Andropauza (męskie klimakterium) – objawy, etapy, postępowanie

Czym jest andropauza?

Andropauza – co to? Andropauza określana jest również jako męskie przekwitanie lub męskie klimakterium. Jest to nawiązanie do menopauzy, czyli okresu przekwitania u kobiet. W przeciwieństwie jednak do płci żeńskiej, u mężczyzn objawy andropauzy nie są zazwyczaj tak nasilone. Nie pojawiają się też u tak wysokiego odsetka pacjentów. Andropauza u mężczyzn nie wpływa tak negatywnie na odczuwaną jakość życia, jak klimakterium u kobiet. 

Klimakterium u mężczyzn związane jest ze spadkiem poziomu testosteronu oraz innych hormonów. O stanie tym mówi się znacznie rzadziej niż o kobiecej menopauzie. Dla wielu mężczyzn zmiany zachodzące w ich organizmie związane z okresem starzenia się wciąż bywają wstydliwe. Pojawiające się w związku z andropauzą objawy psychiczne i fizyczne bywają jednak uciążliwe i mogą negatywnie wpływać na jakość życia. Obecnie dostępne są leki wspomagające okres andropauzy , które mogą poprawić komfort życia. W łagodzeniu symptomów andropauzy wykorzystuje się zarówno preparaty pochodzenia roślinnego, jak i syntetyczne hormony.

Andropauza – wiek

Andropauza – w jakim wieku występuje? Spadek poziomu testosteronu oraz dehydroepiandrosteronu obserwuje się po 40 roku życia. Szacuje się, że stężenie testosteronu po 40 roku życia spada o ok. 1 % rocznie. Objawy starzenia się mężczyzn uwidaczniają się między 40 a 60 rokiem życia. W tym okresie dochodzi też do obniżenia stężenia hormonów wzrostu oraz melatoniny. Najczęściej przekwitanie u mężczyzn zaczyna być zauważalne po 50 roku życia. U niewielkiego odsetka pacjentów, objawy andropauzy mogą wystąpić wcześniej, nawet po 30 roku życia.

Andropauza – wiek, w jakim pojawiają się objawy przekwitania u mężczyzn, najczęściej mieści się w zakresie 40-60 lat. Po 40 roku życia spada bowiem poziom męskich hormonów płciowych, a także poziom hormonów wzrostu i melatoniny. Skutkuje to rozmaitymi symptomami, które mogą obniżać jakość życia, negatywnie wpływając na sferę seksualną, rodzinną oraz zawodową.

Przekwitanie u mężczyzn często porównywane jest do menopauzy u kobiet. Należy jednak zaznaczyć, że kobieca menopauza wiąże się ze stopniowym, ale całkowitym ustaniem aktywności hormonalnej jajników. Po zaprzestaniu miesiączkowania kobieta traci płodność. U mężczyzn poziom hormonów płciowych ulega obniżeniu, ale nadal pozostają oni zdolni do zapłodnienia. Czynność hormonalna nie ulega w ich przypadku całkowitemu wygaśnięciu.

Jak długo trwa andropauza u mężczyzn? Objawy związane z męskim przekwitaniem wynikają ze stopniowego, ale postępującego spadku poziomu hormonu. Symptomy związane z ich niedoborem mogą być więc odczuwalne już do końca życia mężczyzny.

Andropauza – objawy

Andropauza u mężczyzn – objawy męskiego klimakterium to:

·         spadek libido,

·         zaburzenia erekcji,

·         spadek masy i siły mięśniowej,

·         zaburzenia snu,

·         trudności z koncentracją,

·         wahania nastroju, zwiększona drażliwość, czasem zaburzenia depresyjne,

·         wzrost ilości tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicy brzucha,

·         łysienie.

Andropauza a seksualność – zaburzenia seksualne to jedne z głównych symptomów menopauzy u mężczyzn. Może pojawić się spadek popędu seksualnego, a także problem z przedwczesnym lub opóźnionym wytryskiem. Objawy te mogą prowadzić do zmniejszenia lub wręcz unikania aktywności seksualnej. Mogą powodować napięcie, poczucie winy oraz obniżenie poczucia własnej wartości. 

Andropauza a agresja – przekwitanie mężczyzn wiąże się z różnego rodzaju zmianami zachowania. U części pacjentów mogą pojawić się zaburzenia depresyjne, lękowe, a także uczucie wzmożonego napięcia i złości. Brak zrozumienia w stosunku do pojawiających się zmian może skutkować pojawieniem się wahań nastroju oraz zwiększonej drażliwości.

Andropauza – objawy psychiczne, takie jak problemy z koncentracją, pamięcią, zmęczenie, problemy z akceptacją spadku wydolności zarówno umysłowej, jak i psychicznej są różnie nasilone u mężczyzn. Często nie są oni świadomi tego, skąd bierze się zmiana w ich samopoczuciu oraz sprawności. Wielu mężczyzn bagatelizuje pojawiające się trudności. Brak akceptacji, wsparcia i pomocy może natomiast pogłębiać pogorszone samopoczucie i tworzyć błędne koło.

Uderzenia gorąca u mężczyzn – przyczyny tych dolegliwości mogą być różne. Należą do nich choćby zaburzenia neurologiczne, problemy natury emocjonalnej czy właśnie zmiany poziomu hormonów. Uderzenia gorąca u mężczyzn pojawiające się w przebiegu andropauzy zazwyczaj nie mają takiego nasilenia i nie występują tak często jak przy kobiecej menopauzie (pierwsze objawy menopauzy).

Andropauza – zachowanie mężczyzn wchodzących w okres andropauzy może ulec zmianie. Menopauza u mężczyzn powoduje zmiany nastroju, drażliwość, nerwowość, a czasem też smutek i przygnębienie. Warto mieć świadomość, jakie objawy może powodować obniżający się wraz z wiekiem spadek hormonów. Lepsze zrozumienie zachodzących w organizmie zmian pomoże je zaakceptować i lepiej sobie z nimi radzić.

Andropauza – leczenie

Andropauza – objawy u mężczyzn można łagodzić przy pomocy zmian w stylu życia oraz odpowiednich preparatów. U kobiet zmagających się z bardziej nasilonymi objawami menopauzy rozważana jest hormonalna terapia zastępcza. U mężczyzn również można uzupełniać ubywający testosteron syntetycznym hormonem. Stosowanie testosteronu może korzystnie wpłynąć na masę i siłę mięśniową, a także na ograniczenie wzrostu ilości tkanki tłuszczowej. Suplementacja hormonu pozytywnie wpływa też na wrażliwość tkanek na działanie insuliny oraz tkankę kostną. Warto bowiem wspomnieć, że przekwitanie zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, wiąże się ze zwiększonym ubytkiem masy kostnej i wzrostem ryzyka złamania. 

Leki z testosteronem dostępne są na receptę. Pomagają one łagodzić objawy andropauzy i poprawić jakość życia mężczyzn w okresie przekwitania. Testosteron podawany jest dożylnie, przezskórnie, a także doustnie. Hormon ten po aplikacji na skórę charakteryzuje się większą dostępnością niż po zażyciu doustnym. Leki z testosteronem nie są jednak zalecane, jeśli u mężczyzny istnieje podejrzenie lub rozpoznano raka gruczołu krokowego.

W celu łagodzenia objawów andropauzy u mężczyzn oprócz leków na receptę dostępnych jest też kilka preparatów bez recepty. Należą do nich preparaty z DHEA (dehydroepiandrosteronem). DHEA jest tzw. prohormonem. Jest on przekształcany w organizmie do testosteronu oraz estrogenów. Poziom DHEA wraz z wiekiem również spada. Jego suplementacja uzupełnia ten niedobór. DHEA może być stosowany w celu łagodzenia objawów andropauzy i poprawy wydolności zarówno fizycznej, jak i psychicznej.

Przy problemach z erekcją można sięgnąć po leki z sildenafilem lub tadalafilem. Obecnie wiele z nich można nabyć bez recepty (np. Maxon Forte, Tadalafil Maxon). Substancje te ułatwiają uzyskanie oraz utrzymanie wzwodu po stymulacji seksualnej. Należy bowiem pamiętać, że do ich efektywnego działania niezbędna jest stymulacja seksualna. 

Na objawy andropauzy u mężczyzn można też stosować preparaty roślinne. Na szczególną uwagę zasługuje żeń-szeń oraz ashwagandha. Obie rośliny należą do adaptogenów, które zwiększają odporność organizmu na stres. Żeń-szeń może poprawiać sprawność fizyczną i psychiczną organizmu. Ashwagandha natomiast jest stosowana w celu obniżenia stresu i napięcia. Adaptogeny na andropauzę są najczęściej dobrze tolerowane, a ich suplementacja związana jest z niskim ryzykiem działań niepożądanych.

Andropauza – jak naturalnie podnieść jakość życia?

Objawy klimakterium u mężczyzn można łagodzić również przy pomocy naturalnych metod. Wskazane jest:

·         Regularne uprawianie sportu – aktywność fizyczna pomaga obniżyć poziom stresu i korzystnie wpływa na nastrój. Ułatwia też utrzymanie prawidłowej masy ciała i zapobiega nadmiernemu odkładaniu się tkanki tłuszczowej. Istotne jest łączenie różnych form aktywności – treningu aerobowego i siłowego, które pomogą holistycznie zadbać o układ sercowo-naczyniowy, masę oraz siłę mięśniową,

·         Praktykowanie technik obniżających poziom stresu – stres negatywnie wpływa na poziom libido i sprawność seksualną,

·         Ograniczenie, a najlepiej całkowite wyeliminowanie papierosów i alkoholu,

·         Zmiana rytmu i formy aktywności – przy zaburzeniach seksualnych pomocne może być wprowadzenie zmian w sferze seksualnej, np. eksperymentowanie z nowymi pozycjami seksualnymi lub podejmowanie aktywności nad rankiem, kiedy poziom testosteronu jest wyższy,

·         Zadbanie o zdrową, zbilansowaną dietę,

·         Spędzanie dobrego czasu z partnerką  - zatroszczenie się o bliskość oraz intymność w relacji z partnerką korzystnie wpływa na zdrowie psychiczne.

Zmianom związanym ze starzeniem się organizmu u mężczyzn nie sposób zapobiec. Warto jednak mieć świadomość ich wystąpienia, co ułatwi ich akceptację. Objawy andropauzy są uciążliwe jedynie dla części mężczyzn. Jeśli jednak mają duże nasilenie, mogą negatywnie wpływać na odczuwaną jakość życia. Dobrze jest poznać możliwe objawy męskiego klimakterium oraz sposoby, które mogą je złagodzić.