Nadpotliwość – objawy, przyczyny i leczenie

Czym jest nadpotliwość?

Nadmierna potliwość to zaburzenie, charakteryzujące się nasilonym i nieadekwatnym do okoliczności wydzielaniem potu. Występuje ono dość powszechnie. Trudno jednak oszacować, jak wielu osób dotyczy, ponieważ większość pacjentów nie zgłasza nadpotliwości lekarzowi.

Gruczoły wydzielające pot znajdują się niemalże na całej powierzchni skóry, a w największej ilości zlokalizowane są w obrębie dłoni, podeszwy stóp oraz pach. To właśnie tych okolic ciała najczęściej dotyczy nadmierna potliwość. Jest to problem z którym zmagają się zarówno dorośli, jak i dzieci.

Nadpotliwość jest stanem, który u wielu osób istotnie zaburza jakość życia. Większość pacjentów cierpiących na nadmierną potliwość całego ciała lub nadpotliwość ograniczoną do dłoni, stóp lub pach, ma obniżoną samoocenę i trudność z nawiązywaniem kontaktów społecznych. U osób z nadpotliwością częściej występują zaburzenia snu i obserwuje się większą skłonność do rozwoju depresji. Jest to zaburzenie, które można obecnie skutecznie leczyć i warto to robić, aby poprawić komfort życia osoby, która zmaga się z tą przypadłością.

Przyczyny nadpotliwości

Nadmierna potliwość – przyczyny tego zaburzenia nie są do końca poznane. Nadpotliwość może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Nadpotliwość wtórna pojawia się pod wpływem stosowanych leków lub choroby przewlekłej. Zwiększone ryzyko jej rozwoju występuje m.in. przy cukrzycy, nadczynności tarczycy, schorzeniach neurologicznych (np. chorobie Parkinsona), przewlekłej niewydolności serca, różnego rodzaju infekcjach oraz niektórych chorobach nowotworowych. Na nadpotliwość w większym stopniu narażone są też osoby otyłe, kobiety w ciąży i kobiety w okresie menopauzy. Zaburzenie to częściej dotyczy również pacjentów, przyjmujących leki przeciwdepresyjne. Nadmierna potliwość może pojawić się jako działanie niepożądane trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych takich jak klomipramina (Anafranil), doksepina (Doxepin Teva) czy opipramol (np. Pramolan).

W większości przypadków występuje jednak nadpotliwość pierwotna, której przyczyna nie jest znana. Z jakiegoś powodu dochodzi do wzmożonej aktywności gruczołów potowych i nasilonego wydzielania potu. Pewien wpływ na rozwój nadmiernej potliwości przypisuje się predyspozycjom genetycznym. Początek tego zaburzenia ma miejsce zazwyczaj w okresie dojrzewania.

Objawy nadpotliwości

Zgodnie z wytycznymi Canadian Hyperhidrosis Advisory Committee, nadpotliwość diagnozuje się, jeśli spełnione są co najmniej 4 z wymienionych kryteriów:

• objawy nadmiernej potliwości utrzymują się przynajmniej od 6 miesięcy,
• nadpotliwość dotyczy pach, dłoni, podeszw stóp lub twarzy,
• wzmożone wydzielanie potu występuje obustronnie i symetrycznie,
• objawy nie pojawiają się podczas snu,
• epizody nadpotliwości występują co najmniej raz w tygodniu,
• nadpotliwość miała swój początek do 25. roku życia,
• wśród członków najbliższej rodziny występuje nadpotliwość,
• wzmożone wydzielanie potu zaburza codzienne aktywności.

W większości przypadków, nadpotliwość ograniczona jest do miejsc, w których występuje największa koncentracja gruczołów potowych. Rzadziej rozwija się nadmierna potliwość całego ciała. Inaczej jednak jest w przypadku nadpotliwości wtórnej, wywołanej przez chorobę podstawową lub przyjmowane leki. Wówczas, częściej pojawia się nadpotliwość uogólniona, dotycząca kilku obszarów ciała jednocześnie.

Jak leczyć nadpotliwość?

Leczenie nadpotliwości w istotny sposób zależy od obszaru ciała, którego dotyczy ten problem. W terapii stosowane są najczęściej preparaty na bazie soli glinu. Blokują one ujścia gruczołów potowych, w związku z czym hamują wydzielanie potu. Są skuteczne przede wszystkim w leczeniu nadpotliwości pach. Podczas stosowania antyperspirantu na nadmierną potliwość (np. Perspirex, Antidral, Medispirant) należy przestrzegać zaleceń znajdujących się w ulotce. Ważna jest aplikacja tych środków na osuszoną skórę, nie bezpośrednio po goleniu. Początkowo, można z nich korzystać codziennie, a po uzyskaniu oczekiwanych efektów zazwyczaj wystarczy rzadsza aplikacja.

W leczeniu nadpotliwości stóp lepiej mogą sprawdzić się preparaty na nadmierną potliwość w postaci zasypek i pudrów. W ich składzie znaleźć można metenaminę, kwas salicylowy, taninę czy chociażby tlenek cynku. Metenamina obecna jest w pudrze leczniczym Pedipur. Substancja ta zmniejsza aktywność gruczołów potowych oraz działa przeciwbakteryjnie. W zasypce Proftin-G znajdują się natomiast: kwas salicylowy, kwas borowy i tlenek cynku, posiadające właściwości przeciwzapalne, ściągające, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze.

Co można zrobić żeby nie pocić się na cały ciele? W tym przypadku sprawdzić się może antyperspirant Medispirant Express, który może być stosowany na skórę całego ciała. Można z niego korzystać także przy nadmiernej potliwości głowy. Preparat ten rozprowadza się na skórze w miejscach, w których obserwujemy wzmożoną produkcję potu. Wspomagająco, jako uzupełnienie leczenia, można korzystać również z ziół, a dokładniej z szałwii lekarskiej. Co prawda nie ma twardych dowodów na skuteczność szałwii w leczeniu nadpotliwości, ale od wielu pokoleń wykorzystywana jest ona właśnie w celu ograniczania wydzielania potu.

U większości pacjentów, miejscowe leczenie nadmiernej potliwości przynosi wystarczające efekty. U osób, u których są one niezadawalające, można zastosować terapię ogólną przy pomocy leków dostępnych na receptę. Alternatywą jest leczenie zabiegowe z wykorzystaniem toksyny botulinowej, ultradźwięków, jonoforezy czy laseroterapii. Ostatecznością jest chirurgiczne wycięcie gruczołów potowych.

Profilaktyka nadpotliwości

Nie są obecnie znane żadne sposóby, które pozwalałyby uniknąć nadpotliwości. Można jednak starać się ograniczyć nadmierną potliwość i niwelować nieprzyjemny zapach potu domowymi sposobami:

• dbając o regularną higienę ciała,
• korzystając z naturalnych, przewiewnych ubrań,
• unikając alkoholu,
• ograniczając ilość przypraw, które mogą nasilać wzmożone pocenie: pieprz, ostra papryka, imbir, kurkuma,
• dbając o regularne nawadnianie organizmu poprzez picie nie mniej niż 2 litrów wody dziennie.

Nadmierna potliwość to zaburzenie przewlekłe, na które nie ma jednej, skutecznej metody, pozwalającej raz na zawsze pozbyć się problemu. Dostępne są jednak preparaty, które blokując ujścia gruczołów potowych, ograniczają wydzielanie potu. Regularne korzystanie z tych środków pomaga większości osób zmniejszyć nadpotliwość i poprawić komfort życia.