrzeba uzupełnienia w diecie ciężarnej lub matki karmiącej wit. C najlepiej skonsultować to z lekarzem.
Kwas askorbinowy w moczu u dziecka również oznacza nadmierną ilość składnika w surowicy. W czasie infekcji, kiedy zapotrzebowanie malucha na witaminę C jest większe zaleca się podawanie 2 mg kwasu askorbinowego na każdy kilogram masy ciała malucha, jako uzupełnienie jego diety. Dawki wit. C około 1000 mg dopuszczone są od 12. roku życia w zależności od stosowanego preparatu.
Więcej na temat witaminy C dla dzieci dowiesz się z artykuł: Witamina C 1000 – czy można podawać dzieciom?
Witamina C a nerki
Coraz częściej podkreśla się korelację witamina C nerki. Specjaliści alarmują, że stosowanie 2 g witaminy C na dobę już przez kilka dni zwiększa wydalanie z moczem również szczawianów i kwasu moczowego. Stan ten sprzyja tworzeniu się kamieni nerkowych (szczawianowych). 1,5 % przyjętej witaminy C przekształca się w organizmie w szczawiany, które w określonych warunkach mogą krystalizować w drogach moczowych.
Kamica nerkowa to schorzenie, które dotyczy nawet 13% populacji. Wytrącające się w drogach moczowych i w nerkach kryształy generują szereg nieprzyjemnych dolegliwości, jak ból i krwiomocz. Są też przyczyną stanu zapalnego w układzie moczowym. Dla osoby ze skłonnością do tego typu problemu co oznacza kwas askorbinowy w moczu? To sygnał żeby jak najszybciej ograniczyć suplementację dużych dawek witaminy C. W innym wypadku dojdzie do formowania się kamieni szczawianowo – wapniowych w nerkach.
Podwyższony kwas askorbinowy w moczu dziecka i osoby dorosłej zwykle nie jest niepokojącym sygnałem. Jego oznaczenie jest potrzebne do właściwego przeprowadzenia analizy moczu pacjenta. Ponadto kwas askorbinowy w moczu to sygnał, że składnik ten spożywany jest w nadmiernej ilości. Co, jak podają specjaliści, zwiększa ryzyko wystąpienia szczawianowej kamicy nerkowej.
Bibliografia
1. Janda K., Kasprzak M., Wolska J.; Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie; Pom J Life Sci 2015; 61 (4): 419–425.
2. Kaliś K.; Dwukierunkowe działanie witaminy C a degradacja i suplementacja; Postepy Hig Med Dosw (online) 2015; 69: 1239-1244.
3. Maćkowiak K., Torliński L. ; Współczesne poglądy na rolę witaminy C w fizjologii i patofizjologii człowieka; Nowiny Lekarskie 2007, 76 (4): 349-356.
Kalemba-Drożdż M.; Czy szczaw powoduje kamicę szczawianową? Przegląd czynników dietetycznych wpływających na ryzyko wystąpienia tej choroby; Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2020; 26 (1): 29–34.
Chociaż niniejszy serwis może zawierać informacje dotyczące kwestii medycznych, prawnych czy biznesowych informacje te nie mogą stanowić ani zastępować porady specjalisty. ADPHARMA SP. Z O.O. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje związane bezpośrednio lub pośrednio z jakimikolwiek działaniami lub zaniechaniami podejmowanymi przez użytkownika w oparciu o informacje lub materiały zawarte w niniejszym serwisie. Chociaż ADPHARMA SP. Z O.O. podejmuje wszelkie uzasadnione środki, aby informacje na tej platformie były dokładne, kompletne i aktualne, nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub straty związane z niedokładnością, niekompletnością, nierzetelnością lub brakiem aktualności informacji. Niniejszy serwis zawiera również publikacje naukowe, opinie ekspertów oraz wytyczne organizacji branżowych i naukowych. Wszelkie takie informacje stanowią wyłącznie opinie osób lub podmiotów, które je wyraziły i nie należy ich interpretować jako poglądów lub zobowiązań ADPHARMA SP. Z O.O.