Jęczmień na oku – objawy, przyczyny i domowe sposoby leczenia

Jęczmień na oku – co to jest i jak wygląda?

U pacjentów okulistycznych przyczyny bólu oka bywają różne. Jedną z nich jest dobrze znany wielu osobom jęczmień, czyli miejscowa zmiana w postaci czerwonego guzka. Pojawia się ona na powiece w obrębie jednego lub kilku gruczołów np. potowych bądź łojowych. 

Jak wygląda jęczmień na oku? Zazwyczaj przybiera postać zaczerwienionego guzka, umiejscowionego na dolnej lub górnej powiecie. Wraz z rozwijającym się stanem zapalnym zmiana rośnie i ulega opuchnięciu, a na jej końcu często pojawia się żółta główka wypełniona ropą. 

Ze względu na miejsce występowania jęczmień na powiece można podzielić na:

●        Jęczmień zewnętrzny – pojawia się na brzegu powieki i jest związany z zapaleniem mieszków włosowych lub gruczołów łojowych (gruczołów Molla) obecnych przy rzęsach,

●        Jęczmień wewnętrzny – rośnie wewnątrz powieki, a u jego podstaw leży zakażenie gruczołu Meiboma, który produkuje warstwę lipidową filmu łzowego.

Jęczmień na oku – objawy

Jakie objawy daje jęczmień na powiece? Początek jęczmienia na oku manifestuje się przez tkliwość powieki, jej swędzenie lub pieczenie. Następnie rozwija się stan zapalny i tworzy niewielki guzek, który wraz z upływem czasu powoli rośnie, osiągając wielkość od małej grudki do ziarenka grochu. Temu procesowi towarzyszy miejscowa opuchlizna. Niektóre osoby cierpiące na jęczmień na powiece zgłaszają również uczucie ciała obcego w oku, nadmierne łzawienie lub w rzadkich przypadkach światłowstręt. Jeżeli zmiana urośnie do większych rozmiarów, może powodować ucisk na gałkę oczną i problemy ze wzrokiem. Bywa też, że obecny przy jęczmieniu obrzęk powoduje przymknięcie powieki, co ogranicza pole widzenia. Przy znacznym opuchnięciu i przy trudnościach z widzeniem należy jak najszybciej umówić się na wizytę u lekarza, najlepiej okulisty.

>> Przeczytaj artykuł "Najczęstsze choroby oczu" i sprawdź jakie inne infekcje mogą pojawić się w okolicy oka.

Jęczmień na oku – przyczyny i czynniki ryzyka rozwoju ten zmiany

Od czego robi się jęczmień na oku? Bezpośrednią przyczyną jęczmienia na oku jest infekcja bakteryjna. Patogen odpowiedzialny za rozwój guzka to najczęściej gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). Chętnie zasiedla on zatkane gruczoły łojowe lub potowe obecne na powiekach. Tam bakteria namnaża się, wywołując stan zapalny i prowadząc do pojawienia się zmiany wewnątrz powieki lub na jej brzegu.

Jęczmień na oku – od czego jeszcze może pojawić się ten guzek? Oprócz bezpośredniej przyczyny, czyli zakażenia, istnieją pewne predyspozycje do rozwoju jęczmienia. Na chorobę bardziej narażeni są pacjenci cierpiący na łojotokowe zapalenie skóry, zapalenie brzegów powiek, cukrzycę czy trądzik różowaty. Jęczmień pojawia się także częściej u osób noszących soczewki kontaktowe oraz u kobiet regularnie robiących makijaż oczu.

Czy jęczmień na oku powstaje przez brak witaminy? Nie, jęczmień pojawia się na skutek infekcji bakteryjnej, a z powodu braku witamin. Można jednak przypuszczać, że ogólne niedobory minerałów i witamin oraz słabe odżywienie organizmu, będą negatywnie wpływać na odporność, a co za tym idzie – na większe ryzyko zainfekowania powieki przez gronkowce.

Jęczmień na oku – ile trwa i kiedy znika?

Jęczmień w oku może utrzymywać się od kilku do nawet kilku tygodni, najczęściej jednak dokucza przez około 7-10 dni i po tym czasie samoistnie znika. Niestety trzeba mieć na uwadze, że jęczmień ma tendencję do nawracania. Jego wyleczenie nie gwarantuje, że po czasie zmiana nie pojawi się na powiece ponownie. Warto mieć również na uwadze, że jęczmień może przekształcać się w gradówkę. Gradówka również manifestuje się jako guzek na oku, jednak w przeciwieństwie do jęczmienia nie wywołuje bólu. Jej przyczynę stanowi przewlekłe zatkanie gruczołu Meiboma.

Czy jęczmień jest zaraźliwy?

Mimo, że u podstaw rozwoju jęczmienia leży infekcja bakteryjna, to ryzyko przeniesienia zakażenia na inną osobę jest bardzo niewielkie – choć nie całkiem niemożliwe. Najłatwiej zarazić kogoś bliskiego przy braku odpowiedniej higieny, np. poprzez wspólne używanie kosmetyków do makijażu, ręczników do twarzy czy poduszek.

Znacznie częściej jęczmień rozsiewa się u tej samej osoby. Częste pocieranie oczu lub próby wyciśnięcia guzka mogą prowadzić do rozwoju jęczmienia mnogiego, obecnego na jednym lub obu oczach. Rozsianie jęczmienia znacznie wydłuża leczenie i może się wiązać z powikłaniami.

Jęczmień na oku – leczenie

Wiele osób zapewne ucieszy wiadomość, że jęczmień zazwyczaj znika samoistnie. Jeżeli jednak chcemy przyspieszyć gojenie, warto wiedzieć, jak leczyć jęczmień na oku. Podstawę terapii jęczmienia stanowią ciepłe i suche okłady. Najwygodniej wykonać je przy pomocy kompresu żelowego typu ciepło-zimno. W aptekach dostępne są wersje pojedyncze na jedno oko, lub podwójne, w formie maseczki na oczy. Kompres żelowy należy podgrzać w gorącej wodzie lub w kuchence mikrofalowej. Po jego nieznacznym ostudzeniu i wytarciu do sucha przykładać go na oko z jęczmieniem przez około 10-15 minut. Zabieg powtarzać regularnie 3-4 razy dziennie. 

Ciepłe i suche okłady są podstawową metodą leczenie jęczmienia.

●        Co na jęczmień na oku bez recepty?

Wśród preparatów aptecznych dostępnych bez recepty wyróżnia się  maści na jęczmień. Należy nanosić je na zakażoną powiekę kilka razy dziennie. Co ważne – maść zaleca się wmasowywać w powiekę ruchem skierowanym ku ujściu gruczołów, czyli w kierunku brzegu powieki. 

Co zawierają w składzie maści na jęczmień? Produkty te bazują na naturalnych substancjach przeciwbakteryjnych i regenerujących takich jak miód manuka, ekstrakt z kory cynamonowca, pantenol, kwas hialuronowy czy olejek z drzewa herbacianego. Oprócz preparatów do smarowania można sięgnąć po chusteczki i płyny do higieny powiek, które pomogą utrzymać powieki w czystości. Warto zaznaczyć, że dostępne bez recepty chusteczki, płyny i żele na jęczmień pod okiem stanowią działanie profilaktyczne i wspomagające w gojeniu się jęczmienia, a podstawą leczenia są suche, ciepłe okłady.

●        Co na jęczmień na oku na receptę? 

Jeżeli po 1-2 tygodniach jęczmień nie zniknie samoistnie, dobrze udać się na konsultację do okulisty lub lekarza pierwszego kontaktu. Posiada on inne sposoby na to jak wyleczyć jęczmień na oku. Pierwszym z nich jest zastosowanie środków takich jak preparaty na infekcję oczu na receptę. Wśród nich wyróżniamy maści z antybiotykami (erytromycyną czy bacytracyną), maści i krople ze sterydem oraz antybiotyki doustne. W niektórych przypadkach konieczne bywa nakłucie i opróżnienie ropnia. Pamiętaj, że taki zabieg powinien przeprowadzić lekarz, w kontrolowanych, jałowych warunkach. Nie należy próbować wyciskać jęczmienia samodzielnie.

Jęczmień na oku – domowe sposoby

Najlepszym domowym sposobem na jęczmień jest stosowanie suchych, ciepłych okładów na powiekę. Można je przygotować nie tylko przy użyciu specjalnych kompresów dostępnych w aptece, lecz także z wykorzystaniem prostych, domowych materiałów. Jedna z metod to przykładanie do oka ciepłej, suchej łyżeczki, owiniętej w jałową gazę. Alternatywną wersję stanowi okład z czystego, suchego ręcznika ogrzanego na kaloryferze lub okład z czystej, niewielkiej buteleczki wypełnionej ciepłą wodą.

Ponieważ przyczyną jęczmienia jest zatkanie gruczołów łojowych, to w trakcie gojenia zmiany najlepiej zrezygnować z makijażu oczu. Dzięki temu łatwiej utrzymać powieki w czystości, co przyspiesza znikanie jęczmienia. Na czas gojenia zmiany należy też odstawić soczewki kontaktowe.

Których domowych sposobów należy zaś unikać w walce z jęczmieniem? Odradzane są okłady na mokro, np. z wykorzystaniem naparu z rumianku, szałwii, czy innych ziół. Wilgotne środowisko wokół oka sprzyja rozsiewaniu się bakterii i w efekcie wydłuża powrót powieki do zdrowia.

Ciekawostka – tradycyjny domowy sposób na jęczmień to rozcieranie powieki złotą obrączką. Chociaż istnieją lepsze metody radzenia sobie z jęczmieniem, zwyczaj ten nie jest całkowicie pozbawiony sensu. Delikatne pocieranie powieki, szczególnie w kierunku ujść gruczołów, powoduje rozgrzanie i upłynnienie wydzieliny wewnątrz jęczmienia, co ułatwia jej odpływ. Nie jest to jednak związane ze złotym materiałem obrączki, ani jej wartością sentymentalną, a z masażem i wytwarzanym ciepłem. Dzisiaj zaleca się jednak stosowanie skuteczniejszych metod, czyli suchych, ciepłych okładów bez udziału pierścionka.

Jęczmień na powiece to zmiana okulistyczna pojawiająca się na brzegu powieki lub w jej wnętrzu. Powstaje ona jako wynik zakażenia gruczołów łojowych bądź potowych bakteriami z rodziny gronkowców, które rozmnażając się, wywołują stan zapalny w obrębie powieki. Pojawiający się niewielki czerwony guzek zazwyczaj jest bolesny, jednak zwykle po około 1-2 tygodniach sam znika. Powrót do zdrowia przyspieszają ciepłe, suche okłady, upłynniające wydzielinę wewnątrz jęczmienia oraz dokładna higiena powiek. Okłady można wykonać też domowymi sposobami stosując m.in. butelkę z ciepłą wodą, ogrzaną łyżkę czy suchy, ciepły ręcznik. W przypadku braku poprawy wskazana jest wizyta u lekarza, który przepisze lek na receptę lub usunie zmianę.