Hemoroidy w ciąży i po ciąży – jak zwalczyć dokuczliwy problem?

Skąd się biorą hemoroidy w ciąży?

Hemoroidy w ciąży to dość częsty problem, dotykający 25-35% kobiet ciężarnych. Inne określenia to powiększone guzki krwawnicze, żylaki odbytu i choroba hemoroidalna. Schorzenie to rozwija się, gdy dochodzi do przekrwienia i nadmiernego powiększenia naczyń żylnych tworzących hemoroidy. Skąd się biorą hemoroidy w ciąży? Żylaki odbytu w ciąży rozwijają się pod wpływem kilku czynników:

• ucisk macicy na naczynia krwionośne w obrębie jamy brzusznej i odbytnicę – jest to główna przyczyna choroby hemoroidalnej w ciąży. Ucisk macicy stopniowo rośnie wraz z rozwojem ciąży, w związku z czym, żylaki odbytu w ciąży pojawiają się głównie w II i III trymestrze,
• zaparcia – problemy z wypróżnianiem w ciąży to kolejny powszechny problem, dotyczący wielu przyszłych mam. Zaparcia zwiększają ryzyko rozwoju choroby hemoroidalnej w ciąży, a hemoroidy mogą nasilać zaparcia,
• zmiany hormonalne – progesteron rozluźnia mięśnie gładkie naczyń krwionośnych i zmniejsza napięcie mięśni jelit (sprzyja to rozwojowi zaparć).

Za czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się hemoroidów w ciąży, uznawane są również zaparcia i choroby odbytu, z którymi kobieta zmagała się jeszcze przed zajściem w ciążę.

Żylaki odbytu w ciąży u większości kobiet zanikają samoistnie w ciągu kilku tygodni lub miesięcy po porodzie. Zmniejsza się bowiem ucisk wywierany na naczynia żylne i spada poziom progesteronu, które to czynniki sprzyjały występowaniu choroby hemoroidalnej w ciąży.

Hemoroidy w ciąży – objawy

Hemoroidy w ciąży – objawy które mogą wystąpić to:

• pieczenie, swędzenie, ból odbytu w ciąży,
• narastanie bólu w okolicy odbytu podczas oddawania stolca,
• wypływ śluzu po wypróżnieniu,
• krwawienie z odbytu – świeża, jasnoczerwona krew widoczna na powierzchni stolca lub na muszli toaletowej.

Hemoroidy mogą znajdować się wewnątrz kanału odbytu (mówimy wtedy o hemoroidach wewnętrznych) lub wydostawać się poza kanał odbytu (hemoroidy zewnętrzne). Hemoroidy w ciąży na zewnątrz widoczne są jako sine poduszeczki. O chorobie hemoroidalnej i jej podziale na stopnie można przeczytać w artykule: Co to są hemoroidy? – objawy, rodzaje, diagnostyka i czynniki ryzyka.

Domowe sposoby na hemoroidy w ciąży – jak leczyć?

Hemoroidy w ciąży – jak leczyć? U zdecydowanej większości kobiet zalecane są domowe sposoby na hemoroidy w ciąży i ewentualnie odpowiednie leki, uśmierzające dokuczliwe obawy. Zazwyczaj, nawet przy bardziej zaawansowanej postaci choroby, decyzja o leczeniu operacyjnym jest odwlekana z uwagi na fakt, że po porodzie, powiększone guzki krwawnicze całkowicie lub choć częściowo ustępują. W ciężkich przypadkach, np. w celu zapobiegania groźnym powikłaniom hemoroidów, lekarz może zadecydować o konieczności przeprowadzenia operacji jeszcze w trakcie ciąży.

Domowe sposoby na hemoroidy w ciąży to przede wszystkim zapobieganie i leczenie zaparć, które zwiększają ryzyko pojawienia się choroby hemoroidalnej u kobiety ciężarnej. Zaleca się pić odpowiednią ilość płynów (min. 2,5 na dobę), wprowadzić do diety produkty bogate w błonnik oraz regularnie się ruszać. Ważne jest też nieodwlekanie wizyty w toalecie gdy pojawia się uczucie parcia oraz unikanie silnego parcia na stolec podczas wypróżniania. Do pielęgnacji okolic odbytu można wykorzystać specjalną piankę ginekologiczną Ginexid lub inny, delikatny preparat myjący. Do podcierania zalecany jest bezzapachowy, miękki papier, który nie podrażnia wrażliwej okolicy odbytu.

Pomocne mogą być też regularne nasiadówki z kory dębu w ciąży. Do tego celu należy 5 g surowca (około 2 łyżek stołowych) zalać 1 litrem zimnej wody i gotować przez 5 minut. Po tym czasie, roztwór należy odstawić na kwadrans, a następnie przecedzić. Przeprowadzenie nasiadówki z kory dębu w ciąży może być dość problematyczne w ostatnim trymestrze. Wówczas, zamiast nasiadówek można zastosować okłady, wykorzystując w ten sam sposób przygotowany odwar. Na hemoroidy w ciąży można stosować też inne zioła, np. rumianek czy oczar wirginijski.

Hemoroidy w ciąży – leczenie domowe nie zawsze przynosi zadowalające efekty. W takiej sytuacji, lekarz może zalecić maść lub czopki na hemoroidy w ciąży, które złagodzą nieprzyjemne dolegliwości i poprawią komfort kobiety. Przeciwzapalny, przeciwbólowy i ograniczający świąd lek na hemoroidy w ciąży, który może być stosowany od 4. miesiąca to Procto-Glyvenol. Dostępne są też inne czopki i maści na hemoroidy, jednak w ciąży o zastosowaniu każdego leku powinien zadecydować lekarz, po rozważeniu stosunku korzyści do ryzyka.

Problem z wypróżnianiem w ciąży

Problem z wypróżnianiem w ciąży to częsta przypadłość, dotycząca co 3-4. kobiety ciężarnej. Wynika ze zmian hormonalnych, wolniejszej pracy układu pokarmowego oraz stylu życia. Częstość występowania zaparć jest większa również u tych kobiet, które suplementują w ciąży żelazo. Pojawiające się problemy z wypróżnianiem w ciąży można łagodzić wprowadzając w pierwszej kolejności odpowiednie zmiany w trybie życia. Istotna jest regularna, umiarkowana, dostosowana do możliwości i przebiegu ciąży aktywność fizyczna, picie odpowiedniej ilości płynów oraz uzupełnienie diety o błonnik. Decydując się na zakup środków pęczniejących, takich jak len mielony czy nasiona babki jajowatej (zawarte np. w proszku Colon C) należy koniecznie pamiętać o przyjmowaniu dodatkowej porcji płynu na każdą porcję błonnika.

Na problemy z wypróżnieniem w ciąży można zastosować też makrogole i laktulozę. Rozluźniają one masę kałową, ułatwiając wypróżnienie. Makrogole, zawarte w takich preparatach na zaparcia jak DulcoSoft czy Xenna Balance, najczęściej są lepiej tolerowane przez pacjentów niż laktuloza i przynoszą szybszy efekt. Jeśli te środki nie dają wystarczającego rezultatu, lekarz może zalecić inny lek, który ułatwi szybkie pozbycie się nagromadzonych w jelicie mas kałowych.

Hemoroidy po porodzie

Hemoroidy po porodzie dają o sobie znać najczęściej 1-2 doby po urodzeniu dziecka. Na pojawienie się żylaków odbytu po porodzie wpływają takie czynniki jak:

• problemy z wypróżnianiem w ciąży,
• choroby odbytu w przeszłości,
• długi okres ciąży (>40 tygodni),
• poród naturalny (pochwowy),
• przedłużający się poród (szczególnie jego 2. faza, podczas której pojawiają się regularne skurcze parte),
• poród kleszczowy (obecnie rzadko jest przeprowadzany w Polsce),
• masa ciała dziecka przekraczająca 3800 g.

Kobieta może odczuwać ból odbytu po porodzie, swędzenie, pieczenie, dyskomfort i inne, wymienione wcześniej objawy choroby hemoroidalnej. Preferowane jest leczenie nieinwazyjne – domowe sposoby na hemoroidy oraz leki. W przypadku kobiet karmiących piersią, przed zastosowaniem czopków lub maści na hemoroidy należy skonsultować się z lekarzem. Wspomniany już Procto-Glyvenol może być stosowany w okresie laktacji. Decyzja o leczeniu operacyjnym hemoroidów po porodzie jest najczęściej przekładana do momentu zakończenia karmienia piersią.

Żylaki odbytu w ciąży najczęściej nie są groźne. Mogą jednak być przyczyną silnego dyskomfortu u kobiety. Wymagają obserwacji i wprowadzenia odpowiedniego leczenia (w większości przypadków – leczenia nieinwazyjnego). Silny, nagły, rwący ból w okolicy odbytu może świadczyć o rozwoju zakrzepicy, która  u kobiet ciężarnych często wymaga leczenia zabiegowego. Dolegliwości pojawiające się w związku z występowaniem żylaków odbytu zawsze warto zgłaszać lekarzowi prowadzącemu ciążę. Sprawdzi on, czy przyczyną objawów rzeczywiście są hemoroidy czy może inna choroba odbytu, a także doradzi najlepszy dla danej pacjentki sposób leczenia i będzie kontrolował przebieg choroby.