Usuwanie migdałków – na czym polega i kiedy się wykonuje ten zabieg?

Czy warto usuwać migdałki?

Wielu rodziców zastanawia się, czy usuwać migdałki dzieciom, dlaczego wycina się migdałki i jakie niesie to ze sobą konsekwencje. Migdałki stanowią jeden z elementów układu odpornościowego. Zdrowe migdałki chronią przed rozwojem infekcji układu oddechowego, a także układu pokarmowego. O roli migdałków w obronie organizmu przed chorobami pisaliśmy w artykule: Migdałki – rodzaje, lokalizacja, choroby. Czasami rozważane jest usuwanie migdałków. Zabieg usunięcia migdałków jest dość często wykonywany wśród dzieci. Znacznie rzadziej przeprowadza się go wśród osób dorosłych. Migdałki są bowiem najbardziej aktywne między 3. a 10. rokiem życia. W późniejszym okresie ulegają one tzw. inwolucji. Zmniejsza się wielkość oraz liczba budujących migdałki grudek chłonnych oraz zmniejsza się ich rola w obronie organizmu przed chorobotwórczymi patogenami.

Usuwać migdałki czy nie? Decyzja dotycząca usunięcia migdałków należy głównie do lekarza. Zabiegu nie przeprowadza się profilaktycznie. Migdałki w okresie dzieciństwa stanowią ważny element układu immunologicznego i jeśli nie ma ku temu wskazań, nie należy ich usuwać.

Czy migdałki odrastają? W pojedynczych przypadkach migdałki rzeczywiście odrastają po zabiegu ich usunięcia. Migdałki w pierwszych latach życia rozwijają się i powiększają. Jak zostało wspomniane, ich aktywność stopniowo jest coraz większa. Jeśli więc usuwanie migdałków przeprowadzane jest u małych dzieci, poniżej 3. roku życia, ryzyko odrastania tych struktur jest wyższe. Zdarza się zatem, że zabieg usunięcia migdałków przeprowadzany jest więcej niż raz u danego pacjenta. Należy jednak podkreślić, że odrastanie migdałków, choć możliwe, zdarza się rzadko.

Kiedy usuwa się migdałki – wskazania do zabiegu

Kiedy wycina się migdałki? Istnieją bezwzględne i względne wskazania do przeprowadzenia zabiegu usunięcia migdałków. Bezwzględnym wskazaniem do wykonania zabiegu jest przerost migdałków skutkujący obturacyjnym bezdechem sennym. W przypadku dzieci szczególnie istotne jest jego leczenie, ponieważ brak terapii może prowadzić do wystąpienia uciążliwych, a także niebezpiecznych następstw. Wskazaniami do usunięcia migdałków są też podejrzenie nowotworu złośliwego migdałka oraz ropień okołomigdałkowy.

A co z nawracającymi infekcjami migdałków? Częste, nawracające stany zapalne migdałków podniebiennych lub migdałka gardłowego stanowią względne wskazanie do usunięcia migdałków. Oznacza to, że u pacjentów zmagających się z nawrotami infekcji należy rozważyć, czy zabieg usuwania migdałków jest zasadny i czy korzyści przewyższają ewentualne ryzyko i następstwa pozostawienia migdałków na swoim miejscu. Najwięcej korzyści usuwanie migdałków przynosi dzieciom, które ciężko przechodzą nawracające infekcje gardła i migdałków. Nie ma ścisłych kryteriów co do sytuacji, w których wskazane jest usunięcie migdałków. Wielu specjalistów w podejmowaniu takiej decyzji kieruje się następującymi kryteriami – jeśli ciężkie paciorkowcowe zapalenie gardła i migdałków występuje:

• 7 razy w ciągu ostatniego roku lub
• 5 razy w roku w ciągu ostatnich 2 lat lub
• 3 razy w roku w ciągu ostatnich 3 lat,

korzyści z zabiegu usunięcia migdałków prawdopodobnie są wyższe od ewentualnego ryzyka. W każdym jednak przypadku, należy indywidualnie rozważyć stosunek korzyści do ryzyka. Trzeba też wziąć pod uwagę m.in. obciążenie chorobami podstawowymi. Jeśli infekcja migdałków rozwija się u dzieci co jakiś czas, ale ma ona łagodny przebieg, a sam pacjent nie choruje na żadne schorzenia przewlekłe i nie jest uczulony na antybiotyki stosowane przy infekcji bakteryjnej, zazwyczaj nie ma potrzeby usuwania migdałków. W takich przypadkach, nawet jeśli podjęta zostanie decyzja o pozbyciu się tych struktur, efekt zabiegu może nie być zgodny z oczekiwaniami.

Przeciwwskazania do usunięcia migdałków to głównie rozszczep podniebienia i inne wady anatomiczne, a także choroby układu krzepnięcia, niekontrolowane choroby przewlekłe takie jak astma czy cukrzyca oraz tocząca się ostra infekcja.

Jak wygląda usuwanie migdałków?

Jak wygląda zabieg usunięcia migdałków u dorosłych i dzieci? Ile trwa usuwanie migdałków i czy zabieg usuwania migdałków jest bolesny? Dostępne są różne metody usuwania migdałków. Częściej wykonuje się  zabieg ich przycięcia niż całkowitego usunięcia. Lekarz na podstawie stanu pacjenta oraz dostępnych mu metod decyduje, czy przeprowadzić usuwanie migdałków laserem czy tradycyjnie, czy też z użyciem innych metod. Usuwanie migdałków laserem można przeprowadzić w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, jeśli zachodzi taka potrzeba. Do usunięcia części lub całego migdałka wykorzystywana jest wiązka promieniowania. Ile trwa zabieg usuwania migdałków laserem? Najczęściej nie jest on długi i trwa 0,5-1 godzinę.

Usuwanie migdałków metodą koblacji jest jedną z nowocześniejszych technik chirurgicznych. W tym przypadku wykorzystuje się energię fali elektromagnetycznej, dzięki której precyzyjnie oddziela i usuwa się określoną tkankę. W ostatnich latach rosnącym zainteresowaniem cieszy się usuwanie migdałków metodą BiZact. Wykorzystuje się w niej specjalistyczne narzędzie elektrochirurgiczne, przy pomocy którego oddziela się migdałek od sąsiadujących tkanek i zamyka krwawiące naczynia.

Czy usuwanie migdałków boli? Samo usuwanie migdałków jest zazwyczaj bezbolesne dla pacjenta, ponieważ przeprowadza się je w częściowym lub całkowitym znieczuleniu. Natomiast po ustąpieniu efektu znieczulającego leków dolegliwości bólowe są częstym następstwem zabiegu. Wielu specjalistów uważa, że tradycyjne usunięcie migdałków z wykorzystaniem skalpela wiąże się z większym nasileniem bólu po zabiegu. Nowoczesne metody usuwania migdałków mogą natomiast poprawiać komfort pacjentów po zabiegu.

Ile goją się rany po wycięciu migdałków? Długość procesu gojenia się ran po zabiegu zależy przede wszystkim od zastosowanej metody usuwania migdałków, przebiegu zabiegu, pojawienia się ewentualnych komplikacji oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Standardowo, do pełnego zdrowia chory wraca w ciągu 2-3 tygodniu po zabiegu.

Czego nie wolno po wycięciu migdałków?

Co można jeść po usunięciu migdałków, a czego unikać? Po zabiegu lekarz poinstruuje pacjenta lub jego opiekuna co do jedzenia oraz płynów, które chory może przyjmować. Udzieli też informacji, przez jaki czas należy wstrzymać się z przyjmowaniem stałych pokarmów. W ciągu pierwszych dni po zabiegu na pewno warto zrezygnować ze spożywania pokarmów ostrych, kwaśnych oraz takich, które mogą podrażnić błonę śluzową. Początkowo preferowane są płynne posiłki, w formie zup, zup-kremów, puree i innych miękkich pokarmów.

Jak długo trwa ból po usunięciu migdałków? Dolegliwości bólowe po zabiegu usuwania migdałków mogą utrzymywać się przez kilka do kilkunastu dni. Stopniowo jednak powinny ustępować. Jeśli po kilku dniach od zabiegu ból zaczyna ponownie narastać, koniecznie należy zgłosić się do lekarza. Po zabiegu ból można łagodzić przy pomocy leków przeciwbólowych z ibuprofenem (np. Ibum, Ibuprom, Axoprofen) lub paracetamolem (np. Apap, Pedicetamol). W łagodzeniu bólu pomóc mogą też chłodne napoje oraz lody. Zimno zmniejsza obrzęk i działa znieczulająco.

Skutki usunięcia migdałków u dorosłych i dzieci są różne, w zależności od konkretnego pacjenta. Najlepsze efekty usuwania migdałków obserwuje się wśród osób, które ciężko przechodziły anginę paciorkowcową. U tej grupy chorych można spodziewać się najlepszych rezultatów po zabiegu. Efekty najpewniej będą mniej spektakularne u osób, u których infekcje były rzadsze lub miały łagodniejszy przebieg. Warto dodać, że czasami skutki usunięcia migdałków mogą być odwrotne do oczekiwań. Dotyczy to sytuacji, w których mimo braku wskazań do wycinania migdałków, są one usuwane. Pozbawia to organizm istotnej ochrony przed patogenami i może skutkować wzrostem częstości infekcji.