Wirusowe zapalenie spojówek - jak rozpoznać, leczyć i zapobiegać?

Wirusowe zapalenie spojówek czy jest zaraźliwe? Jak dochodzi do zakażenia?

Wirusy powodują ponad 80% przypadków ostrego zapalenia spojówek. Patogenami odpowiedzialnym za 65-90% zakażeń są adenowirusy. Za mniej więcej 5% przypadków wirusowego zapalenia spojówek odpowiadają wirusy w rodziny Herpesviridae. Pozostały odsetek mogą wywoływać inne patogeny, m.in. enterowirusy z rodziny Picornaviridae, wirusy gorączek krwotocznych, wirus ospy wietrznej, półpaśca, czy też wirus grypy i paragrypy. Ze względu na to, że patogeny wirusowe łatwo przenoszą się w środowisku, śmiało można stwierdzić, że zapalenie spojówek wirusowe jest zaraźliwe. Często obserwuje się ogniska epidemiczne w szkołach, przedszkolach, zakładach pracy czy wśród członków rodziny. Zakaźność jest największa w pierwszych 7–10 dniach od wystąpienia objawów, ale wirus może być obecny w wydzielinie z oka nawet przez 2–3 tygodnie.

Do zakażenia dojść może poprzez bezpośrednie wniknięcie wirusa do oka, ale też wtórnie, na skutek rozprzestrzenienia się danego drobnoustroju w organizmie człowieka. Patogeny mogą znajdować się na dłoniach, czy powierzchniach przedmiotów i zostać wprowadzone prosto do oka. Wirus może trafić do organizmu również drogą kropelkową, m.in. poprzez kaszel czy kichanie osoby zakażonej, wówczas dochodzi do rozwoju stanu zapalnego ze względu na wysokie powinowactwo patogenu obecnego w krwi do narządu wzroku. Jeśli infekcja rozwinie się na jednym oku, często dochodzi do samozakażenia, czyli przeniesienie wirusa na drugie oko, poprzez dotykanie i pocieranie.

Wiele czynników sprzyja rozwojowi wirusowego zapalenia spojówek. Zalicza się do nich m.in.

·         Niewystarczająca higiena rąk,

·         Wspólne korzystanie z kosmetyków do oczu,

·         Noszenie soczewek kontaktowych, szczególnie gdy ich zakładaniu i przechowywaniu brakuje odpowiednich zasad higieny,

·         Pływanie w basenach o niewystarczającej dezynfekcji wody,

·         Przebywanie w dużych skupiskach ludzkich, tj. szkoła, przedszkole, zakład pracy, gdzie ryzyko transmisji patogenów znacznie zwiększa się.

Wirusowe zapalenie spojówek objawy

Jak już wspomniano, patogenami odpowiedzialnymi najczęściej za wirusowe zapalenie spojówek są adenowirusy. Czas inkubacji infekcji wywołanej przez adenowirusy wynosi 4-10 dni. Po tym okresie pojawia się szereg objawów związanych z wirusowym stanem zapalnym spojówek:

·         Ból,

·         Światłowstręt,

·         Łzawienie,

·         Uczucie ciała obcego pod powieką,

·         Obniżenie ostrości widzenia,

·         Kurcz powiek,

·         Obrzęk i przekrwienie spojówki bez ropnego wysięku.

Objawy początkowo pojawiają się na jednym oku, a po 1-2 dniach przechodzą również na drugie oko. Zapaleniu spojówek bardzo często towarzyszą dolegliwości związane infekcją górnych dróg oddechowych, tj. zaczerwieniona tylna ściana gardła z przeźroczystymi pęcherzykami i powiększone przyuszne węzły chłonne. Zdarza się również gorączka. Dotyczy to głównie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.

Wirusowe zapalenie spojówek wywołane przez adenowirusy może przebiegać również jako nagminne zapalenie spojówki i rogówki. Jest to jedno z najbardziej rozpowszechnionych schorzeń okulistycznych i może dotyczyć osób w każdym wieku. W pierwszym etapie rozwija się typowa reakcja zapalna, a objawy z nią związane to światłowstręt, nasilone łzawienie, ból, obrzęk powiek i spojówki oraz powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Później obserwuje się wodnistą wydzielinę z worka spojówkowego.

Znacznie rzadziej, ale zdarzają się również zapalenia spojówek wywołane przez wirus Herpex Simplex. Zwykle patogen ten atakuje okolice nosa i ust, ale zdarza się również, że lokalizuje się on w oku, co prowadzi do stanu zapalnego, a może nawet powodować bliznowacenie.  Podobnie jak w przypadku opryszczki wargowej, tak i opryszczkowe zapalenie spojówki ma charakter nawrotowy. Często stymulatorem do jego ujawnienia są: stres, zabieg chirurgiczny, promieniowanie UV, czy gorączka. Pierwszymi objawami zakażenia wirusem Herpex są łzawienie, przekrwienie spojówek, rozmyte pole widzenia, światłowstręt, ból, uczucie kłucia i pieczenia oraz ogólny dyskomfort. Jeśli na tym etapie infekcja nie zostanie zahamowana, może obejmować również powieki oraz rogówkę.

Wirusowe zapalenie spojówek leczenie

Ogólnie rzecz ujmując, wirusowe zapalenie spojówek ma charakter samoograniczający. Rzadko zatem stosuje się leczenie przyczynowe infekcji. Postępowanie terapeutyczne opiera się na  łagodzeniu objawów związanych z adenowirusowym zapaleniem spojówek. Niekiedy wdraża się również leczenie prewencyjne, mające na celu zapobiec wtórnemu bakteryjnemu zapaleniu spojówek. O tym aspekcie jednak zawsze decyduje lekarz. Jakie krople do oczu dostępne bez recepty można stosować w celu łagodzenia objawów związanych z wirusowym zapaleniem spojówek?

·         Krople nawilżające do oczu, tzw. sztuczne łzy- mogą one zawierać m.in. kwas hialuronowy i/lub trehalozę, które poprawiają nawilżenie i działają ochronnie na narząd wzroku, a jednocześnie łagodzą podrażnienia i dyskomfort pod powiekami. Niektóre preparaty zawierają dodatkowo także ziołowe ekstrakty (z borówki, kopru włoskiego, wąkrotki azjatyckiej, świetlika, rumianku). Taka rozbudowana kompozycja działa delikatnie przeciwzapalnie oraz regenerująco.

·         Krople łagodzące stan zapalny spojówki i rogówki zawierające składnik o działaniu przeciwdrobnoustrojowym (chlorheksydynę)- Ocusept.

Co na wirusowe zapalenie spojówek można zastosować w warunkach domowych? Ograniczająco na obrzęk zadziałają zimne okłady. Natomiast łagodząco sprawdzi się przemywanie oczu ampułkami soli fizjologicznej. W czasie zapalenia spojówek szczególnie należy zadbać o właściwą higienę, warto też zrezygnować z noszenia soczewek. Aby uniknąć dodatkowych podrażnień, lepiej nie wykonywać makijażu oczu.

Leki na oczy o działaniu przeciwwirusowym oraz przeciwzapalnym są dostępne na receptę. Podobnie jak antybiotyki do miejscowego zastosowania. O ich włączeniu do terapii zawsze decyduje lekarz.

Wirusowe zapalenie spojówek- ile trwa? Dokładna odpowiedź na to pytanie zależy od wielu czynników, m.in. rodzaju wirusa, kondycji układu immunologicznego, wystąpienia ewentualnych powikłań, np. zajęcia rogówki bądź innych struktur oka, czy przestrzegania higieny, co pozwoli na uniknięcie nadkażeń. Zwykle aktywna faza zakażenia trwa 5-7 dni, a objawy ustępują całkowicie w ciągi 1-2 tygodni.

Jeśli w wyniku wirusowego zapalenia spojówek pojawiają się powikłania, np. w formie zmętnienia rogówki (zwłaszcza przy zakażeniach wywołanych przez adenowirusy), wówczas pacjent może zmagać się z pogorszeniem ostrości widzenia nawet przez kilka miesięcy.

Wirusowe zapalenie spojówek to najczęściej występujący problem zdrowotny dotyczący oka. Zwykle objawia się ono światłowstrętem, łzawieniem, uczuciem piasku pod powiekami, a także obrzękiem i przekrwieniem spojówek. Infekcja ma charakter samoograniczający. Ważne jednak, aby w czasie jej trwania szczególnie dbać o higienę, żeby nie doszło do wtórnego nadkażenia i pogorszenia stanu zdrowia narządu wzroku. Wspomagająco można też sięgać po nawilżające i łagodzące krople do oczu.