Potówki u dorosłych – czym są i jak się przejawiają?

Potówki – czym są i jak powstają?

Potówki u dorosłych to zmiany skórne, które zazwyczaj są niegroźne, choć mogą powodować silny dyskomfort. Są to niewielkie pęcherzyki, grudki lub krostki, które mogą pojawić się u osób w każdym wieku. Potówki powszechnie występują u dzieci. Więcej informacji na ten temat można zaczerpnąć z artykułu: Potówki u dzieci i niemowląt – objawy, przyczyny i sposoby leczenia.

Potówki u dorosłych mogą mieć różną postać i różną lokalizację. Częściej pojawiają się w okresie letnim, co związane jest z wyższą temperaturą powietrza i wilgotnością. Głównym czynnikiem który sprzyja ich występowaniu jest pocenie się.

Rodzaje potówek u dorosłych

Można wyróżnić 3 rodzaje potówek:

• potówki zwykłe – drobne, przezroczyste pęcherzyki na powierzchni skóry, o średnicy 1-2 mm. Łatwo pękają. Najczęściej pojawiają się u noworodków oraz osób dorosłych. Zazwyczaj dotyczą głowy, szyi i tułowia. Ustępują samoistnie w ciągu kilku dni,
• potówki czerwone – są to najczęściej występujące potówki u dorosłych. Zablokowanie gruczołów potowych dotyczy w tym przypadku niższych warstw naskórka. Rozwija się stan zapalny, czego objawem jest zaczerwienienie i swędzenie. U osób dorosłych potówki czerwone pojawiają się najczęściej w miejscach, w których odzież ociera się ze skórą – tułów i kończyny. W przeciwieństwie do potówek zwykłych, potówki czerwone rzadko występują na twarzy,
• potówki głębokie – najrzadziej spotykany rodzaj potówek u dorosłych. Dotyczy niższych części naskórka i częściowo również skóry właściwej (dokładniej – połączenia skórno-naskórkowego – warto pamiętać że skórę tworzą kilkuwarstwowy naskórek, znajdująca się niżej skóra właściwa oraz najniżej – tkanka podskórna). Głębokie potówki u dorosłych zazwyczaj pojawiają się u osób, u których wcześniej rozwinęły się liczne potówki czerwone. Potówki głębokie mają postać twardych grudek lub guzków, których średnica zazwyczaj nie przekracza 4 mm. Czasami towarzyszy jej silny świąd, a czasem pacjent nie odczuwa żadnych objawów.

Potówki u dorosłych – objawy

Jak wyglądają potówki u dorosłych? Potówki na twarzy zazwyczaj mają postać przezroczystych pęcherzyków o niewielkiej średnicy. Ze względu na cienką warstwę zewnętrzną, łatwo pękają. Potówki czerwone są nieco większe. Widoczne jest zaczerwienienie skóry w obrębie zmiany. Ten rodzaj potówek może ulec nadkażeniu bakteryjnemu. Potówki głębokie to natomiast twarde, czerwone grudki, które rozwijają się w krótkim czasie i często równie szybko zanikają.

Omawiane zmiany skórne mogą występować jako potówki na plecach, potówki na brzuchu, potówki na szyi, potówki pod biustem, potówki w pachwinach, w także potówki na ramionach. Są one bardziej widoczne u osób z jasną karnacją skóry. Nie zawsze towarzyszy im swędzenie, choć w niektórych przypadkach może być ono bardzo nasilone i dokuczliwe. Dolegliwości te mogą być bardziej intensywne podczas pocenia się.

Przyczyny potówek u dorosłych

Potówki u dorosłych (a także u dzieci) powstają w wyniku zablokowania gruczołów potowych (dokładniej gruczołów ekrynowych) oraz ich ujść. W wyniku tego, pot nie może swobodnie przedostać się na powierzchnię skóry. Wraca więc do naskórka lub położonej niżej skóry właściwej, formując wypełnione płynem pęcherzyki. Pojawianiu się potówek u dorosłych sprzyjają takie czynniki, jak:

• nadmierne pocenie się – u dorosłych nadpotliwość to jeden z głównych czynników ryzyka wystąpienia potówek. Więcej informacji o tym problemie znajduje się w artykule: Nadpotliwość – objawy, przyczyny i leczenie,
• noszenie ściśle przylegających do skóry lub mało przewiewnych ubrań,
• intensywna aktywność fizyczna,
• długotrwałe przebywanie w otoczeniu, w którym panuje wysoka temperatura i wilgotność – potówki często pojawiają się u osób, które podróżują do znacznie cieplejszych i wilgotniejszych regionów świata,
• błędy w pielęgnacji skóry,
• otyłość,
• choroby – cukrzyca, nadczynność tarczycy,
• stosowanie leków które mogą wzmagać potliwość – np. niektóre leki przeciwdepresyjne, leki hormonalne. Nadmierne wydzielanie potu obserwowane jest również u pojedynczych pacjentów stosujących izotretynoinę.

Jak leczyć potówki u dorosłych?

Potówki u osób dorosłych często nie wymagają specjalistycznego leczenia. Potówki zwykłe zazwyczaj ustępują szybko, w ciągu doby. Przy potówkach czerwonych czas ten jest dłuższy. Aby przyspieszyć zanikanie zmian, warto ochłodzić skórę i zapewnić jej dostęp powietrza. Można usiąść w pobliżu wentylatora lub klimatyzatora. Zalecana jest rezygnacja z obcisłych, przylegających do ciała ubrań. Jeśli potówek na plecach lub w innych okolicach jest więcej, pomocne mogą okazać się zimne okłady. Można również skorzystać z krótkiego, chłodnego prysznica. Dobry pomysłem jest też kąpiel w krochmalu lub nadmanganianie potasu. Krochmal można przygotować samodzielnie wykorzystując do tego celu mąkę ziemniaczaną lub zakupić gotowy produkt. Preparatem dedykowanym dzieciom jest Atoperal Baby Plus krochmal do kąpieli. Potówek na twarzy, plecach i w każdej innej lokalizacji nie należy drapać.

Do leczenia potówek u dorosłych można wykorzystać też krem lub maść z tlenkiem cynku (np. Zinalfat, Cudocell). Tlenek cynku działa wysuszająco i wspiera proces regeneracji skóry. Pomocniczo, w przypadku czerwonych potówek można sięgnąć po miejscowy lek z hydrokortyzonem, który działa przeciwzapalnie. Można go stosować nie dłużej niż 2 tygodnie. Jeśli potówki nie ustępują, pojawia się ból, skóra w ich okolicy jest ucieplona i widoczny jest obrzęk, wskazana jest konsultacja lekarska. Przy nadkażeniu bakteryjnym potówek konieczne może być miejscowe zastosowanie antybiotyku.

Jak zapobiegać występowaniu potówek?

Potówki u dorosłych – jak zapobiegać ich występowaniu? Profilaktyka potówek obejmuje przede wszystkim:

• noszenie głównie przewiewnych ubrań,
• chłodzenie ciała podczas przebywania w gorącym, wilgotnym otoczeniu – szukanie miejsc zacienionych, korzystanie z wentylatora lub klimatyzatora jeśli jest taka możliwość,
• regularne nawadnianie organizmu,
• dbanie o prawidłową higienę ciała – regularne mycie skóry ze zwróceniem szczególnej uwagi na obszary, w których potówki u dorosłych występują najczęściej – okolice szyi, karku, pachwin, zgięć stawów, a u kobiet również pod biustem – skóra po umyciu powinna być delikatnie ale dokładnie osuszona,
• korzystanie z dobrej jakości kosmetyków do ciała, dostosowanych do indywidualnych potrzeb skóry – osoby często zmagające się z potówkami mogą spróbować wyeliminować kosmetyki bogate w składniki olejowe, które tworzą na skórze warstwę ochronną, jednocześnie utrudniającą swobodne wydostawanie się potu z gruczołów,
• leczenie nadpotliwości – dotyczy to osób, u których przyczyną potówek jest nadmierne pocenie się,
• dbanie o utrzymanie prawidłowej masy ciała – osoby otyłe są bardziej narażone na pojawienie się potówek.

Potówki u dorosłych pojawiają się na skutek zablokowania gruczołów potowych. Najczęściej mają postać czerwonych, swędzących krostek. Czasami ulegają one nadkażeniu i wymagają zastosowania leku na receptę. W większości przypadków, potówki ustępują samoistnie. W celu przyspieszenia tego procesu można zastosować miejscowy preparat z tlenkiem cynku lub hydrokortyzonem, a do kąpieli wykorzystać krochmal. Chłodzenie skóry pokrytej potówkami oraz utrzymywanie jej w suchości wspomaga proces leczenia.