Pocenie się w nocy – przyczyny i sposoby leczenia

Nadmierna potliwość w nocy

Nadmierna potliwość w nocy to wydzielanie dużej, nieadekwatnej do okoliczności ilości potu podczas snu. Mimo iż w sypialnie nie panuje wysoka temperatura, pacjenci zmagający się z nocnymi potami muszą zmienić swoje ubrania lub/i pościel , które są mokre od potu. Nadmierna potliwość w nocy jest objawem niecharakterystycznym. Tylko na podstawie tego jednego symptomu nie sposób określić, co może być jego przyczyną. I choć problem ten może być bardzo uciążliwy dla pacjenta, w większości przypadków nie powoduje go żadna groźna choroba.

Nocne poty mogą dotyczyć osób w różnym wieku. Dolegliwość ta występuje u ok. 10% osób starszych. Częściej pojawia się u młodszych dorosłych. Na oddziałach położniczych nadmiernej potliwości w nocy doświadcza nawet 60% kobiet, a na oddziałach chirurgicznych i internistycznych – ok. 33% pacjentów. Nocne poty pojawiają się u 10-12% dzieci.

Nocne poty – przyczyny

Nadmierna potliwość w nocy może mieć wiele różnych przyczyn. Choć większość z nich jest niegroźna, czasami nocne poty są jednym z objawów poważnej choroby. Zdarza się też, że problem ten jest wynikiem stosowanych leków. Oto wybrane przyczyny nocnych potów:

• menopauza – większość kobiet w okresie okołomenopauzalnym doświadcza zlewnych nocnych potów lub uderzeń gorąca. Często objawom tym towarzyszą też inne dolegliwości: rozdrażnienie, zaburzenia snu, spadek nastroju, obniżenie libido, zaburzenia koncentracji oraz suchość skóry i błon śluzowych,
• PMS – w wyniku zmian hormonalnych zachodzących podczas cyklu menstruacyjnego, część kobiet doświadcza nocny potów przed (a czasami również w trakcie) krwawieniem,
• ciąża i połóg – w tym przypadku nocne poty również wynikają głównie ze zmian hormonalnych do których dochodzi w organizmie kobiety. Problem ten dotyczy częściej kobiet otyłych,
• zaburzenia lękowe i/lub depresyjne,
• zaburzenia snu, np. obturacyjny bezdech senny,
• choroby tarczycy – przy nadczynności tarczycy wiele osób skarży się też na kołatanie serca, drżenie mięśni, biegunkę oraz niepokój,
• cukrzyca,
• otyłość,
• zespół przewlekłego zmęczenia,
• choroba refluksowa przełyku,
• infekcje takie jak gruźlica, mononukleoza zakaźna czy zakażenie HIV – jeśli przyczyną nadmiernej potliwości w nocy jest infekcja, u pacjenta występują też dodatkowe objawy, takie jak gorączka, zimne dreszcze w nocy lub w ciągu dnia, ból gardła, kaszel i inne symptomy,
• choroby nowotworowe – niezamierzona utrata masy ciała, gorączka, ogólne osłabienie i obniżone samopoczucie mogą wskazywać na nowotwór złośliwy,
• palenie tytoniu lub częste picie alkoholu,
• stosowane leki – paracetamol, aspiryna, niektóre leki przeciwdepresyjne, glikokortykosteroidy, leki wykorzystywane w leczeniu cukrzycy.

Jakie są objawy nocnych potów?

Nocne poty objawiają się wydzielaniem dużej ilości potu w czasie snu. Dolegliwość ta może mieć różne nasilenie. U części osób pocenie się w nocy jest łagodne.  Ci pacjenci często nie przywiązują do niego zbyt dużej uwagi. Przy umiarkowanej postaci nadmiernej potliwości w nocy, objaw ten może być już na tyle dokuczliwy, że chory sam zgłasza go lekarzowi. Choć zazwyczaj zmiana ubrania w nocy nie jest konieczna, wielu pacjentów czuje potrzebę osuszenia mokrej skóry ręcznikiem. Ciężka postać nocnych potów może natomiast znacząco obniżać jakość życia chorego. Pocenie się w nocy jest na tyle nasilone i uciążliwe, że konieczna staje się zmiana pościeli i ubrania. Czasem nawet kilka razy w  ciągu nocy.

Pocenie się w nocy – jak leczyć?

Nadmierna potliwość w nocy, szczególnie jeśli ma umiarkowane lub duże nasilenie, zaburza sen i nocną regenerację, powinna skłaniać pacjenta do udania się do lekarza. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu, badania fizykalnego oraz zgłaszanych przez chorego innych objawów, lekarz może zlecić odpowiednie badania, pomocne w znalezieniu przyczyny problemu. Często wykonuje się takie badania jak: morfologia z rozmazem, poziom hormonów tarczycy, stężenie glukozy, CRP oraz badanie snu – polisomnografię. W zależności od tego, jakie zaburzenia są podejrzewane, lekarz może zalecić również RTG klatki piersiowej, oznaczenie poziomu testosteronu u mężczyzn lub hormonu folikulotropowego u kobiet, a także biopsję węzła chłonnego.

Leczenie nocnych potów skupione jest na leczeniu choroby podstawowej. U osób z cukrzycą konieczne jest dobre kontrolowanie choroby, przy nadczynności tarczycy celem staje się wyrównanie poziomu hormonów, a w przypadku zaburzeń lękowych i/lub depresyjnych – pomoc psychologiczna i psychiatryczna. Jeśli przyczyną nadmiernej potliwości w nocy mogą być przyjmowane przez pacjenta preparaty, lekarz może rozważyć próbę ich zamiany na inne (o ile jest taka możliwość), które są obarczone niższym ryzykiem wystąpienia tego działania niepożądanego. Przy menopauzie pomocne mogą być roślinne preparaty pomagające uregulować gospodarkę hormonalną lub hormonalne leki na receptę, które są szczególnie zalecane kobietom z bardzo nasilonymi objawami. Pacjentom otyłym rekomendowana jest zmiana trybu życia, regularna aktywność fizyczna, a czasem również odpowiednie leki na otyłość. Leczenie otyłości i unormowanie masy ciała może wyeliminować lub znacząco zmniejszyć nasilenie nocnych potów.

Aby złagodzić nadmierną potliwość w nocy można sięgnąć po preparaty z solami glinu, np. Antidral, Medispirant Express. Mają one postać płynu, który rozprowadza się na obszarze skóry dotkniętym problemem nadpotliwości. Preparaty na nadmierne pocenie należy stosować zgodnie z zaleceniami zawartymi w ulotce lub na opakowaniu, aby nie podrażnić skóry.  O leczeniu nadpotliwości można przeczytać również w artykule: Nadpotliwość – objawy, przyczyny i leczenie.

Zmagając się z nadmierną potliwością w nocy warto również zadbać o odpowiednie, lekkie i przewiewne ubranie do spania oraz o prawidłową, niższą temperaturę powietrza w sypialni. Przed położeniem się spać, pokój warto przewietrzyć. Zalecana jest też rezygnacja z palenia papierosów i alkoholu.

Pocenie się w nocy u dzieci

Nocne poty dotyczą ok. 10-12% dzieci. Najczęściej pojawiają się one u pacjentów z zaburzeniami lękowymi, maluchów z atopowym zapaleniem skóry i schorzeniami dotyczącymi układu oddechowego. Nasilone pocenie się w nocy częściej obserwuje się u chłopców oraz u dzieci w młodszym wieku. Problem ten może występować sporadycznie lub utrzymywać się przez dłuższy czas. Może dotyczyć całego ciała lub tylko wybranych obszarów skóry (np. twarzy lub głowy). Czasami, nocne poty u dzieci są na tyle intensywne że utrudniają im odpowiedni odpoczynek w trakcie nocy, co przekłada się na senność, zmęczenie i zaburzanie koncentracji w ciągu dnia.

Pocenie się w nocy u małych dzieci czasami ma prozaiczne przyczyny – maluchy ubierane są zbyt ciepło, a w pomieszczeniu w którym śpią utrzymywana jest zbyt wysoka temperatura. W większości przypadków, nadmierna potliwość w nocy u dzieci, szczególnie jeśli jest sporadyczna i nie ma dużego nasilenia, nie wymaga wprowadzenia żadnego leczenia. Do lekarza warto udać się, jeśli:

• nocne poty u dziecka wzbudzają niepokój opiekuna,
• pocenie się w nocy ma duże nasilenie i znacząco wpływa na funkcjonowanie dziecka,
• obniżenie temperatury w sypialni oraz ubranie dziecka w lekkie, przewiewne ubranko nie przyniosło poprawy,
• występują inne, dodatkowe objawy, które mogą świadczyć o obecności konkretnej przyczyny nocnych potów u dziecka, np. ból ucha, gorączka, wymioty, apatia, chrapanie, płytki oddech, spadek apetytu lub utrata masy ciała.

Nadmierna potliwość w nocy, choć w większości przypadków nie ma poważnej przyczyny, może być bardzo uciążliwym i wstydliwym problemem dla pacjenta. Jest to powszechny objaw, które może pojawić się u osób w każdym wieku. Podstawą terapii jest leczenie choroby podstawowej. Kontrolowanie choroby która stanowi źródło nocnych potów może pomóc pozbyć się tej przypadłości. Jeśli leczenie choroby podstawowej nie jest możliwe, warto zadbać o odpowiednie warunki panujące w sypialni, strój do spania oraz prawidłową masę ciała. Pomocne mogą okazać się też preparaty na nadmierną potliwość, ograniczające wydzielanie potu.