Antocyjany – czym są i jak wpływają na nasze zdrowie?

Antocyjany – co to za związki?

Co to są antocyjany? Są to naturalne związki należące do grupy flawonoidów, których charakterystyczną cechą jest zabarwienie. Znajdują się one w kwiatach, owocach oraz innych częściach roślin, nadając im czerwoną, pomarańczową, niebieską, fioletową lub inną barwę. Antocyjany są szeroko rozpowszechnione w świecie roślin. Wzrost spożycia produktów naturalnego pochodzenia o mniejszym stopniu przetworzenia sprawia, że antocyjany są częstym elementem spożywanych posiłków. 

Choć antocyjany nie są niezbędnym elementem codziennej diety, ich cenne właściwości wspomagają utrzymanie zdrowia i dobrego samopoczucia. Nie od dziś wiadomo, że posiłki bogate w kolorowe owoce oraz warzywa pomagają zachować zdrowie i chronią przed rozwojem chorób. Niskie spożycie warzyw oraz owoców wiązane jest z większym ryzykiem wybranych chorób przewodu pokarmowego, układu sercowo-naczyniowego oraz chorób neurologicznych.

Antocyjany cenione są za właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Przypisuje się im też działanie przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe oraz ochronne w stosunku do wątroby. Oprócz występowania w owocach i warzywach antocyjany są obecne także w wybranych preparatach aptecznych. Suplementy wspomagające wzrok, preparaty wspierające funkcjonowanie układu krążenia czy też suplementy z antyoksydantami mogą zawierać w składzie antocyjany.

Antocyjany – działanie

Antocyjany – właściwości antyoksydacyjne tych związków powodują, że komórki chronione są przed negatywnym działaniem nadmiernej ilości wolnych rodników tlenowych. Antocyjany wykazują silne właściwości przeciwutleniające. Mogą nie tylko ograniczać wpływ stresu oksydacyjnego na organizm, ale także zmniejszać uszkodzenia wywołane przed reaktywne formy tlenu. Przeciwutleniające i przeciwzapalne właściwości antocyjanów sprawiają, że są one uznawane za związki chroniące przed rozwojem chorób nowotworowych, chorób układu krążenia oraz schorzeń narządu wzroku. 

Antocyjany mogą korzystnie wpływać na mikrokrążenie w oczach. Poprawa przepływu krwi powoduje efektywniejsze dostarczanie do komórek potrzebnego im tlenu oraz składników odżywczych. Nie bez powodu więc antocyjany są dość częstym składników suplementów na wzrok. Związki te mogą być pomocne również dla osób, które w wyniku spędzania znacznej ilości czasu przed ekranami doświadczają objawów zmęczonych oczu. Sugeruje się również, że antocyjany mogą być pomocne w zapobieganiu oraz leczeniu jaskry, zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej, choć potrzebne są dalsze badania, aby rzetelnie określić ich wpływ na rozwój tych chorób.

Wybrane preparaty na zdrowy przewód pokarmowy oraz suplementy wspomagające krążenie również mają w składzie antocyjany. Antocyjany z borówki czarnej mogą zmniejszać krzepliwość krwi i poprawiać elastyczność mięśniówki naczyń krwionośnych. Antocyjany mogą więc działać przeciwnadciśnieniowo. Związki te poprawiają przepływ krwi przez naczynia krwionośne, dzięki czemu mogą łagodzić objawy przewlekłej niewydolności żylnej.

Antocyjany – barwnik wykorzystywany jest nie tylko w preparatach do stosowania wewnętrznego, ale również w produktach do stosowania zewnętrznego. Antocyjany w kosmetyce mają ograniczać uszkodzenia komórek wywołane stresem oksydacyjnym. Warto bowiem wspomnieć, że nadmiar wolnych rodników tlenowych może przyspieszać proces starzenia się skóry, co skutkuje stosunkowo szybkim pojawianiem się i pogłębianiem zmarszczek. Antocyjany dodawane są do kosmetyków również w celu uszczelnienia naczyń krwionośnych, poprawy kolorytu skóry oraz jej ogólnej kondycji. Antocyjany wykazują też działanie przeciwzapalne, co wpływa na ich wykorzystanie w produktach do pielęgnacji skóry wrażliwej. Przypisuje się im także właściwości regenerujące oraz wzmacniające.

Antocyjany to związki należące do flawonoidów (co to są flawonoidy? ), które nadają owocom, kwiatom, liściom oraz innym częściom roślin żółtą, pomarańczową, czerwoną lub niebieską barwę. Choć antocyjany nie są niezbędnym elementem diety, wzbogacają ją o cenne składniki odżywcze, które pomagają zachować zdrowie.

Gdzie występują antocyjany?

Antocyjany – gdzie najwięcej jest tych związków? Jak zostało wspomniane, kolorowy barwnik (antocyjany) jest szeroko rozpowszechniony w warzywach i owocach. Jego zawartość jednak różni się w zależności od konkretnego gatunku rośliny, metody jej uprawy, stopnia dojrzałości czy też warunków przechowywania.  Owoce bogate w antocyjany to m.in. borówki, maliny, truskawki, porzeczki, jeżyny, winogrono, śliwki i wiśnie. Za jedne z najlepszych źródeł antocyjanów uchodzą owoce aronii i bzu czarnego. Antocyjany – warzywa obfitujące w te związki to np. czerwona kapusta, pomidory, fasola czerwona, rabarbar, sałata o czerwonych liściach i bakłażan. Bogate w antocyjany są też naturalne soki owocowe, warzywne lub owocowo-warzywne.

Za jedne z najbogatszych źródeł antocyjanów uważa się owoce aronii, bzu czarnego oraz borówki. Borówka może być przydatna przy problemach ze wzrokiem oraz przewlekłej niewydolności żylnej. Potencjalnie może być pomocna również przy podwyższonym poziomie cukru, lipidów oraz w zapobieganiu chorobom neurodegeneracyjnym.

Antocyjany – szkodliwość tych substancji nie jest znana. Uważane są one za bezpieczne do spożycia. Z uwagi na dość intensywny, nadawany przez antocyjany kolor, związki te mogą być wykorzystywane jako naturalny barwnik w przemyśle spożywczym. Antocyjany mogą wówczas pełnić zarówno rolę barwnika jak i składnika pożywienia o właściwościach antyoksydacyjnych. W pewnym stopniu chronią też żywność przed namnażaniem się w niej różnego rodzaju drobnoustrojów. Problemem jest jednak niska stabilność antocyjanów oraz ich możliwy rozkład pod wpływem temperatury lub światła. Producenci często korzystają więc nie z naturalnych, ale z syntetycznych barwników o wyższej stabilności. 

Antocyjany to cenne składniki pokarmu, które dzięki właściwościom antyoksydacyjnym i przeciwzapalnych wywierają ochronny wpływ na organizm. Dieta bogata w kolorowe owoce i warzywa pomaga zachować zdrowie oraz zapobiega wystąpieniu powszechnie rozwijających się chorób cywilizacyjnych. Warto więc zadbać o codzienne dostarczanie do organizmu odpowiedniej dawki owoców i warzyw. Im są one świeższe oraz w mniejszym stopniu przetworzone, tym zawartość antyoksydantów jest w nich większa.