Jak wybrać najlepszy probiotyk?
magister farmacji
Mnogość probiotyków może sprawiać problem podczas wyboru. Czym kierować się przy zakupie probiotyku? Jakie cechy powinien mieć dobry probiotyk? Czy probiotyki z wieloma szczepami są lepsze od tych, które zawierają pojedynczy szczep? I wreszcie, czy dobry probiotyk może być tani?
Mnogość probiotyków może sprawiać problem podczas wyboru. Czym kierować się przy zakupie probiotyku? Jakie cechy powinien mieć dobry probiotyk? Czy probiotyki z wieloma szczepami są lepsze od tych, które zawierają pojedynczy szczep? I wreszcie, czy dobry probiotyk może być tani?
Jaki powinien być dobry probiotyk?
Dobry probiotyk na drażliwe jelita, po antybiotyku, dobry probiotyk dopochwowy - jaki powinien być? Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które wywierają korzystny wpływ na funkcjonowanie organizmu. W skrócie można powiedzieć, że dobry probiotyk to taki, który jest skuteczny w stosowanej dawce, a przy tym również bezpieczny. Oczywiście dobry probiotyk to również taki, który ma odpowiednią postać, dostosowaną do wieku i możliwości pacjenta. Probiotyk dla dzieci w kroplach jest wygodny do podania i bezpieczny. Probiotyk dla dorosłych, którzy bez trudu połykają stałe postaci leku, może mieć dowolną formę.
Przy wyborze probiotyku warto zwracać uwagę na:
- szczepy bakterii w nim zawarte, o których będzie mowa w dalszej części artykułu,
- ilość bakterii probiotycznych w zalecanej dawce,
- jakość probiotyku - tylko nieliczne preparaty mają status leku, większość to suplementy diety, które nie muszą przechodzić tak restrykcyjnych badań jak leki. Wybierając suplement warto sięgać po preparat renomowanego producenta, który ma w składzie określone szczepy bakterii probiotycznych i ich odpowiednią ilość.
Istotnym dla wielu osób kryterium przy wyborze probiotyku jest też cena. Niestety, dobry probiotyk najczęściej nie jest tani. Jakość preparatów za kilka złotych jest bardzo wątpliwa.
Wysokiej jakości probiotyk powinien przez cały okres ważności zawierać deklarowaną ilość żywych szczepów bakterii. Idealnie byłoby, gdyby postać probiotyku umożliwiła zabezpieczenie go przed działaniem kwasu solnego w żołądku i bezpieczne dostarczenie bakterii do jelita. W tym miejscu warto zwrócić też uwagę na prawidłowe przechowywanie probiotyków. Wpływa ono na żywotność i stabilność znajdujących się w nich bakterii. Niektóre preparaty, takie jak Lakcid, Lacidofil lub Lactovaginal wymagają przetrzymywania w lodówce. Inne, np. Dicoflor, Acidolac i Biogaia zaleca się przechowywać w temperaturze nie wyższej niż 25 stopni. Niektóre probiotyki trzeba też chronić przed światłem.
Więcej o probiotykach, łącznie z przeciwwskazaniami do ich stosowania można przeczytać w artykule: Prebiotyki i probiotyki - na co pomagają? Kiedy warto po nie sięgnąć?
Szczepy bakterii probiotycznych
Jedną z najważniejszych cech probiotyków jest ich szczepozależność. Oznacza to, że każdy szczep bakterii probiotycznych posiada inne, odrębne cechy. Niektóre szczepy wpływają na aktywność układu odpornościowego, inne zapobiegają biegunce poantybiotykowej, a jeszcze kolejne normalizują pracę jelit i wspomagają leczenie różnego rodzaju zaburzeń.
Wiedząc, że probiotyki są szczepozależne, wybierając konkretny preparat, czytajmy jego skład. Jeśli wśród składników widnieje jedynie nazwa “Lactobacillus”, podany został tylko rodzaj bakterii. Dwuczłonowa nazwa “Lactobacillus rhamnosus” oznacza rodzaj i gatunek. Szukajmy nazw trzyczłonowych: “Lactobacillus rhamnosus GG” (w skrócie LGG). Dopiero bowiem taki opis daje informację o tym, jaki konkretny szczep bakterii probiotycznych znajduje się w danym preparacie. Samo oznaczenie “Lactobacillus spp.” lub “Bifidobacterium spp.” niewiele mówi o bakteriach zawartych w probiotyku. Warto unikać preparatów, które nie mają dokładnie określonego szczepu bakterii probiotycznych. Mamy jednak pewien wyjątek. Do probiotyków zaliczane są też drożdżaki Saccharomyces boulardii. W ich przypadku, nazwa jest dwuczłonowa.
Drugą, bardzo ważną kwestią jest odpowiedni dobór szczepu do potrzeb pacjenta. Inne szczepy powinien zawierać dobry probiotyk na jelita, a inne probiotyk, którego celem stosowania jest zapobieganie biegunce podróżnych. Przykładowo, w profilaktyce biegunki poantybiotykowej, największą skuteczność kliniczną wykazały wspomniane drożdżaki Saccharomyces boulardii, zawarte m.in. w leku Enterol. Natomiast przy biegunce infekcyjnej, którą najczęściej powodują wirusy lub bakterie, podobnie efektywne były też probiotyki zawierające szczepy bakterii Lactobacillus rhamnosus GG (LGG), które znaleźć można np. w kroplach Dicoflor lub kapsułkach Estabiom Junior.
Ile bakterii musi być w probiotyku?
Jaki probiotyk ma najwięcej bakterii i czy to w ogóle ma znaczenie? Ile bakterii musi być w probiotyku? Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o probiotykach dla dzieci i niemowląt sprawdź artykuł: Probiotyki dla niemowląt, noworodków i dzieci, czyli jak zadbać o flore bakteryjną najmłodszych. Nie ma konkretnych, ogólnych zaleceń, co do ilości szczepów bakterii probiotycznych, którą należy przyjmować. Niektórzy specjaliści zalecają jednak, aby ilość bakterii w pojedynczej dawce nie była mniejsza niż 1 000 000 000 CFU (jednostki formowania kolonii), a w przypadku drożdżaków - 250 mg. Jest to pewne uproszczenie, które może ułatwić wybór odpowiedniego probiotyku dla dorosłych lub dzieci.
W rzeczywistości, kwestia odpowiedniej ilości szczepów bakterii probiotycznych jest nieco bardziej skomplikowana. Najlepiej byłoby wybrać taki szczep i w takiej ilości, które były wykorzystywane w badaniach, potwierdzających ich skuteczność. Dla przykładu - w leczeniu biegunki infekcyjnej u dzieci można zastosować probiotyk ze szczepami LGG w ilości co najmniej 10 000 000 000 na dobę. Czas trwania kuracji nie powinien być krótszy niż 5-7 dni.
Lactobacillus reuteri - najlepszy probiotyk na kolki? Probiotyki przebadane klinicznie, zawierające szczepy Lactobacillus reuteri DSM 17 938 mogą skracać czas płaczu u niemowląt o około 0,5-1 godz. Obecnie jest to jedyny probiotyk, który wykazał jakąkolwiek skuteczność w łagodzeniu objawów kolki. Szczepy te znajdują się m.in. w kroplach Biogaia Protectis Baby.
Dobry probiotyk dopochwowy lub doustny może, lecz nie musi mieć wielu różnych szczepów bakterii. Efektywność jednoczesnego zastosowania kilku szczepów bakterii powinna zostać potwierdzona naukowo. W przeciwnym razie, nie wiadomo jak wzajemne wpływają na siebie różne szczepy i jaki końcowy efekt zdrowotny mogą wywołać.
Dobry probiotyk na drażliwe jelita - preparat dobrany do indywidualnych potrzeb
Wśród preparatów na zespół jelita drażliwego znajdują się również probiotyki. Ich rola we wspomaganiu leczenia tego schorzenia i łagodzenia pojawiających się u pacjenta objawów nie jest jednak do końca jasna. Wiele badań nie potwierdziło skuteczności probiotyków w terapii zespołu jelita drażliwego (IBS), choć przegląd dostępnych danych naukowych z roku 2015 wykazał, że probiotyki mogą łagodzić objawy IBS i zwiększać prawdopodobieństwo ich ustąpienia. W związku z tym, liczni eksperci zalecają przyjmowanie probiotyków przebadanych klinicznie w odpowiedniej dawce i przez odpowiednio długi czas. Pewną skuteczność u pacjentów z IBS udowodniono w przypadku bakterii Lactobacillus plantarum 299v, które znajdują się w preparacie Sanprobi IBS.
Bakterie probiotyczne - rodzaje bakterii muszą mieć określony konkretny szczep, aby w ogóle warto było brać dany probiotyk pod uwagę podczas wyboru dobrego preparatu. Probiotyki są skuteczne w leczeniu i zapobieganiu różnorodnym schorzeniom. Aby jednak ich stosowanie rzeczywiście przyniosło korzystny efekt dla zdrowia, musimy odpowiednio dobrać szczep bakterii, jego dawkę oraz czas trwania kuracji. W razie potrzeby, warto skorzystać z porady specjalisty, który pomoże wybrać dobry probiotyk.
Bibliografia
1. Szajewska H., Probiotyki - aktualny stan wiedzy i zalecenia dla praktyki klinicznej, Med Prakt., 2017, 7-8, 19-37
2. Szajewska H., Rola probiotyków w profilaktyce i leczeniu chorób przewodu pokarmowego według aktualnych wytycznych, Med. Prakt., 2021, 1, 44-53
3. Kuśmierska A., Fol M., Właściwości immunomodulacyjne i terapeutyczne drobnoustrojów probiotycznych, Probl Hig Epidemiol, 2014, 95 (3), 529-540
4. Jach M., Łoś R., Maj M., Malm A., Probiotyki - aspekty funkcjonalne i technologiczne, Post. Mikrobiol., 2013, 52, 2, 161-170
5. Szajewska H., Probiotyki w gastroenterologii - aktualny stan wiedzy (2015), Gastroenterologia Kliniczna, 2015, 7, 1, 20-26
Chociaż niniejszy serwis może zawierać informacje dotyczące kwestii medycznych, prawnych czy biznesowych informacje te nie mogą stanowić ani zastępować porady specjalisty. ADPHARMA SP. Z O.O. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje związane bezpośrednio lub pośrednio z jakimikolwiek działaniami lub zaniechaniami podejmowanymi przez użytkownika w oparciu o informacje lub materiały zawarte w niniejszym serwisie. Chociaż ADPHARMA SP. Z O.O. podejmuje wszelkie uzasadnione środki, aby informacje na tej platformie były dokładne, kompletne i aktualne, nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub straty związane z niedokładnością, niekompletnością, nierzetelnością lub brakiem aktualności informacji. Niniejszy serwis zawiera również publikacje naukowe, opinie ekspertów oraz wytyczne organizacji branżowych i naukowych. Wszelkie takie informacje stanowią wyłącznie opinie osób lub podmiotów, które je wyraziły i nie należy ich interpretować jako poglądów lub zobowiązań ADPHARMA SP. Z O.O.